Ινδία: Ο «κρυφός» ρόλος της στις σχέσεις Ρωσίας και Δύσης - Αυτοπροβάλλεται ως ουδέτερος εταίρος, επιδιώκοντας να διαμεσολαβήσει μεταξύ των δύο πλευρών
Κατά τη σύνοδο κορυφής της G20 στο Νέο Δελχί, την περασμένη εβδομάδα, η Ινδία έπεισε τις ΗΠΑ και την Ευρώπη να αμβλύνουν τη διατύπωση του κοινού ανακοινωθέντος σχετικά με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ώστε να επιτευχθεί μία συναίνεση και για την αντιμετώπιση των ζητημάτων των φτωχότερων χωρών, συμπεριλαμβανομένου του παγκόσμιου χρέους, της επαπειλούμενης επισιτιστικής κρίσης και της χρηματοδότησης της κλιματικής μετάβασης.
Οι 20 μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου υιοθέτησαν έτσι επίσημα μια κοινή δήλωση, χρησιμοποιώντας πολύ ηπιότερη γλώσσα για τη ρωσική εισβολή απ’ ότι στο παρελθόν. Μετά τη σύνοδο ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ εξέφρασε την ικανοποίησή του, λέγοντας ότι «καταφέραμε να αποτρέψουμε τις προσπάθειες της Δύσης να “ουκρανοποιήσει” την ατζέντα της συνόδου».
«Ο Πούτιν χρωστάει στον Μόντι»
Ειδικοί σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και διπλωμάτες δήλωσαν ότι η σύνοδος κορυφής στο Νέο Δελχί ενίσχυσε την εικόνα της Ινδίας ως αναπτυσσόμενης διπλωματικής και οικονομικής δύναμης. Επιπλέον, ανέδειξε την ικανότητα της Ινδίας να εξισορροπεί την ιστορικά σταθερή εταιρική σχέση της με τη Ρωσία, καλλιεργώντας παράλληλα τη σχέση της με τις δυτικές χώρες.
«Αυτό που επιχειρεί η Ινδία γεωπολιτικά είναι να γεφυρώσει τα χάσματα. Αυτό ισχύει τόσο για το χάσμα Ανατολής-Δύσης, όσο και για το χάσμα Βορρά-Νότου», δήλωσε στην DW ο Ατζάι Μπισάρια, πρώην Ινδός διπλωμάτης. «Κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία η Ινδία συνομιλούσε τόσο με τον Πούτιν όσο και με τον Ζελένσκι, αλλά και με δυτικούς ηγέτες όπως ο Μπάιντεν και ο Μακρόν», δήλωσε ο Μπισάρια. «Συχνά τα αντίπαλα στρατόπεδα αξιοποιούσαν την Ινδία για να περάσουν μηνύματα στην άλλη πλευρά».
Κατά τον Μπισάρια η Ινδία θα μπορούσε να αποτελέσει ενδεχομένως τον κατάλληλο χώρο για ειρηνευτικές συνομιλίες. «Δεν υπήρξε μεγάλη όρεξη για ειρηνευτικές συνομιλίες, αλλά είμαι βέβαιος ότι, όταν οι εμπόλεμοι βρεθούν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, η Ινδία θα προσφέρει τις υπηρεσίες της και τη διπλωματία της ως μεσολαβητής ή συντονιστής του τελικού παιχνιδιού».
Ο Μοχάν Κουμάρ, πρώην πρέσβης της Ινδίας στη Γαλλία, δήλωσε στην DW ότι «η σύνοδος κορυφής της G20 στο Νέο Δελχί έδωσε μια σανίδα σωτηρίας στη Ρωσία και θα ήταν αυτοκτονικό εκ μέρους της να μην την εκμεταλλευτεί. […] Ο Πούτιν χρωστάει στον Μόντι και ίσως η Ινδία αξίζει να εξετάσει το ενδεχόμενο να εξαργυρώσει αυτό το χρέος υπό τις κατάλληλες συνθήκες στο μέλλον». Όπως τονίζει ο Κουμάρ, «εάν η σύνοδος κορυφής στο Δελχί είχε αφεθεί να καταρρεύσει λόγω της έλλειψης συναίνεσης για την Ουκρανία, η G20 ως φόρουμ θα μπορούσε να υποστεί μη αναστρέψιμη ζημία εις βάρος ενώσεων όπως η BRICS». Πρόκειται για την οικονομική ομάδα των αναδυόμενων οικονομιών, στην οποία συμμετέχουν η Βραζιλία, η Ρωσία, η Ινδία, η Κίνα και η Νότια Αφρική.
Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2022, η Ινδία βρέθηκε μπροστά σε ένα διπλωματικό δίλημμα, έχοντας σημαντικούς στρατηγικούς εταίρους και στις δύο πλευρές. Η Ινδία έχει επανειλημμένα τονίσει ότι θεωρεί τις σχέσεις της με τη Ρωσία και τις Η.Π.Α. ανεξάρτητες, καθώς και ότι δεν θα αφήσει καμία από αυτές να υπαγορεύσει την εξωτερική της πολιτική.
Ο Σουτζάν Τσινόι, γενικός διευθυντής του Ινστιτούτου Αμυντικών Μελετών και Αναλύσεων Manohar Parrikar, δήλωσε στην DW ότι η Δύση και η Ρωσία «αμφότερες βλέπουν ίσως όφελος στην εξισορρόπηση των δικών τους ευρύτερων γεωστρατηγικών συμφερόντων μέσω μιας αξιόπιστης χώρας όπως η Ινδία, η οποία αντιπροσωπεύει τη φωνή του Παγκόσμιου Νότου».
Οι αναλυτές λένε ότι η Ινδία προσπαθεί να τοποθετηθεί απέναντι στην αυξανόμενη κινεζική επιρροή χτίζοντας δεσμούς τόσο με τον Παγκόσμιο Νότο, όσο και με τις δυτικές χώρες.
«Η κύρια αντιπαλότητα της Ινδίας σήμερα είναι με την Κίνα», δήλωσε στην DW ο Σ. Ράτζα Μοχάν, συνεργάτης του Asia Society Policy Institute. «Η Ρωσία είναι ένα κληρονομικό πρόβλημα που πρέπει να διαχειριστεί. Η εξισορροπητική δράση της Ινδίας αφορά τη δημιουργία μιας νέας ασιατικής τάξης ασφαλείας, αν και σε αυτό το κομμάτι η Ρωσία δεν βοηθάει πολύ την Ινδία».
Το φόρουμ της G20 αποδυνάμωσε τον ισχυρισμό της Κίνας ότι εκπροσωπεί τον Παγκόσμιο Νότο. «Για την Ινδία η Δύση είναι ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος, η κυρίαρχη πηγή κεφαλαίων και τεχνολογίας και ο σημαντικότερος προορισμός για την ινδική διασπορά», εξηγεί ο Μοχάν. «Η συνεργασία με την G7 είναι επίσης ζωτικής σημασίας για την Ινδία προκειμένου να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις αυξανόμενες προκλήσεις της Κίνας».
Ο Γκουρτζίτ Σινγκχ, πρώην πρέσβης της Ινδίας στη Γερμανία, δήλωσε στην DW ότι η Ινδία διαδραματίζει «έναν ρόλο γεφύρωσης σε έναν κατακερματισμένο κόσμο». Η Ινδία έχει πλέον «ένα ορατό προβάδισμα ως ο κύριος συνομιλητής μεταξύ του Παγκόσμιου Νότου και της G7. […] Αυτό που είναι σημαντικό να σημειωθεί είναι πως η δυνατότητα σύνδεσης της Δύσης με τη Ρωσία υπάρχει και λαμβάνει χώρα αθόρυβα, όχι δημοσίως».
Η διεθνής κατάσταση, όπως διαμορφώνεται στο τέλος του τρέχοντος έτους, θυμίζει έντονα την τελευταία χρονιά πριν από την έκρηξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου
8°
