Τι κάνει η ΕΕ για να σταματήσει τον κορωνοϊό - Αναλυτικά μέτρα

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεσμεύεται να βοηθήσει τις χώρες της ΕΕ να αντιμετωπίσουν τον κορωνοϊό και τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις που προκύπτουν από την έξαρση του. Σε έκτακτη σύνοδο της Ολομέλειας, την ερχόμενη Πέμπτη 26 Μαρτίου, θα εγκρίνει τα μέτρα για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κρίσης λόγω κορωνοϊού.

Η οργάνωση και  παροχή ιατρικών υπηρεσιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση εμπίπτει στη δικαιοδοσία και ευθύνη των κρατών - μελών.  Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Ένωση έδρασε γρήγορα για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να περιορίσουν την εξάπλωση του ιού, να διασφαλίσει τη διαθεσιμότητα ιατρικών προμηθειών, να ενισχύσει την έρευνα για την ανάπτυξη εμβολίου και να στηρίξει τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν  τις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της επιδημικής έξαρσης.

Στις 13 Μαρτίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τη συντονισμένη απάντηση της ΕΕ για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κορωνοϊού. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Νταβίντ Σασόλι επικρότησε  τα μέτρα που ανακοινώθηκαν από την Επιτροπή για την αντιμετώπιση του COVID-19. 

Έκτακτη Σύνοδος της Ολομέλειας του ΕΚ στις 26 Μαρτίου για τον κορωνοϊό

Ο πρόεδρος Σασόλι δήλωσε ότι το Κοινοβούλιο έχει δεσμευτεί να εγκρίνει τα συγκεκριμένα μέτρα το συντομότερο. Για τον σκοπό αυτό, το ΕΚ συνέρχεται σε έκτακτη Σύνοδο της ολομέλειας στις 26 Μαρτίου στις Βρυξέλλες. Για πρώτη φορά, τα μέλη του που δεν βρίσκονται στις Βρυξέλλες θα μπορέσουν να ψηφίσουν εξ αποστάσεως. 

Στην ημερησία διάταξη της Ολομέλειας του ΕΚ αναμένεται να συζητηθούν:

1. Η Πρωτοβουλία Επενδύσεων για την Αντιμετώπιση του Κορωνοϊού, η οποία θα διαθέσει 37 δισ. ευρώ από τα Ταμεία Συνοχής στα κράτη μέλη για να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις της κρίσης. Μέρος της συντονισμένης απάντησης της ΕΕ θα είναι η τροποποίηση των κανόνων χρηματοδότησης, οι οποίοι θα πρέπει να εγκριθούν τόσο από το Κοινοβούλιο, όσο και από το Συμβούλιο.
2. Νομοθετική πρόταση για την επέκταση του πεδίου εφαρμογής του Ταμείου Αλληλεγγύης της ΕΕ για την κάλυψη έκτακτων αναγκών στον τομέα της δημόσιας υγείας και για να επιτραπεί η οικονομική στήριξη όσων επηρεάζονται από τον COVID-19.
3. Μέτρα για την ελάφρυνση των επιπτώσεων στον κλάδο των αερομεταφορών: Να σταματήσουν οι «πτήσεις φαντάσματα» που πραγματοποιούνται ως  αποτέλεσμα της εξάπλωσης του COVID-19.

Ευρωπαϊκή Ένωση και κορωνοϊός - Οι ενέργειες που γίνονται

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Νταβίντ Σασόλι δήλωσε: «Δεν έχουμε ξαναδεί μεγαλύτερη επίδειξη της δύναμης της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. Μεγαλύτερη και από το σχέδιο Μάρσαλ, το οποίο μας επέτρεψε να ανοικοδομήσουμε την Ευρώπη από τα ερείπια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου». Ακολουθούν οι ενέργειες και η δέσμη μέτρων για τον κορωνοϊό σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Για τον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού:

• Η Ομάδα Αντιμετώπισης του Κορωνοϊού συντονίζει την κοινή Ευρωπαϊκή δράση κατά της επιδημικής έξαρσης, ενώ το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) παρέχει ταχείες αξιολογήσεις  κινδύνου  και επιδημιολογικές ενημερώσεις για την πορεία της πανδημίας.
• Συντονισμός των προσωρινών περιορισμών από τα κράτη μέλη των μη αναγκαίων ταξιδιών στην ΕΕ, κατευθυντήριες γραμμές για τα μέτρα διαχείρισης των συνόρων για την προστασία της υγείας και τη διασφάλιση της διαθεσιμότητας αγαθών και βασικών υπηρεσιών. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης προσωρινά να επαναφέρουν τους ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα, εφόσον αυτό είναι αναγκαίο για τη δημόσια υγεία ή την εσωτερική ασφάλεια. Συστάσεις για κοινοτικά μέτρα για τον περιορισμό της μετάδοσης και για στρατηγικές διάγνωσης της νόσου COVID-19.

Για τον ιατρικό εξοπλισμό:

• Συλλογή ιατροφαρμακευτικού υλικού μέσω του rescEU: με στόχο τη διασφάλιση ταχείας απόκτησης του απαιτούμενου ιατρικού εξοπλισμού από τα κράτη μέλη, από τις 20 Μαρτίου είναι διαθέσιμος ένας αρχικός προϋπολογισμός της ΕΕ ύψους 50 εκατομμυρίων ευρώ. Το Κοινοβούλιο εργάζεται με τα κράτη - μέλη για να εγκριθεί το συντομότερο η εκταμίευση των 40 από τα 50 εκ. ευρώ για εξοπλισμό ΜΕΘ, π.χ. αναπνευστήρες και εξοπλισμό προστασίας προσωπικού, όπως οι επαναχρησιμοποιούμενες μάσκες.  Τα κράτη μέλη θα έχουν πρόσβαση στα αποθέματα αυτά στο πλαίσιο του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ. 

Για την ενίσχυση της έρευνας:

• Πρόταση χρηματοδότησης 47,5 εκατομμυρίων ευρώ, μέσω του προγράμματος «Ορίζοντας 2020»  σε 17 ερευνητικά έργα που έχουν εγκριθεί για την προώθηση της κατανόησης του COVID-19 και τη βελτίωση της κλινικής διαχείρισης. Υπό εξέλιξη βρίσκεται πρόσθετη πρόσκληση υποβολής προτάσεων για την αντιμετώπιση των τρεχουσών και μελλοντικών επιδημιών κορωνοϊού, ύψους 45 εκατομμυρίων ευρώ, στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας για Καινοτόμα Φάρμακα (ΙΜΙ).
• Η υφιστάμενη Απόφαση της ΕΕ για τη Διασυνοριακή Απειλή κατά της Υγείας προβλέπει κοινή προμήθεια ιατρικών αντιμέτρων για  να εξασφαλιστεί η πρόσβαση σε ιατρικές προμήθειες σε δίκαιη τιμή και διανομή.
• Μια εθελοντική Συμφωνία για Κοινές Συμβάσεις επιτρέπει σε 26 συμμετέχοντα κράτη μέλη να πραγματοποιούν κοινές αγορές, όπως εξοπλισμός, εμβόλια και αντιϊικά φάρμακα. Ως απάντηση στην επιδημική έξαρση, τα μέτρα αυτά επέτρεψαν στις 28 Φεβρουαρίου την πρόσκληση υποβολής προσφορών για τον εξοπλισμό ατομικής προστασίας (υπό εξέλιξη αξιολόγηση) και στις 17 Μαρτίου προκήρυξη προσφορών για αγορά  αναπνευστήρων. Και οι δύο διαδικασίες πρέπει να ολοκληρωθούν τον Απρίλιο του 2020.
• Στις 15 Μαρτίου, η Επιτροπή προχώρησε στην προστασία της διαθεσιμότητας των εξοπλισμών ατομικής προστασίας, με εκτελεστική πράξη έκτακτης ανάγκης, η οποία απαιτεί οι εξαγωγές τέτοιου εξοπλισμού σε χώρες εκτός της ΕΕ να υπόκεινται σε άδεια εξαγωγής από τα κράτη μέλη.

Μείωση των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων:

• Στήριξη της δημιουργίας λωρίδων ταχείας διέλευσης για αγαθά (δίνοντας προτεραιότητα στη μεταφορά βασικών αγαθών όπως τα τρόφιμα καθώς και ζωτικής σημασίας ιατροφαρμακευτικό και προστατευτικό εξοπλισμό).
• Για να βοηθήσει τις εθνικές κυβερνήσεις να στηρίξουν τις οικονομίες τους, η Επιτροπή ενέκρινε ένα Προσωρινό Πλαίσιο που τους επιτρέπει να παρεκκλίνουν από τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις τουλάχιστον μέχρι τον Δεκέμβριο του 2020. Εξετάζει επίσης τις προϋποθέσεις ενεργοποίησης της γενικής ρήτρας αποφυγής των δημοσιονομικών κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης και καλεί το Συμβούλιο να εγκρίνει το μέτρο αυτό.
• Από τις 19 Μαρτίου, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεσμεύτηκε να διαθέσει 750 δισ. ευρώ για ένα πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας με στόχο την ελάφρυνση του δημόσιου χρέους κατά τη διάρκεια της κρίσης,  καθώς και 120 δισ. ευρώ για μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης και 20 δισ. ευρώ για αγορές χρεών. Η κινητοποίηση επιπλέον 500 δισ. ευρώ από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, όπως προτείνουν ορισμένοι, θα μπορούσε να οδηγήσει σε συνολική οικονομική παρέμβαση περί  τα 2 τρισεκατομμύρια ευρώ.