Σύμφωνα με την πρόσφατη Έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας («Suicide Prevention: A Global Imperative», WHO, 2014) περισσότεροι από 800.000 άνθρωποι αυτοκτονούν ετησίως σε όλο τον κόσμο.
Στην έκθεση επισημαίνεται ότι η εν λόγω εκτίμηση είναι συντηρητική και δεν αποδίδει τις συνολικές διαστάσεις του προβλήματος, δεδομένου του στίγματος που συνδέεται με την αυτοκτονία, της έλλειψης αξιόπιστων διαδικασιών καταγραφής των αυτοκτονιών, αλλά και των θρησκευτικών ή νομικών κυρώσεων που ισχύουν σε κάποιες χώρες σχετικά με την αυτοκτονία.
Η υποκαταγραφή των αυτοκτονιών θεωρείται δεδομένη και στην Ελλάδα. Μπορεί να περιοριζόμαστε στις επίσημες καταγραφές των αυτοκτονιών και ο ακριβής αριθμός να μην είναι γνωστός, γνωρίζουμε όμως πολύ καλά ότι κάθε αυτοκτονία είναι μία τραγική απώλεια ζωής. Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τον ακραίο ψυχολογικό πόνο που οδηγεί στην απόφαση ότι η αυτοκτονία είναι η μόνη επιλογή.
Το θέμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, είναι «Πρόληψη της Αυτοκτονίας: Προσεγγίζοντας και Σώζοντας Ζωές», αναδεικνύοντας το σημαντικό ρόλο όλων, ατόμων και υπηρεσιών, φορέων και συστημάτων στην πρόληψη της αυτοκτονίας.
Η αυτοκτονία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μία από τις δραματικότερες εκφράσεις της κοινωνικής κρίσης. Υπ’ αυτό το πρίσμα, τα περιστατικά αυτοκτονίας στην Ελλάδα της οικονομικής ύφεσης λαμβάνουν μεγέθη ευθέως ανάλογα.
Ωστόσο, οι αυτοκτονίες δεν είναι μόνο αποτέλεσμα της κοινωνικοοικονομικής κρίσης που πλήττει τον ελληνικό πληθυσμό. Δεν είναι μόνο αποτέλεσμα μίας ψυχικής ασθένειας που δε ρυθμίστηκε επιτυχώς. Δεν είναι μόνο αποτέλεσμα ιατρικής αμέλειας ή ανεπάρκειας των νοσοκομειακών δομών. Είναι, επίσης, αποτέλεσμα του εφησυχασμού, της ενοχής και του φόβου να αναγνωρίσουμε τι συμβαίνει δίπλα μας. Να αναγνωρίσουμε όλα εκείνα τα προειδοποιητικά σημάδια που «εκπέμπει» ένας άνθρωπος που σκέφτεται να αυτοκτονήσει.
Η ενεργοποίηση των οικείων, συγγενών και φίλων του εν δυνάμει αυτόχειρα μπορεί πραγματικά να αποβεί σωτήρια. Σε μία περίοδο κατά την οποία η αυτοκτονία τείνει να καταστεί «κουλτούρα», η γνώση και αναγνώριση των προειδοποιητικών σημείων και συμπτωμάτων μπορεί να σώσει ζωές.
Δεν επιτρέπεται να συνεχίσουμε να είμαστε παθητικοί αποδέκτες ειδήσεων για αυτοκτονίες και «τραγικά τέλη». Δεν επιτρέπεται, όχι μόνο σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο, αλλά και ως μία ένδειξη αφύπνισης και ουσιαστικής αλληλεγγύης απέναντι στο διπλανό, φίλο, συγγενή, οικείο που βιώνει την απογοήτευση και την απελπισία. Παρά την υστέρηση των κρατικών δομών και τις δυσχερείς συνθήκες, οφείλουμε να επαγρυπνούμε ουσιαστικά, συνειδητά και συναισθηματικά ως μέλη μίας κοινωνικής δομής που απαιτεί την αντιμετώπιση όλων αυτών των αδυναμιών.
Αυτοκτονίες στην Ελλάδα
Συγκριτικά με το 2010, το 2013 σημειώνεται 41,4% αύξηση των αυτοκτονιών. Τα εν λόγω στοιχεία, σύμφωνα με την ΕΛ.ΣΤΑΤ., μπορεί να διαφοροποιούνται λόγω της ανάγκης χρονοβόρου έρευνας, θανάτων συνεπεία όψιμων αποτελεσμάτων απόπειρας αυτοκτονίας κ.α. Η ΚΛΙΜΑΚΑ έχει αναδείξει σταθερά το ζήτημα της υποκαταγραφής των θανάτων από αυτοκτονία, γεγονός το οποίο αποτελεί πάγια παραδοχή της επιστημονικής κοινότητας. Μεταξύ των ετών 2012 – 2013 προκύπτει εκ νέου αύξηση των αυτοκτονιών της τάξης του 5%. Οι 533 αυτοκτονίες που επίσημα καταγράφηκαν για το έτος 2013 συνεπάγονται, επίσης, 5500 άτομα που βιώνουν το πένθος μίας πρόωρης απώλειας ζωής, με σαφείς κοινωνικές, οικονομικές, ψυχικές συνέπειες στις ζωές τους. Στην πραγματικότητα οι αυτοκτονίες είναι πολύ περισσότερες αυτών που καταγράφονται, ενώ δεν υπάρχουν καθόλου στοιχεία για τις μη θανατηφόρες απόπειρες, οι οποίες εκτιμάται ότι είναι 15 – 20 φορές περισσότερες των καταγεγραμμένων αυτοκτονιών». Οι 533 αυτοκτονίες που επίσημα καταγράφηκαν για το έτος 2013 συνεπάγονται, τουλάχιστον, 8.000 απόπειρες αυτοκτονίας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Δικτύου Πληροφόρησης της ΚΛΙΜΑΚΑ, το έτος 2014: Η Αττική και η Κρήτη εξακολουθούν να έχουν τους υψηλότερους δείκτες αυτοκτονιών. Η κύρια μέθοδος αυτοκτονίας των ανδρών είναι ο απαγχονισμός, ενώ των γυναικών η πτώση. Προκύπτει μία τάση σταθεροποίησης ή όχι μεγάλης αύξησης του αριθμού των αυτοκτονιών μεταξύ των ετών 2013-2014.
12°
