Πώς ήταν η προηγούμενη διακυβέρνηση των Ταλιμπάν και γιατί υπάρχουν ανησυχίες για την επιστροφή τους στην εξουσία.
Το χειμώνα του 1995, ένας ανταποκριτής των New York Times που επισκέφθηκε το Αφγανιστάν, ανέφερε ότι μετά από χρόνια βάναυσων εμφύλιων συγκρούσεων, άρχισε να διαφαίνεται μια μεγάλη αλλαγή στη χώρα. Μια «νέα δύναμη ισλαμιστών - πατριωτών», που το όνομά τους σημαίνει «μαθητές», είχε συγκεντρώσει τον στρατιωτικό έλεγχο στο 40% της χώρας. Αυτοαποκαλούνταν Ταλιμπάν.
Εικοσιπέντε χρόνια αργότερα, και μετά από έναν πόλεμο που στοίχισε δεκάδες χιλιάδες ζωές, οι Ταλιμπάν επιστρέφουν στην εξουσία.
Ταλιμπάν: Η ιδεολογία τους και ο τρόπος διακυβέρνησής τους
Κατά την πενταετή περίοδο της κυριαρχίας του στο Αφγανιστάν οι Ταλιμπάν επέβαλαν μια σκληρή εκδοχή της Σαρία εφαρμόζοντας βάναυσες δημόσιες τιμωρίες όπως μαστίγωμα, ακρωτηριασμούς και σημόσιες εκτελέσεις. Παράλληλα, περιόρισαν αυστηρά τον ρόλο των γυναικών, κρατώντας τις μακριά από τα σχολεία.
Ο Ταλιμπάν κατέστησαν σαφές ότι οι αντίπαλες θρησκευτικές πρακτικές δεν θα γίνονται ανεκτές. Για παράδειγμα, στις αρχές του 2001, κατέστρεψαν πανύψηλα αγάλματα γνωστά ως Μεγάλοι Βούδες του Μπαμιάν, αντικείμενα δέους σε όλο τον κόσμο. Οι Ταλιμπάν τους θεώρησαν βλάσφημους και καυχήθηκαν ότι η καταστροφή τους ήταν ιερή. «Είναι ευκολότερο να καταστρέψεις παρά να χτίσεις», παρατήρησε τότε ο υπουργός πληροφοριών και πολιτισμού των αγωνιστών.
Σαφώς υπήρχε ένα πλαίσιο μιας σύγχρονης διακυβέρνησης που περιελάμβανε διάφορα υπουργεία, αλλά στην ουσία επικρατούσε το θρησκευτικό διάταγμα ενώ η καθημερινότητα των Αφγανών ήταν στα χέρια (και τις ιδιοτροπίες) μεμονωμένων διοικητών.
Γιατί οι γυναίκες φοβούνται την επιστροφή των Ταλιμπάν
Οι Ταλιμπάν ιδρύθηκαν σε μια ιδεολογία που υπαγόρευε ότι οι γυναίκες πρέπει να παίζουν μόνο τους πιο περιορισμένους ρόλους στην κοινωνία.
Την τελευταία φορά που κυβέρνησαν, απαγόρευσαν σε γυναίκες και κορίτσια να εργαστούν στις περισσότερες δουλειές ή ακόμα και να πάνε σχολείο. Επιπλέον, οι γυναίκες που κυκλοφορούσαν με ακάλυπτα πρόσωπα εκτός σπιτιού κινδύνευαν με αυστηρή τιμωρία ενώ τιμωρούνταν και οι ανύπαντρες γυναίκες που κυκλοφορούσαν με ανύπαντρους άντρες.
Μετά την ανατροπή της κυβέρνησης των Ταλιμπάν το 2001, οι γυναίκες απέκτησαν πολλά προνόμια στο Αφγανιστάν. Σήμερα, δύο δεκαετίες μετά, καθώς οι Ταλιμπάν επέστρεψαν στην εξουσία, πολλές Αφγανές φοβούνται ότι θα χάσουν και πάλι το έδαφος που κέρδισαν τα προηγούμενα χρόνια. Τα σημάδια, εξάλλου, δεν είναι ευοίωνα.
Για παράδειγμα τον Ιούλιο, κάποιοι Ταλιμπάν μπήκαν σε υποκατάστημα τράπεζας στην Κανταχάρ και διέταξαν εννέα γυναίκες που εργάζονταν εκεί να φύγουν λέγοντας πως πρέπει να πάρουν τη θέση τους οι άντρες συγγενείς τους, σύμφωνα με το Reuters.
Στη βόρεια πόλη Κουντούζ αυτόν τον μήνα, οι νέοι ηγέτες των Ταλιμπάν της πόλης διέταξαν τις γυναίκες που είχαν εργαστεί για την κυβέρνηση να εγκαταλείψουν τη δουλειά τους και να μην επιστρέψουν ποτέ.
Τι συνέβη με τους Ταλιμπάν μετά την ήττα τους το 2001
Μετά την πτώση των Ταλιμπάν το 2001 και τη βοήθεια του στρατού του Πακιστάν που χρηματοδοτήθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες για να βοηθήσει στον εντοπισμό της Αλ Κάιντα, οι Ταλιμπάν μεταμορφώθηκαν ως αντάρτες.
Οι ΗΠΑ άρχισαν να ρίχνουν πόρους σε έναν νέο πόλεμο στο Ιράκ και Αμερικανοί αξιωματούχοι ανέφεραν ότι το Αφγανιστάν ήταν σε καλό δρόμο για να γίνει μια δημοκρατία δυτικού τύπου με σύγχρονους θεσμούς. Ωστόσο, οι Ταλιμπάν άρχισαν να κερδίζουν έδαφος και υποστήριξη στην ύπαιθρο και ιδιαίτερα σε αγροτικές περιοχές, ενώ αυξήθηκαν με τη στρατολόγηση νέων που είχαν μεγαλώσει σε θρησκευτικά σχολεία.
«Έξι χρόνια μετά την απομάκρυνσή τους από την εξουσία, οι Ταλιμπάν επιδεικνύουν μια ανθεκτικότητα και μια αγριότητα που είναι ανησυχητική» ανέφεραν οι The Times το 2008.
Όταν ο Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα επέκτεινε κατά πολύ την αμερικανική στρατιωτική παρουσία στο Αφγανιστάν, σε περίπου 100.000 στρατιώτες το 2010, οι Ταλιμπάν κατάφεραν και πάλι να επιβιώσουν. Όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες άρχισαν να υποχωρούν λίγα χρόνια αργότερα, οι αντάρτες κέρδισαν σταδιακά το χαμένο έδαφος περιμένοντας να εξαντληθεί η υπομονή των Αμερικανών και να αποχωρήσουν, κάτι που τελικά συνέβη.
Στις 15 Αυγούστου, μόλις εννέα ημέρες αφότου οι Ταλιμπάν κατέλαβαν την πρώτη επαρχιακή πρωτεύουσα, οι αντάρτες εισήλθαν στην Καμπούλ και η κυριαρχία τους στο Αφγανιστάν επανήλθε.
«Είναι πραγματικά περίεργο να μην σου επιτρέπεται να πας στη δουλειά, αλλά τώρα αυτή είναι η κατάσταση», είπε ένας από τους εργαζόμενους της τράπεζας στην Κανταχάρ.
Οι ηγέτες των Ταλιμπάν φαίνεται μέχρι στιγμής να αποφεύγουν τη φλεγμονώδη ρητορική και έχουν καλέσει τους διοικητές να κυβερνήσουν δίκαια και να αποφύγουν τα αντίποινα και τις καταχρήσεις. Έχουν εκδώσει διαβεβαιώσεις ότι οι άνθρωποι θα είναι ασφαλείς.
Ωστόσο, έχουν ήδη γίνει αρκετές αναφορές βιαιότητας και εκφοβισμού,ενώ χιλιάδες Αφγανοί προσπαθούν να εγκαταλείψουν τη χώρα με κάθε κόστος. Στην Κουντούζ, την πρώτη μεγάλη επαρχιακή πρωτεύουσα που κατέκτησαν οι Ταλιμπάν, οι κάτοικοι δεν πείστηκαν από τις υποσχέσεις ειρήνης των νέων ηγετών.
«Φοβάμαι, γιατί δεν ξέρω τι θα συμβεί και τι θα κάνουν», είπε ένας κάτοικος. «Πρέπει να τους χαμογελάμε επειδή φοβόμαστε, αλλά κατά βάθος είμαστε δυστυχισμένοι».
