Αυτός είναι ο Τζο Μπάιντεν που δεν ξέρουμε

Ο Τζο Μπάιντεν είναι ο 46ος Πρόεδρος των ΗΠΑ. Κέρδισε τον Ντόναλντ Τραμπ στις αμερικανικές εκλογές 2020 και υποσχέθηκε να ενώσει τους Αμερικανούς που τόσο έχει διχάσει ο απερχόμενος Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος.

Στην ηλικία των 78 ετών, ο πρώην Αντιπρόεδρος του Μπαράκ Ομπάμα εξασφάλισε την Αμερικανική Προεδρία, όταν πριν λίγα χρόνια ούτε ο ίδιος πιθανότατα δεν θα φανταζόταν πως θα μπορούσε να τη διεκδικήσει ξανά.

Όμως, όπως έδειξε η τελευταία πενταετία, το απροσδόκητο έγινε συνήθεια στην Αμερικανική πολιτική σκηνή, με τον Μπάιντεν πλέον να ετοιμάζεται για ένα από τα μεγαλύτερα comeback της ιστορίας.

Μέχρι πρόσφατα, τόσο οι περισσότεροι Ρεπουμπλικάνοι, όσο και αρκετοί Δημοκρατικοί θεωρούσαν πως δεν είναι παρά ένας συμπαθής συνταξιούχος συστημικός πολιτικός που δεν έχει κάτι να προσφέρει σε ιδεολογικό ή πολιτικό επίπεδο Όμως, το αθέατο παρελθόν του κρύβει πολλές στιγμές και επιλογές που συνθέτουν μια ισχυρή προσωπικότητα και πολιτική ταυτότητα, η οποία μόνο να ωφελήσει μπορεί τις ΗΠΑ μετά από τέσσερα χρόνια αμετροέπειας και εγωπάθειας στον Λευκό Οίκο.

Τζο Μπάιντεν: Από την Πενσυλβάνια στο Ντέλαγουερ

Ο Μπάιντεν έχτισε την καριέρα του στο Ντέλαγουερ, όμως δηλώνει ακόμα γιός της Πενσυλβάνια. Γεννήθηκε το 1942 στην παρακμάζουσα βιομηχανική πόλη του Σκράντον, ενώ η οικογένεια του αντιμετώπισε τις ίδιες δυσκολίες με τις υπόλοιπες καθολικές οικογένειες ιρλανδικής καταγωγής της χαμηλής μεσαίας τάξης, κάτι που καθόρισε τις μετέπειτα θέσεις του σχετικά με τις παροχές της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης προς τα κατώτερα στρώματα. Οι Μπάιντεν βρήκαν τη διέξοδο στο γειτονικό Ντέλαγουερ, όπου ο πατέρας του έπιασε σταθερή δουλειά, με τον Τζο να τελειώνει δύσκολα το σχολείο – λόγω του σοβαρού τραυλισμού του – και να σπουδάζει πολιτική επιστήμη και ιστορία στο Πανεπιστήμιο της πολιτείας.

Μόλις στα 24 του, και δύο χρόνια πριν τελειώσει – επίσης δύσκολα – τη νομική σχολή του Πανεπιστημίου των Συρακουσών παντρεύτηκε τη Νέιλια Χάντερ. Αποφεύγοντας τον πόλεμο στο Βιετνάμ λόγω άσθματος, ο Μπάιντεν παρέμενε κομματικά ανεξάρτητος, ενώ μέχρι το 1971 είχε αποκτήσει ήδη τρία παιδιά. Σύντομα ξεκίνησε να εξασκεί τη δικηγορία, σε μια καριέρα που τον έφερε πιο κοντά στο Δημοκρατικό κόμμα – αλλά και που κράτησε ελάχιστα.

Η πολιτική επιτυχία και η προσωπική τραγωδία για τον Τζο Μπάιντεν, τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ

Σε μια τολμηρή κίνηση, ο εικοσιεννιάχρονος Μπάιντεν διεκδίκησε από τον βετεράνο Ρεπουμπλικάνο Γερουσιαστή, Κάλεμπ Μπογκς, την έδρα του Ντέλαγουερ τον Νοέμβριο του 1972. Καταφέρνοντας να γυρίσει μια διαφορά περίπου 30 ποσοστιαίων μονάδων – και εμπνευσμένος από τον επίσης Καθολικό, Τζον Κέννεντι – πέτυχε το ακατόρθωτο κερδίζοντας τον Μπογκς, δίνοντας στους Δημοκρατικούς μια επιπλέον έδρα στη Γερουσία και αυξάνοντας κατακόρυφα το προσωπικό πολιτικό του κεφάλαιο ως ένας από τους νεότερους Γερουσιαστές της Αμερικανικής ιστορίας. Πριν κλείσει τα τριάντα, έμοιαζε να έχει καταφέρει τα πάντα· όμως, μόλις ένα μήνα μετά τη νίκη του, και ενώ στελέχωνε το γραφείο του στην Ουάσιγκτον, η γυναίκα του και η κόρη του, Ναόμι, σκοτώθηκαν όταν μια νταλίκα έπεσε πάνω στο αυτοκίνητο τους, με τους γιους του Μπο και Χάντερ να επιβιώνουν από τη σύγκρουση.

Ο Μπάιντεν σκέφτηκε να παραιτηθεί από την έδρα που είχε μόλις κερδίσει, όμως βρήκε μέσα του το κουράγιο να συνεχίσει. Η ορκωμοσία του στη Γερουσία πραγματοποιήθηκε στο νοσοκομείο όπου νοσηλεύονταν οι γιοί του, ενώσε μια αποστροφή του λόγου που εκφώνησε, είπε πως αν στο μέλλον χρειαζόταν,θα παραιτούταν από την έδρα του καθώς «μπορούμε πάντα να βρούμε άλλον Γερουσιαστή, αλλά τα παιδιά μου δε μπορούν να βρούνε άλλο πατέρα». Για όσο διάστημα νοσηλεύονταν ακόμα, ο Μπάιντεν έκανε κάθε μέρα τη σχεδόν δίωρη διαδρομή από την Ουάσιγκτον στο Ντέλαγουερ ώστε να είναι κοντά τους.

Τζο Μπάιντεν: Η καριέρα στη Γερουσία και η Τζιλ

Παρά την προσωπική του τραγωδία, η παρουσία του Μπάιντεν στη Γερουσία ήταν πετυχημένη. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως η έδρα του ποτέ δεν απειλήθηκε, καθώς συνέχισε να επανεκλέγεται για περισσότερες από τρεις δεκαετίες, παραδίδοντας την μόνο για να ορκιστεί Αντιπρόεδρος το 2008. Σε επίπεδο ιδεολογίας, ο Μπάιντεν ήταν αρχικά ένας περισσότερο συντηρητικός Γερουσιαστής, καθώς στήριζε μεν τις κοινωνικές παροχές και τα κοινωνικά δικαιώματα αλλά παρέμενε σκεπτικός σε ό,τι αφορούσε το δικαίωμα στην έκτρωση, τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων και τις φυλετικές διακρίσεις, φέρνοντας τον σε μια σχετική αναντιστοιχία με το κόμμα του, που εξελισσόταν. Στην εξωτερική πολιτική, υπερασπίστηκε τις συνθήκες των εξοπλιστικών περιορισμών μεταξύ ΗΠΑ και Σοβιετικής Ένωσης, ενώ στα 80s τάχθηκε πλέον εναντίον της σιωπηλής Αμερικανικής αποδοχής του Απαρτχάιντ. Η συνεχής και μαχητική παρουσία του στην Ουάσιγκτον τον οδήγησε στη διεκδίκηση του χρίσματος των Δημοκρατικών το 1988, το οποίο όμως έχασε από τον Μάικ Δουκάκη.

Ο ίδιος ο Μπάιντεν θεωρεί πως η πολιτική του καριέρα καθορίστηκε σε μεγάλο βαθμό από τη στήριξη της δεύτερης συζύγου του, Τζιλ Τζέικομπς. Ο Μπάιντεν και η Τζιλ γνωρίστηκαν το 1975, παντρεύτηκαν 1977 ενώ το 1981 γεννήθηκε η κόρη τους, Άσλεϊ. Η ίδια η Τζιλ πανηγύρισε την πρώτη εκλογή του Μπάιντεν στη Γερουσία ως φοιτήτρια, ενώ συμπωματικά είχε δώσει τα συγχαρητήρια της στην πρώην σύζυγο του, Νέιλια, στη φιέστα της νίκης.

Οι ψυχρές σχέσεις με τον Ομπάμα και η Αντιπροεδρία

Έχοντας περάσει σχεδόν 35 χρόνια στη Γερουσία, ο Μπάιντεν διεκδίκησε ξανά το χρίσμα των Δημοκρατικών το 2008. Όμως, εκεί βρήκε απέναντι του τόσο τον μηχανισμό της Χίλαρι Κλίντον, όσο και τo ανεπανάληπτο χάρισμα του Μπαράκ Ομπάμα, από τον οποίο σταδιακά εντυπωσιαζόταν – εκφράζοντας όμως τον θαυμασμό του με εντελώς αυτοκαταστροφικό τρόπο. Συγκεκριμένα, ο Μπάιντεν είχε πει πως ο Ομπάμα είναι «ο πρώτος mainstream εύγλωττος, έξυπνος και καθαρός αφροαμερικάνος, ενώ είναι και ωραίος τύπος»· καθόλου απροσδόκητα, η δημοσιοποίηση του σχολίου τον έφερε σε πολύ δύσκολη θέση, ενώ λίγες εβδομάδες αργότερα αποσύρθηκε από την κούρσα. Νωρίτερα, οι Ομπάμα και Μπάιντεν ήταν συνεργάτες στην επιτροπή εξωτερικών υποθέσεων της Γερουσίας ανάμεσα στο 2005 και το 2007, όμως οι σχέσεις τους δεν ήταν καλές – κυρίως επειδή ο Μπάιντεν θεωρούσε πως ο Ομπάμα δεν άξιζε τη φασαρία γύρω από το όνομα του.

Όμως, σε μια ηγετική απόφαση, ο Ομπάμα επέλεξε τον Μπάιντεν για την Αντιπροεδρία, καθώς θεώρησε πως θα έφερνε στον Λευκό Οίκο όσα εκείνος δε μπορούσε. Από τη δεκαετία του ’90, ο Μπάιντεν είχε γράψει πολλά περισσότερα χιλιόμετρα στην επιτροπή εξωτερικών υποθέσεων, έχοντας ασχοληθεί ενεργά με κρίσιμα ζητήματα όπως τον πόλεμο του Κόλπου το 1991, τους Γιουγκοσλαβικούς πολέμους, τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ αλλά και τους πολέμους του Αφγανιστάν και του Ιράκ στις αρχές των 00s. Ο Ομπάμα διαφωνούσε μεν με αρκετές επιλογές του Μπάιντεν, όμως έβλεπε σε εκείνον έναν ιδανικό και υπεραπαραίτητο σύμβουλο σε θέματα εξωτερικής πολιτικής – αλλά και έναν βετεράνο πολιτικό που μπορούσε να μιλήσει ευκολότερα στη μεσαία τάξη. Στο τέλος της θητείας τους, ο Ομπάμα τίμησε τον Μπάιντεν με την ανώτατη διάκριση του Μεταλλίου Τιμής του Κογκρέσου, αποκαλώντας τον «αδερφό του».

Ο πόλεμος στην οπλοκατοχή

Η θητεία του Μπάιντεν στην Αντιπροεδρία έχει αναλυθεί μυριάδες φορές. Αυτό που παραμένει σχετικά άγνωστο είναι η συμβολή του στην προσπάθεια της Κυβέρνησης Ομπάμα να θεσπιστούν αυστηροί περιορισμοί στο δικαίωμα της οπλοκατοχής·στον απόηχο της τραγωδίας στο δημοτικό σχολείο Σάντυ Χούκ το 2013 που οδήγησε στη δολοφονία 27 ανθρώπων – και μεταξύ αυτών 20 παιδιών – ο Μπάιντεν έφτασε πάρα πολύ κοντά σε έναν ιστορικό συμβιβασμό με τους Ρεπουμπλικάνους. Όμως, από τα πρώτα χρόνια της προηγούμενης δεκαετίας, το τέρας της εναλλακτικής δεξιάς είχε αρχίσει να θεριεύει στα πλευρά των Ρεπουμπλικάνων ασκώντας τους αφόρητη πίεση και οδηγώντας τους στην καταψήφιση των περιορισμών της Κυβέρνησης, κρίνοντας τους υπερβολικά φιλελεύθερους. Οι Ομπάμα και Μπάιντεν έχασαν μια τεράστια ευκαιρία να γράψουν ιστορία, κάτι που στοίχισε προσωπικά στον πρώην Αντιπρόεδρο καθώς είχε διεκδικήσει περιορισμούς στην οπλοκατοχή από τα χρόνια του στη Γερουσία.

Η δεύτερη τραγωδία

Προς το τέλος της Προεδρίας Ομπάμα – και με τη Χίλαρι Κλίντον να μη συγκινεί ιδιαίτερα τους Δημοκρατικούς – ο Τζο Μπάιντεν ακροβατούσε με την προοπτική μιας ακόμα προσπάθειας για την Προεδρία. Όμως, για δεύτερη φορά στη ζωή του, ήρθε αντιμέτωπος με μια καθηλωτική προσωπική τραγωδία· έπειτα από δύο χρόνια μάχης με τον καρκίνο του εγκεφάλου, ο μεγαλύτερος γιός του – και πρώην Ανώτατος Εισαγγελέας του Ντέλαγουερ – Μπο, πέθανε σε ηλικία 46 χρονών. Ο θάνατος του γιού του στέρησε από τον Μπάιντεν τη δυνατότητα να αφοσιωθεί όπως θα ήθελε στην προεκλογική κούρσα, αποφασίζοντας πως δε θα διεκδικούσε το Δημοκρατικό χρίσμα – ανοίγοντας τον δρόμο στην Κλίντον. Όπως είπε μετέπειτα ο Μπάιντεν «κανείς δεν έχει το δικαίωμα να διεκδικήσει αξίωμα, αν δε μπορεί να του αφιερώσει το 110% απ’ ό,τι έχει».

Η ευκαιρία για τη λύτρωση

Θεωρητικά, η επισημοποίηση της υποψηφιότητας της Κλίντον το 2016 θα έπρεπε να τελειώσει κάθε προοπτική μιας νέας υποψηφιότητας Μπάιντεν. Όμως, η ανέλπιστη νίκη του Τραμπ, αλλά και όλα όσα αμφισβήτησε και πολέμησε σε ιδεολογικό και πολιτικό επίπεδο η Προεδρία του, έπεισαν τον Μπάιντεν να δοκιμάσει άλλη μια φορά απέναντι σε έναν αντίπαλο που – αποδεδειγμένα – οι περισσότεροι είχαν κακώς υποτιμήσει.

Με όπλα του την ασύγκριτη πολιτική του εμπειρία, το σαφές ιδεολογικό του στίγμα, τη δυνατότητα του να ταυτίζεται με τη λευκή Αμερικανική μεσαία τάξη αλλά και τον διαμετρικά αντίθετο χαρακτήρα του από εκείνον του Τραμπ, ο Μπάιντεν είναι σήμερα ένα βήμα μακριά από την Προεδρία. Ίσως κάποτε αυτό το ενδεχόμενο να ήταν απλώς το απόγειο της πολιτικής του φιλοδοξίας· όμως στα 78 του, και μετά από μια πολιτική καριέρα γεμάτη επιτυχίες και αποτυχίες – αλλά και σημαδεμένη από προσωπικές τραγωδίες – η νίκη του μοιάζει πλέον περισσότερο με την πολιτική, αλλά και την προσωπική του λύτρωση.