Ισραήλ - Παλαιστίνιοι και η ισραηλινή αντιπολίτευση

Σύμφωνα με τον πιο πρόσφατο απολογισμό, στις συγκρούσεις της τελευταίας εβδομάδας σκοτώθηκαν 197 Παλαιστίνιοι, εκ των οποίων 58 παιδιά, ενώ τραυματίστηκαν πάνω από 1.200 κάτοικοι της Γάζας. Από την πλευρά των Ισραηλινών, σκοτώθηκαν 10 άτομα και τραυματίστηκαν 282. Εκατοντάδες κτίρια υπέστησαν ζημιές στη Γάζα και παρά τις διεθνείς εκκλήσεις για ηρεμία, η ισραηλινή αεροπορία συνεχίζει να πλήττει στόχους που θεωρεί «τρομοκρατικούς πυρήνες».

Τι συμβαίνει πάλι στα παλαιστινιακά εδάφη; Στην πραγματικότητα η κυβέρνηση Νετανιάχου επιτίθεται εναντίον αμάχων, που αν και φαίνεται να στηρίζουν την ισλαμιστική οργάνωση Χαμάς, είναι άοπλοι. Ή μάλλον, το μοναδικό τους όπλο είναι οι ρουκέτες, ένα είδος πυροτεχνήματος με φυτίλι και «ρουκετόξυλο», στις οποίες οι Παλαιστίνιοι έχουν ειδικευτεί: την τελευταία εβδομάδα υπολογίζεται ότι πέταξαν 3.100 ρουκέτες στις συνοριακές ισραηλινές πόλεις, όπως στη Σοκέντα και στη Σντερότ.

Οι ισραηλινές αρχές δηλώνουν ότι αγωνίζονται «κατά της τρομοκρατίας» κι ότι η κατεδάφιση του κτιρίου του τηλεοπτικού σταθμού Al-Jazeera, που ήταν επίσης έδρα του Associated Press (AP), ήταν «νόμιμη πράξη». Αλλά, παρότι το Al-Jazeera στηρίζει εμμέσως το ισλαμιστικό κίνημα και προωθεί τα συμφέροντα του Κατάρ, ίσως συμφωνήσουμε όλοι ότι η κατεδάφιση του κτιρίου δεν προωθεί τα συμφέροντα του δημοκρατικού κόσμου. Θα ήταν προτιμότερο να αποκαλυφθούν οι υποχθόνιες σχέσεις του μεσανατολικού πρακτορείου ειδήσεων όχι μόνο με τη Χαμάς, αλλά και με το BBC και με μια σειρά δήθεν cool και trendy ΜΜΕ στις δυτικές χώρες. Με το Al-Jazeera στη θέση του θύματος δυσχεραίνεται η έκθεση της αντιδημοκρατικής και αντισημιτικής πολιτικής του.

Η ισραηλινή αεροπορία έπληξε επίσης τις κατοικίες του επικεφαλής της Χαμάς στη Γάζα, Γιαχία Σινουάρ, και του αδελφού του, αλλά σύμφωνα με τις πληροφορίες μέχρι αυτή τη στιγμή, δεν αναφέρθηκαν νεκροί. Αν το Ισραήλ φρονεί ότι η εξόντωση των ηγετών της Χαμάς είναι η λύση στο πρόβλημα, χάνουμε πάσα ιδέα για την ευφυία τους.

Η ένταση ξεκίνησε στις 10 Μαΐου από τη διεκδίκηση του Ισραηλινών να αποκτήσουν δικαίωμα ιδιοκτησίας σε οκτώ σπίτια Αράβων στην περιοχή Σεΐχ Ζαράχ της Ανατολικής Ιερουσαλήμ. Το βράδυ της Κυριακής στο Σεΐχ Ζαράχ, Άραβες επιτέθηκαν σε ισραηλινή περιπολία με αποτέλεσμα ένα νεκρό και μερικές συλλήψεις (δεν έγινε γνωστός ο ακριβής αριθμός) και οι εχθροπραξίες επεκτάθηκαν στη Δυτική Όχθη του Ιορδάνη, το άλλο παλαιστινιακό έδαφος που κατέχει το Ισραήλ από το 1967, και όπου επικρατεί, κουτσά-στραβά, η Παλαιστινιακή Αρχή, η πιο μετριοπαθής και συμβιβαστική.

Στο ίδιο το Ισραήλ οξύνονται δύο προβλήματα: στις πόλεις όπου συνυπάρχουν Άραβες και Εβραίοι, όπως η Άκρα, το Λοντ, η Χάιφα, η Ραμλέχ, το Νοφ Χαγκαλίλ, το κλίμα είναι, όπως θα περίμενε κανείς, εμφυλιοπολεμικό, ενώ παραλλήλως εντείνεται η εσωτερική ισραηλινή αντιπολίτευση. Η απάντηση του Ισραηλινού υπουργού Άμυνας Benny Gantz να μεταφέρει στις «μεικτές» αυτές πόλεις επτά τάγματα συνοριακών φυλάκων που βρίσκονταν στα σύνορα με την παλαιστινιακή Δυτική Όχθη προκάλεσε διαμαρτυρίες στο εσωτερικό του Ισραήλ: οι Ισραηλινοί δεν θέλουν πόλεμο. Εξάλλου, η κίνηση προκάλεσε εμπρησμούς εκ μέρους των Παλαιστινίων, επιθέσεις σε συναγωγές και πετροπόλεμο μεταξύ των δύο κοινοτήτων.

Στο μεταξύ, τα αραβικά κόμματα του Ισραήλ, όπως το Ra’am του οποίου ηγείται ο Μανσούρ Αμπάς, καθώς και το αριστερό-οικολογικό ισραηλινό κόμμα Meretz δήλωσαν ότι «αμφότερες οι πλευρές πρέπει να εξετάσουν τη συνείδησή τους και να καταλάβουν την ανάγκη της ψυχραιμίας και της συμφιλίωσης». Το Ισραήλ, που στηρίζεται στις επιτυχίες του σε επίπεδο οικονομίας, πολιτεύματος και πολιτισμού, σφάλλει νομίζοντας ότι μπορεί να καταπολεμήσει την ισλαμιστική τρομοκρατία δυναμιτίζοντας κτίρια και σκοτώνοντας παιδιά. Οι Ισραηλινοί που πρόσκεινται στο κόμμα Λικούντ έχουν την όχι και τόσο νόμιμη επιθυμία να αφανίσουν τους Παλαιστινίους: η ύπαρξή τους τούς ενοχλεί και όλα θα ήταν ευκολότερα αν δεν υπήρχαν καν -αλλά αυτό αποτελεί μέρος μιας φαντασίωσης. Υπάρχουν και πολλοί Ισραηλινοί που εύχονται οι Παλαιστίνιοι να παραιτηθούν από τη διεκδίκηση κράτους και να συγχωνευτούν στο κράτος του Ισραήλ: όμως αυτό θα σήμαινε τρομερή δημογραφική ανατροπή για τους Εβραίους με άγνωστες επιπτώσεις. Μια άλλη ιδέα που κυκλοφορεί στους πληθυσμούς της περιοχής είναι εξίσου επικίνδυνη: η μεταφορά Αράβων στις παλαιστινιακές πόλεις προϋποθέτει παλαιστινιακό κράτος με συγκεκριμένα σύνορα και όχι δυο εδάφη απομακρυσμένα μεταξύ τους. Και βεβαίως, αυτή η κοινωνική μηχανική  θα σήμαινε ξεριζωμό και αναμπουμπούλα. Οι Άραβες που ζουν στο Ισραήλ δεν έχουν καμιά όρεξη να μεταφερθούν σε κάποιο φανταστικό παλαιστινιακό κράτος.

Γενικά, το Ισραήλ με το να αρνείται την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους διαιωνίζει μια κατάσταση που βολεύει τη Χαμάς και όλες τις τζιχαντιστικές οργανώσεις. Η Χαμάς δεν είναι σε θέση να ηγηθεί κράτους: είναι μια εθνικιστική, θρησκευτική οργάνωση, μαθημένη στις ρουκέτες· δεν μπορεί να οργανώσει υπουργεία, διπλωματία, «κανονική» οικονομία: οι Παλαιστίνιοι ζουν, φυτοζωούν, από την ελεημοσύνη της διεθνούς κοινότητας· δεν υπάρχει μηχανισμός για να στηθεί κράτος.

Όσο για τη στήριξη των Παλαιστινίων από τη διεθνή αριστερά είναι αρκετά προβληματική: είναι άλλο να στηρίζεις δίκαια αιτήματα για ειρήνη, σεβασμό διεθνών συνθηκών και θρησκευτική ελευθερία· άλλο να δαιμονοποιείς την αντίθετη πλευρά. Γενικά, η ευρωπαϊκή αριστερά δεν φαίνεται να γνωρίζει τα δεδομένα: διατηρεί τη μανιχαϊστική οπτική «καλός Παλαιστίνιος», «κακός Ισραηλινός» που εκφράζει την προαιώνια συγγένεια με τον αραβικό κόσμο και το Ισλάμ, καθώς και τον εξίσου προαιώνιο αντισημιτισμό. Οι Ισραηλινοί σφάλλουν, ιδιαίτερα μέσω του Λικούντ, αλλά αν υπάρξει ποτέ λύση στο παλαιστινιακό πρόβλημα θα προέρχεται από ισραηλινές πρωτοβουλίες, όχι από πρωτοβουλίες της Χαμάς.