Άσπρο Μαύρο στο θέατρο Επί Κολωνώ

Με επίκεντρο την φορτισμένη συνομιλία ανάμεσα σε δύο άνδρες - έναν βαθιά πιστό πρώην κατάδικο και έναν καθηγητή πανεπιστημίου που βρίσκεται στο χείλος της αυτοκτονίας- το «Άσπρο-Μαύρο» είναι ένα έργο-πρόκληση για τον ηθοποιό και τον θεατή. Με χαρακτηριστικό υποδόριο χιούμορ, πυκνό λόγο και διανοητική ένταση, το έργο ξεδιπλώνει τον υπαρξιακό διάλογο δύο σχολών σκέψης που αναμετρώνται με το απόλυτο.

Σημείωμα του σκηνοθέτη Αντώνη Καφετζόπουλου

Η γνωριμία μου με τον Κόρμακ ΜακΚάρθι είναι σχετικά πρόσφατη και έχει όλα τα χαρακτηριστικά του κεραυνοβόλου έρωτα. Σαν να ξαναείδα τον Μέλβιλ και το Φόκνερ στον εικοστό πρώτο αιώνα. Και ταυτόχρονα ένοιωσα μεγάλη ιδεολογική, θα έλεγα, φιλοσοφική ταύτιση. Ακόμα, η θεματολογία, η ελλειπτικότητα του λόγου και λυρικός κυνισμός που τον διακρίνει κάνει το ύφος του συναρπαστικό. Τόσο από άποψη περιεχόμενου όσο και ως προς τη μορφή. Όταν ανακάλυψα ότι έχει γράψει και δύο θεατρικά έργα, αποφάσισα ότι θα με ευχαριστούσε πολύ να ασχοληθώ.

Το sunset limited είναι μια ιστορία- τραγική όπως και να το κάνεις- όπου συγκρούονται δύο διαμετρικά αντίθετες προσεγγίσεις για την ανθρώπινη ιδιότητα.  Η μία υποστηρίζει μέσω του καθηγητή White ότι εμείς, η ανθρωπότητα, ως είδος γεννημένο απο την πολυπλοκότητα της ζωής σε αυτόν τον πλανήτη, έχουμε τελειώσει. Ο Θεός που επινοήσαμε είναι αδιάφορος για την οδύνη και τη δυστυχία που βιώνουμε ατομικά και ομαδικά. Ή ίσως, ακόμα και να είναι η ίδια  η ενσάρκωση του Κακού. Η άλλη άποψη εκφράζεται από τον κ. Black, ο οποίος πιστεύει ακράδαντα, ειλικρινά, αγνά και αδιαπραγμάτευτα στην καλοσύνη που εκπορεύεται από το Θείο.

Η σύγκρουση είναι μετωπική και η πόλωση απόλυτη. άσπρο-μαύρο.  Όπως είναι τα χρώματα του δέρματος των δύο πρωταγωνιστών. Και το διακύβευμα ύψιστης σημασίας: η ζωή του καθηγητή.

Όμως η φιλοσοφημένη ιδιοσυγκρασία και η φυσική ευφυΐα του κ. Black, κάνει τη διαμάχη απολαυστική για το θεατή και παρασύρει τον ψυχρό, ορθολογιστή και καταθλιπτικό καθηγητή White σε διαλόγους που λάμπουν από πνευματικότητα και βάθος.

Το εγχείρημα έχει αναμενόμενα δυσκολίες. Κατ’ αρχήν μεταφραστικές. Είναι αδύνατο δυστυχώς να αποδοθεί η προφορικότητα του αφροαμερικάνου Black. Δεν έχουμε κάτι αντίστοιχο στις παραλλαγές της δικής μας γλώσσας. Η διάλεκτος που μιλάει, είναι τα αγγλικά που αναγκάστηκαν να μάθουν οι σκλάβοι πρόγονοι του όταν έφτασαν δια της βίας από την Αφρική στα βαμβακοχώραφα του αμερικανικού Νότου. Επέλεξα μια ελαφρά πιο «λαϊκή» εκφραστικότητα για τον Μαύρο σε αντίθεση με την συγκρατημένα περίτεχνη γλώσσα του Λευκού καθηγητή.

Η μεγαλύτερη πρόκληση φυσικά, είναι η “υλοποίηση” ενός απόλυτα διαλογικού θεατρικού κειμένου σε κάτι ελκυστικό στη θεατρική σκηνή. Το Έβερεστ του σκηνοθέτη. Όμως, το υποδόριο χιούμορ και ο σαρκασμός που κυριαρχούν σε όλη σχεδόν τη διάρκεια της αναμέτρησης των δυο χαρακτήρων, τα πειράγματα και η ειρωνεία οδηγούν πιστεύω σε υψηλή απόλαυση. Μέσα στην αμείλικτη σκληρότητα που αποπνέει το θέμα. Και πάντα, η δυσκολότερη αναμέτρηση στη θεατρική πράξη είναι η προσπάθεια που κάνουμε ‘εμείς’ επάνω στη σκηνή, με την ενδόμυχη προσδοκία του θεατή να ‘εξαπατηθεί’ ώστε να πιστέψει- έστω για κλάσματα δευτερολέπτου- ότι σε ένα παράλληλο σύμπαν τα πρόσωπα και οι καταστάσεις που παρακολουθεί είναι όντως ‘πραγματικά’.