Paul Rusesabagina: Τι συμβαίνει με τον ήρωα του Hotel Rwanda;

Paul Rusesabagina, ένα όνομα ταυτισμένο με τη νεότερη ιστορία της Αφρικής. Γνώρισε πόλεμο, ενδοφυλετικές διαμάχες, διωγμούς, επαναστάσεις, σφαγές και συντρίμμια, ξεπέρασε τα όρια των δυνάμεών του ώστε να προστατέψει περισσότερους από 1.200 συμπατριώτες του κατά τη σκοτεινότερη περίοδο των ταραχών στη Ρουάντα, ενώ η αυτοθυσία του ενέπνευσε το Χόλιγουντ και αποτυπώθηκε στο πολλών υποψηφιοτήτων για Όσκαρ, Hotel Rwanda. Στα 66 του, ο Paul Rusesabagina καλείται για πολλοστή φορά να υπερασπιστεί το δικαίωμά του στην ελευθερία.

Πρέσβης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, κάτοικος των Ηνωμένων Πολιτειών και πολιτογραφημένος Βέλγος, ο Paul Rusesabagina, ο οποίος δεν έχει ταξιδέψει στην πατρίδα του έπειτα από τη γενοκτονία του 1994 που κόστισε τη ζωή 800.000 ανθρώπων, βρέθηκε μυστηριωδώς στο Κινγκάλι της Ρουάντα μετά από πτήση με ιδιωτικό τζετ το οποίο απογειώθηκε από το Ντουμπάι. Έκτοτε κρατείται υπό άγνωστες συνθήκες, αντιμετωπίζοντας κατηγορίες για τρομοκρατική δράση.

Η απαγωγή του ήρωα του Hotel Rwanda στρέφει ξανά το βλέμμα και γράφει νέα κεφάλαια στην τραυματική ιστορία της αφρικανικής χώρας, με τα διεθνή ΜΜΕ να αφιερώνουν εκτεταμένα ρεπορτάζ στην απαγωγή του Rusesabagina και το μένος του προέδρου Καγκάμε προς το πρόσωπό του, ενώ φορείς και οργανισμοί σε όλο τον κόσμο έχουν κινητοποιηθεί για την απελευθέρωσή του. Η Anaïse Kanimba, κόρη του Paul Rusesabagina, περιέγραψε στην ΑΤΗENS VOICE το παρασκήνιο και τις εξελίξεις γύρω από την πολύκροτη υπόθεση.

Η απαγωγή και σύλληψη του πατέρα σας έχει θορυβήσει την παγκόσμια κοινότητα, ενώ γίνεται λόγος για κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Ποια τα επόμενα βήματα για να αντιστρέψετε την κατάσταση;
Τη στιγμή αυτή κινητοποιούμαστε προς όλες τις κατευθύνσεις. Βρισκόμαστε σε επικοινωνία με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, με παράγοντες του Κογκρέσου. Καλούμε την πρεσβεία της Ρουάντα με επίμονα ερωτήματα, απαιτούμε την επιστροφή του πατέρα μου. Παρά τη διεθνή στήριξη, δυστυχώς δεν έχουμε προς το παρόν τη συνδρομή του Βελγίου, ακόμη και σήμερα η κυβέρνηση της χώρας δεν έχει αναγνωρίσει το γεγονός ότι ένας πολίτης της απήχθη, συνελήφθη και κρατείται παράνομα. Πρόκειται για μια πολύ δύσκολη κατάσταση, αλλά αισιοδοξώ υπό την επίγνωση ότι δουλεύουμε σκληρά.

Πιστεύετε ότι πρόκειται για ενέργεια υποκινούμενη από την ανοιχτή κριτική του πατέρα σας προς την κυβέρνηση Καγκάμε;
Τίποτε από όλα αυτά δεν εκπλήσσει όσους γνωρίζουν τη βεντέτα του προέδρου απέναντι στον πατέρα μου και τους τρόπους με τους οποίους ο Πολ Καγκάμε καταχράται την εξουσία τα τελευταία είκοσι χρόνια. Αυτό που προέχει τώρα είναι να δω τις βασικές ανάγκες του πατέρα μου καλυμμένες, να έρθει σε επαφή με τους δικούς του δικηγόρους, όχι με εκείνους που διορίστηκαν από μια κυβέρνηση που επιθυμεί να τον δικάσει έχοντας ήδη αποφασίσει την ενοχή του. Από τη στιγμή που απήχθη, έχουμε μιλήσει μόλις τρεις φορές τηλεφωνικά μαζί του.

Τρέφετε παρά τα αποθαρρυντικά δεδομένα ελπίδες για μια αμερόληπτη δίκη;
Είναι σαφώς αυτό που επιθυμούμε, αλλά γνωρίζουμε ότι δεν πρόκειται να συμβεί. Αυτό που λέμε είναι, επιτρέψτε στον πατέρα μου να κριθεί από ένα διεθνές δικαστήριο, είτε στις ΗΠΑ είτε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μην τον φυλακίζετε χωρίς νομική εκπροσώπηση. Αν κάτι συμβαίνει στη Ρουάντα, μπορεί να συμβεί οπουδήποτε στον κόσμο.

Πώς σχολιάζετε τη στάση των μέσων ενημέρωσης της Ρουάντα σχετικά με την υπόθεση;
Δεν υπάρχει ελευθερία λόγου στη Ρουάντα. Όλα φιλτράρονται μέσα από τα κρατικά Μέσα. Η προπαγάνδα είναι διαχρονική, ενώ τις τελευταίες τρεις εβδομάδες μαθαίνουμε νέα του μόνο μέσα από τα κυβερνητικά μίντια.

Πού αποδίδετε την απροθυμία του Βελγίου να υιοθετήσει σθεναρότερη στάση απέναντι στην κυβέρνηση της Ρουάντα;
Έχω την ίδια απορία… Ίσως ο πατέρας μου δεν είναι αρκετά Βέλγος; Δεν είναι ωστόσο η πρώτη φορά που αρνούνται να αντιτεθούν στη Ρουάντα. Αυτό που συμβαίνει είναι πολιτικός πόλεμος, το γνωρίζουμε όλοι. Το γνωρίζουν και οι ίδιοι, αλλά επιλέγουν τη σιωπή.

Οι ίδιες οι συνθήκες της απαγωγής προσφέρονται για υλικό κατασκοπικού μυθιστορήματος. Ο πατέρας σας επρόκειτο να ταξιδέψει σε έναν τόπο και προσγειώθηκε σε άλλο. Τι ακριβώς συνέβη;
Καλή ερώτηση. Το γεγονός ότι δεν γνωρίζει κανείς τι μεσολάβησε θα έπρεπε να απασχολεί πρωτίστως τα ευρωπαϊκά μυαλά. Αυτό που αδυνατώ και η ίδια να κατανοήσω είναι το πώς βρέθηκε στο τζετ που ταξίδεψε στο Κινγκάλι. Αρχικός προορισμός του ήταν το Μπουρούντι, μάλιστα εγώ και η αδελφή μου προμηθευτήκαμε το εισιτήριο. Παρόλα αυτά, κατέληξε στο Κινγκάλι. Μας ταΐζουν ψέματα επί εβδομάδες. Γνωρίζουμε πάντως σίγουρα ότι το αεροπλάνο που τον μετέφερε από το Ντουμπάι στο Κινγκάλι προέρχεται από την ίδια αεροπλοϊκή που οργανώνει τις ιδιωτικές πτήσεις του προέδρου Καγκάμε. Η εταιρία είναι η GainJet Aviation, συμφερόντων του Κουβέιτ με έδρα στην Αθήνα, γραφεία στο Κινγκάλι και δράση στην περιοχή της ανατολικής Αφρικής. Οι δικηγόροι μας επικοινώνησαν μαζί τους, χωρίς αποτέλεσμα.

Όλα αυτά δε γίνονται χωρίς καλά οργανωμένο πλάνο. Πώς οργανώθηκε μια τέτοια επιχείρηση;
Η τεχνολογία των μυστικών υπηρεσιών της Ρουάντα είναι πολύ αναπτυγμένη. Έχουν προμηθευτεί τεχνογνωσία από το Ισραήλ, ενώ οι μέθοδοί τους στηρίζονται στις πρακτικές της Μοσάντ. Έχουν ισχυρά συστήματα κατασκοπείας, οι τηλεφωνικές συνομιλίες μας έχουν υποκλαπεί κατ’ εξακολούθηση και έχουν απειλήσει τις ζωές μας ξανά στο παρελθόν. Εάν εξοικειωθείς με τις τακτικές τους, τίποτε δε φαντάζει απίθανο. Διαθέτουν δίκτυο ψηφιακής κατασκοπείας σε όλο τον κόσμο. Μακάρι να έδινα μεγαλύτερη σημασία στις προειδοποιήσεις του πατέρα μου. Έπεσε θύμα όσων φοβόταν.

Συμπερασματικά, θα λέγατε ότι ένα τέταρτο του αιώνα μετά τη γενοκτονία της Ρουάντα, υπάρχει μια διακυβέρνηση που εξακολουθεί να διώκει τους επικριτές της;
Μόνο μια αφήγηση επιτρέπεται να διακινείται σχετικά με τη Ρουάντα: Το πόσο σπουδαία τα καταφέρνει. Είναι πολλά τα χρήματα που έχουν προσφερθεί από τη διεθνή κοινότητα, επομένως η επίσημη εκδοχή θέλει τη χώρα μας να έχει αναδυθεί από τις στάχτες με σωτήρα τον Καγκάμε. Στην πραγματικότητα, ο πρόεδρος κυβερνά σαν δικτάτορας. Είναι ντε φάκτο αρχηγός του κράτους από το 1994, έχει τροποποιήσει το σύνταγμα προκειμένου να παραμείνει στην εξουσία έως το 2034, ενώ στις τελευταίες εκλογές έλαβε ποσοστό 99%.

Η περίπτωση του πατέρα σας δεν είναι μοναδική. Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει αναφέρει αρκετές περιπτώσεις συλλήψεων, βιαιοπραγιών, ακόμη και εκτελέσεων στη Ρουάντα.
Δεν υπάρχει διαθέσιμος πολιτικός χώρος ούτε η παραμικρή ελευθερία λόγου. Αρκεί να ανατρέξετε στην υπόθεση του Κιζίτο, του καλλιτέχνη που βρέθηκε νεκρός στο κελί του. Όταν ακόμη και οι καλλιτέχνες ριψοκινδυνεύουν τη ζωή τους εφόσον αρθρώσουν λόγο, φανταστείτε τι μπορεί να συμβεί σε ένα άτομο που έχει τη δύναμη να αλλάξει το σκηνικό.

Το Hotel Rwanda διέδωσε την προσπάθεια του πατέρα σας σε όλο τον κόσμο. Θα χρειαστεί άραγε άλλο ένα φιλμ για να επιτευχθεί η απελευθέρωσή του;
Η ατυχία του πατέρα μου ήταν ότι προκάλεσε το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινότητας. Οι πράξεις του έκαναν τη διαφορά, και η κυβέρνηση της Ρουάντα δεν θα μπορούσε να επιτρέψει σε έναν άνδρα της φυλής των Χούτου να κάνει τη διαφορά. Όχι εάν δεν μπορεί να τον ελέγξει.

Ποιο είναι το καλύτερο και το χειρότερο σενάριο για την οικογένειά σας αυτή τη στιγμή;
Φοβάμαι ότι μπορεί να τον σκοτώσουν. Έχουν άλλωστε εκτοξευθεί ανάλογες απειλές και μάλιστα από επίσημα χείλη προ ενός έτους. Καθώς αυτό που αντιμετωπίζουμε δεν είναι νομική διαμάχη, αλλά πολιτικός πόλεμος, αυτό που έχει σημασία είναι η υπόθεση να παραμείνει στο προσκήνιο και άνθρωποι σαν εσάς να συνεχίσουν να την ανακινούν. Το απευκταίο συνέβη, είναι πλέον στα χέρια τους και στα κελιά τους. Αυτό θα αλλάξει μόνο εφόσον όλοι μαζί, οι ΗΠΑ, η Ευρωπαϊκή Ένωση, το Βέλγιο και τα ΜΜΕ συνεργαστούν ώστε να πιεστεί το καθεστώς Καγκάμε.

Πιστεύετε στην ισχύ των κοινωνικών δικτύων; Έχουν τη δύναμη οι φωνές των απλών πολιτών να αποκτήσουν ένταση και να διεκδικήσουν δικαιοσύνη;
Τίποτε δεν είναι μάταιο σε μια τέτοια υπόθεση. Υπάρχουν τα hashtag #freepaul και #freerusesabagina, στα οποία καθημερινά οι χρήστες του Twitter αξιώνουν την απελευθέρωση του πατέρα μου. Υπάρχει η ιστοσελίδα μας, με άφθονα ενημερωτικά δελτία και βίντεο. Και υπάρχουν ακόμη και πιο απτές δυνατότητες: Εξασκείστε τα δικαιώματά σας, καλέστε τους αντιπροσώπους σας στο κοινοβούλιο και απαιτήστε δράση. Υπάρχουν αρκετές δικτατορίες σε αυτό τον κόσμο. Εάν συμβαίνει στη Ρουάντα, μπορεί να συμβεί παντού.