Ο «λευκός ρατσισμός» που έχει θορυβήσει τους Γάλλους θα μπορούσε να αποτελέσει έκφανση του φαινομένου του αντιδυτικισμού;
Ενδιαφέροντα ευρήματα έδωσε μεγάλη έρευνα που δημοσιεύθηκε στη Γαλλία στις αρχές Οκτωβρίου από το γαλλικό ινστιτούτο CSA, υπεύθυνο για τη διεξαγωγή ερευνών μάρκετινγκ και γνώμης. Η έρευνα που διεξήχθη για λογαριασμό του Cnews, ενός από τα μεγαλύτερα ειδησεογραφικά δίκτυα της Γαλλίας, αποκάλυψε πως το 80% των Γάλλων που ερωτήθηκαν θεωρούν ότι υπάρχει ρατσισμός κατά των λευκών και μάλιστα σε πολλές κοινότητες της χώρας. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα πορίσματα της έρευνας, στο ερώτημα εάν οι ρατσιστικές συμπεριφορές και πρακτικές εναντίον λευκών αποτελούν υπαρκτό φαινόμενο, θετικά απάντησε η πλειοψηφία των ερωτηθέντων και των δύο φύλων αλλά και όλων των πολιτικών πεποιθήσεων. Η μόνη κατηγορία η οποία απάντησε αρνητικά κατά 51% είναι οι νέοι ηλικίας 18-24 ετών.
Το παραπάνω πόρισμα έρχεται να στηρίξει και μία υπόθεση που έλαβε αρκετή δημοσιότητα στη Γαλλία τις προηγούμενες εβδομάδες, εκείνη του πρώην αντιδημάρχου Boris Venon. Ο ίδιος στις 28 Σεπτεμβρίου υπέβαλε την παραίτησή του στο δημοτικό συμβούλιο της κοινότητας Λε Μυρώ, καταγγέλλοντας ότι δέχτηκε σειρά ομοφοβικών αλλά και ρατσιστικών επιθέσεων, ακόμη και απειλές για τη ζωή του. Ο Venon, σοσιαλιστής, λευκός και ανοιχτά ομοφυλόφιλος, δήλωσε ότι έχει πέσει θύμα συνολικά 11 βίαιων επιθέσεων, διαβεβαιώνοντας ότι ένας από τους επιτιθέμενους τον αποκάλεσε «λευκό» και του ζήτησε να φύγει από την πόλη την οποία δεν έχει καμία δουλειά να θεωρεί ως δικό του σπίτι. «Ναι, οι πολίτες ευρωπαϊκής καταγωγής μπορούν να γίνουν αντικείμενο ρατσισμού. Και σας το λέει αυτό ένας άνθρωπος του οποίου όλη η πολιτική καριέρα και πορεία είναι στην Αριστερά», δήλωσε εμφατικά στην ομιλία παραίτησής του, επιθυμώντας να απεκδύσει το ζήτημα από οποιαδήποτε προσπάθεια μικροπολιτικής εκμετάλλευσης και προσκόλλησης ακραίων ιδεολογικών ταυτοτήτων.
Η περίπτωση της Γαλλίας σε σχέση με την έμπρακτη εφαρμογή ενός πολυπολιτισμικού μοντέλου και την επίτευξη αρμονικής συνύπαρξης αλλόθρησκων κοινοτήτων είναι ούτως ή άλλως ιδιαίτερη και έχει ήδη αφήσει ανεξίτηλα το σημάδι της στη χώρα τα προηγούμενα χρόνια. Τα ζητήματα ενσωμάτωσης και αφομοίωσης μεταναστών και η εδραίωση ενός υγιούς πλουραλισμού, ο οποίος δεν θα αποτελεί συγκρουσιακό ναρκοπέδιο μέσα από την γκετοποίηση και τις κλειστές κάστες που φυτοζωούν σε συγκεκριμένες περιοχές, απασχολούσαν πάντοτε τη δημόσια ατζέντα και τον πολιτικό σχεδιασμό σε όλα τα επίπεδα της χώρας. Στην ακραία του εκδοχή, η γκετοποίηση και τα απομονωμένα κοινωνικά κύτταρα έχουν καταφέρει να γεννήσουν δηλητηριώδη, φονική μισαλλοδοξία και θρησκόληπτο αιμοδιψή φανατισμό, φτάνοντας σε περιπτώσεις όπως τον αποκεφαλισμό του δασκάλου Samuel Paty από έναν ισλαμιστή τσετσενικής καταγωγής το 2020. Ο δράστης αποκεφάλισε τον Paty στη μέση του δρόμου επειδή είχε τολμήσει να δείξει στη σχολική του τάξη καρικατούρες που απεικόνιζαν τον Μωάμεθ από παλαιότερα τεύχη του σατιρικού περιοδικού Charlie Hebdo.
Η προσπάθεια μείωσης και λοιδορίας του αξιακού φορτίου της Δύσης μπορεί να ξεκίνησε από την Αμερική, έχει όμως εδραιωθεί και στο ευρωπαϊκό έδαφος και έχει εσωτερικευθεί από πολλά ευρωπαϊκά ιδρύματα.
Μήπως όμως η σημερινή ανησυχία στη Γαλλία απηχεί ένα ευρύτερο φαινόμενο που κάνει την εμφάνισή του στον δυτικό κόσμο τα τελευταία χρόνια; Σε μια πιο ευρεία θεώρηση, ο «λευκός ρατσισμός» που έχει τόσο θορυβήσει τους Γάλλους, θα μπορούσε να αποτελέσει μία ακόμη έκφανση του φαινομένου του αντιδυτικισμού; Η προσπάθεια μείωσης και λοιδορίας του αξιακού φορτίου της Δύσης μπορεί να ξεκίνησε από την Αμερική, έχει όμως εδραιωθεί και στο ευρωπαϊκό έδαφος και έχει εσωτερικευθεί από πολλά ευρωπαϊκά ιδρύματα. Είναι πλέον γεγονός πως πανεπιστήμια, μουσεία και βιβλιοθήκες ακολουθούν το πνεύμα των καιρών, προσέχοντας και διηθώντας προσεκτικά τους δημιουργούς και τους διανοητές που θα προωθήσουν, στρέφοντας τους προβολείς εκεί που θεωρούν ότι δεν υπάρχει κίνδυνος για επιθέσεις από μειονοτικές ομάδες που θεωρούν πως με κάποιον τρόπο προσβάλλονται ή θίγονται. Ακόμη κι έτσι κανείς δεν μπορεί να είναι προετοιμασμένος για τις σύνθετες συλλήψεις του ακτιβιστικού σχεδιασμού. Πρόσφατα στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου ακτιβίστριες οικολογίας βανδάλισαν τον διάσημο πίνακα «Ηλιοτρόπια» του Vincent van Gogh, ως διαμαρτυρία για την κλιματική αλλαγή.
Παράλληλα με την εμμονή υποβάθμισης και σχετικοποίησης των επιτευγμάτων της Δύσης σε σχέση με αλλογενείς πολιτισμικές παρακαταθήκες, η ίδια η σημασία που έχει η φυλή ως στοιχείο ταυτότητας έχει μεταβληθεί ριζικά. Από την παλαιότερη θέση πως οι φυλετικές διαφορές θα εξαλειφθούν πραγματικά, όταν η καταγωγή και η φυλή δεν θα επηρεάζουν με κανέναν απολύτως τρόπο την πορεία ζωής ενός ανθρώπου –ούτε προς το καλύτερο ούτε προς το χειρότερο–, σήμερα φαίνεται πως για πολλούς αυτό εκλαμβάνεται ως απαρχαιωμένη αντίληψη. Η φυλή έχει φτάσει να ανάγεται στο νούμερο ένα συγκρουσιακό πεδίο ανταγωνισμού για ορατότητα και δικαιωματιστική επιβράβευση, μέσω των μεγάλων μιντιακών ομίλων και τις πλατφόρμες ψυχαγωγίας.
Τους προηγούμενους μήνες μονοπώλησαν τον ενδιαφέρον οι διαφωνίες για την σειρά της Amazon “The Rings of Power”, που αποτελεί εκ νέου μεταφορά του βιβλίου «Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών» του J.R.R. Tolkien, λόγω των χαρακτήρων που θα ενσαρκώνονταν από μαύρους ηθοποιούς, αλλάζοντας την εμφάνιση των ηρώων από τα βιβλία. Η νέα κινηματογραφική μεταφορά της «Μικρής Γοργόνας» που ανακοινώθηκε από την Disney επίσης ξεσήκωσε αντιδράσεις, καθώς η ηθοποιός που θα την υποδυθεί θα είναι μαύρη. Το στοιχείο φυλής των πρωταγωνιστών μονοπωλεί τη δημόσια συζήτηση και κανείς δεν ασχολείται με το αν πρόκειται για αξιόλογα έργα ικανά να προκαλέσουν προβληματισμούς, δυνατές συγκινήσεις και αισθηματική ταύτιση με τους χαρακτήρες. Αρκεί η ζυγαριά εκπροσώπησης του εκάστοτε ψυχαγωγικού προϊόντος είναι ισορροπημένη και κυρίως να μη γέρνει προς τη «λευκή» πλευρά.
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως οι συστηματικές και ευρείας κλίμακας ρατσιστικές πρακτικές των περασμένων εποχών έχουν αφήσει βαθιά το σημάδι τους στην παγκόσμια ιστορία, προδιαγράφοντας την πορεία ατόμων, κοινωνιών και πολιτισμών. Όμως, η περίπτωση της Γαλλίας μάς υπενθυμίζει ότι εάν υποκύψουμε σε έναν αέναο κύκλο φυλετικού ανταγωνισμού ορμώμενο από στοιχεία ρεβανσισμού, κινδυνεύουμε να δούμε μία νέα αλληλουχία συγκρούσεων, όπου το «λευκός» θα χρησιμοποιείται υβριστικά, όπως ακούστηκε στην περίπτωση του αντιδημάρχου Venon. Η υπεράσπιση και διάδοση των δυτικών αξιακών κεκτημένων χρειάζεται να υπερνικήσει τον κατακερματισμό, τον σεκταρισμό και την πόλωση, μην αφήνοντας χώρο για φωνές που θα απαιτούν νέους κύκλους βίας και σύγκρουσης.
18°
