Κοσμος

Kabuki, το γιαπωνέζικο θέατρο

Τέρατα, δράκοι, σαμουράι, παρθένες, δουλικά, ιερείς και ζητιάνοι

Ηλέκτρα Βασιλειάδου
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Tο θέατρο στην Ιαπωνία δεν έχει καμία σχέση με αυτά που περιμένει ένας δυτικός. Ακόμη και οι παραστάσεις δυτικού τύπου συχνά λαμβάνουν χώρα σε τατάμι , το λεπτό στρώμα που τοποθετείται στο πάτωμα των παραδοσιακών σπιτιών. Το δε παραδοσιακό θέατρο Kabuki αποτελεί από μόνο του κίνητρο για ένα ταξίδι στην Ιαπωνία. Όχι γιατί οι διάλογοι θα συνεπάρουν τον θεατή. Έτσι και αλλιώς αυτοί δεν είναι στα μοντέρνα ιαπωνικά, οπότε ακόμη και ο γηγενής ενίοτε χρειάζεται μετάφραση. Ούτε για την αληθοφάνεια των όσων λαμβάνουν χώρα επί σκηνής. Μιλάμε για τέρατα, δράκους, σαμουράι, παρθένες, δουλικά, ιερείς, ζητιάνους και άλλους πολλούς χαρακτήρες που μόνο "βγαλμένοι από τη ζωή" δεν είναι.

Όχι, στο θέατρο πάει κανείς για να δει την Ιαπωνία των σαμουράι, των σογκούν και των φτωχών υπηκόων. Πάει για να δει τα κοστούμια-υπερπαραγωγές, το φανταχτερό μακιγιάζ και τις περίπλοκες χορογραφίες. Πάει επίσης για την μουσική, η οποία προέρχεται από τη μπάντα στη γωνία της σκηνής καθώς και για το διάλλειμα, στη διάρκεια του οποίου μπορεί να φάει onigiri (κεφτέδες ρυζιού) και sushi, τα οποία πωλούνται στο κυλικείο! Όχι βέβαια πως αυτό είναι απαραίτητο: Στην αυλή του θεάτρου μπορεί να δει κανείς άτομα με ατσαλάκωτα κιμονό, κοστούμια ή και τζιν να καταβροχθίζουν onigiri και άλλες λιχουδιές τις οποίες έχουν φέρει από το σπίτι. Μόλις χτυπήσει το κουδούνι βάζουν τα chopsticks στην τσάντα και επιστρέφουν στις θέσεις τους χωρίς τσαλαπατήματα.

Ένα από τα λίγα κοινά στοιχεία του ιαπωνικού θεάτρου με το αρχαιοελληνικό είναι το γεγονός πως παλαιότερα οι παραστάσεις δεν ήταν διάρκειας 2 ,3 ή 4 ωρών. Ο κόσμος πήγαινε στο θέατρο για να δραπετεύσει από την πραγματικότητα και να περάσει εκεί όλη του την ημέρα, κάτι που συμβαίνει ακόμη σε ορισμένες περιπτώσεις.

Η άλλη μεγάλη ομοιότητα βρίσκεται στο casting, το οποίο ήταν σχεδόν κατά αποκλειστικότητα αντρικό. Εκεί βέβαια έγκειται και η πιο κραυγαλέα διαφορά: στην αντίστροφη πορεία που ακολούθησαν το ελληνικό και το ιαπωνικό θέατρο. Ενώ το ελληνικό θέατρο εξελίχθηκε για συμπεριλάβει τις γυναίκες, το kabuki ξεκίνησε από αυτές και αργότερα τις απέκλεισε λόγω του ερωτισμού των παραστάσεων. Στις μέρες μας, περισσότερο για λόγους ευθυγράμμισης με τις παραδόσεις και λιγότερο λόγω σεξισμού, οι βασικοί ρόλοι παίζονται από άντρες ηθοποιούς, με τις γυναίκες να υποδύονται δευτερεύοντες (και συχνά αμίλητους) χαρακτήρες ή να μην συμμετέχουν καθόλου.

Φοβερή πινελιά στην παράσταση είναι τέλος οι ninja που εμφανίζονται στη σκηνή σε ανύποπτο χρόνο! Όχι, δεν πρόκειται φυσικά για κανονικούς ninja αλλά για μαυροντυμένους και, σε κάποιες περιπτώσεις, μασκοφόρους φροντιστές που αναλαμβάνουν να διευκολύνουν τους ηθοποιούς. Αυτό συμβαίνει πρώτα από όλα γιατί οι στολές είναι τόσο πολύπλοκες και βαριές που επιβραδύδουν κάθε τους κίνηση. Επίσης δεν ενδείκνυνται για τσέπες στις οποίες να μπορεί να κρύψει κανείς μια βεντάλια και να την εμφανίσει αργότερα. Ο άλλος λόγος είναι ότι κάποιες σκηνές διαρκούν αρκετά, οπότε ακόμη και αν ο ηθοποιός μπορεί να κρύψει κάπου τη στολή του μια βεντάλια, δεν μπορεί να κουβαλήσει όλο το βαλιτσάκι του Sport Billy σε αυτή. Όταν δε πρόκειται για χορογραφία στη μέση της οποίας ο πρωταγωνιστής μεταμορφώνεται σε άγριο τέρας και πρέπει ξαφνικά να σηκωθούν τα μαλλιοκέφαλά του, καταλαβαίνει κανείς πως κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατό να γίνει χωρίς τους ninja.

Η παράσταση συνήθως τελειώνει με τη μάχη μεταξύ τέρατος και τοπικού ήρωα. Happy end δεν υπάρχει απαραιτήτως: Ο καλός σαμουράι δεν σκοτώνει πάντα το τέρας του δάσους και καμιά φορά οι ερωτευμένοι αυτοκτονούν πάνω στην απελπισία τους. Ακριβώς όπως και στην τηλεόραση.

image