Berlioz και Wagner: για τον έρωτα… Συναυλία αφιερωμένη στην Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας

Δύο Ελληνίδες με έντονη καλλιτεχνική παρουσία εντός και εκτός συνόρων, η μετζοσοπράνο Μαίρη-Έλεν Νέζη και η μαέστρος Ζωή Ζενιώδη, συμπράττουν με τους  Μουσικούς της Καμεράτας – Ορχήστρας των Φίλων της Μουσικής σε μια επετειακή συναυλία στην Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, αφιερωμένη στην Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. Στο πρόγραμμα, δύο αριστουργηματικά έργα για φωνή και ορχήστρα που υμνούν τον έρωτα, γραμμένα από μεγάλους συνθέτες του Ρομαντισμού, οι Νύχτες καλοκαιριού του Εκτόρ Μπερλιόζ και τα Πέντε τραγούδια σε ποίηση Ματθίλδης Βέζεντονκ του Ρίχαρντ Βάγκνερ. Την ίδια βραδιά, το γνωστό αθηναϊκό σύνολο θα παρουσιάσει επίσης το συμφωνικό ποίημα Το ειδύλλιο του Ζήγκφρηντ, μια από τις δημοφιλέστερες βαγκνερικές συνθέσεις διεθνώς.  

Τα έργα
O περίφημος κύκλος «Νύχτες καλοκαιριού» (Nuits d’été) είναι ένα από τα πιο δημοφιλή έργα Εκτόρ Μπερλιόζ. Ο κορυφαίος γάλλος συνθέτης γράφει αυτά τα έξι τραγούδια, αρχικά για φωνή και πιάνο, πάνω σε ποίηση Θεόφιλου Γκωτιέ, επιδιώκοντας να αποδώσει μουσικά, μέσα από τις λεπτεπίλεπτες ερωτικές μελωδίες του, την αγάπη στην πιο εξιδανικευμένη μορφή της. Αργότερα ο Μπερλιόζ, δεινός ενορχηστρωτής, τα μεταγράφει για φωνή και ορχηστρικό σύνολο. Σε αυτή την εκδοχή τους θα παρουσιαστούν οι «Νύχτες καλοκαιριού» από τη Μαίρη-Έλεν Νέζη και τους Μουσικούς της Καμεράτας – Ορχήστρας των Φίλων της Μουσικής στη συναυλία τους στο Μέγαρο στις 8 Μαρτίου.

Τα τέσσερα από τα «Πέντε τραγούδια σε ποίηση της Ματθίλδης Βέζεντονκ» (Wesendonck Lieder) του Ρίχαρντ Βάγκνερ –που, στο σύνολό τους, είχαν γραφτεί αρχικά και αυτά για φωνή και πιάνο– ενορχηστρώθηκαν από τον Φέλιξ Μοτλ, διακεκριμένο βαγκνερικό μαέστρο, ενώ το τελευταίο τραγούδι ενορχηστρώθηκε από τον ίδιο τον Βάγκνερ, με σκοπό να παρουσιαστεί ως «καντάδα γενεθλίων» κάτω από το παράθυρο της Ματθίλδης Βέζεντονκ. Ο Βάγκνερ έγραψε τον κύκλο αυτό, την εποχή που συνέθετε τη διάσημη όπερά του «Τριστάνος και Ιζόλδη». Ο ίδιος μάλιστα επιγράφει δύο από τα τραγούδια ως «Σπουδές στo έργο Τριστάνος και Ιζόλδη». Τον μεγάλο συνθέτη φιλοξενούσε τότε στη βίλα του στη Ζυρίχη ο Όττο Βέζεντονκ, ο οποίος ήταν ένας από τους υποστηρικτές του σπουδαίου γερμανού μουσουργού. Η σύζυγος του Βέζεντονκ, Ματθίλδη, ήταν εκείνη που έγραψε τα ερωτικά ποιήματα τα οποία ενέπνευσαν στον Βάγκνερ την υπέροχη μουσική αυτών των πέντε φωνητικών κομψοτεχνημάτων. Είναι σχεδόν σίγουρο ότι ο Βάγκνερ και η Ματθίλδη διατηρούσαν ερωτική σχέση, κάτι που φόρτισε ιδιαίτερα τη δημιουργία των αριστουργηματικών τραγουδιών του. 

To έξοχο συμφωνικό ποίημα «Ειδύλλιο του Ζήγκφρηντ» (Siegfried Idyll) είναι ίσως το πιο πολυπαιγμένο έργο του Ρίχαρντ Βάγκνερ, εκτός από τις μεγάλες όπερες, και είναι κι αυτό δώρο γενεθλίων: αυτή τη φορά στην αγαπημένη του σύζυγο Κόζιμα, που μόλις είχε γεννήσει τον γιο τους Ζήγκφρηντ. Το έργο, στοιχεία από το οποίο χρησιμοποιήθηκαν αργότερα την ομώνυμη όπερά του, παίχτηκε και πάλι ως πρωινή «καντάδα» κάτω από το παράθυρο της Κόζιμα, το πρωί των Χριστουγέννων του 1869.

Το πρόγραμμα με μια ματιά

Ηector Berlioz (1803 – 1869)

Καλοκαιρινές νύχτες (Nuits d’été), έργο 7

Κύκλος τραγουδιών για μεσόφωνο και ορχήστρα 

Ποίηση: Θεόφιλος Γκωτιέ

Βιλανέλ («Vilanelle»)
Το φάντασμα του ρόδου («Le spectre de la rose»)
Στις λιμνοθάλασες («Sur les lagunes»)
Απουσία («Absence»)
Στο κοιμητήρι («Αu cimetière»)
Το άγνωστο νησί («L’île inconnue»)

Richard Wagner (1813 – 1883)

Το ειδύλλιο του Ζήγκφρηντ, WWV 103 (Siegfried Idyll)

Συμφωνικό ποίημα για ορχήστρα 

Wesendonck Lieder (Πέντε τραγούδια σε ποίηση Ματθίλδης Βέζεντονκ), WWV 91

Ενορχήστρωση: Felix Mottl, Richard Wagner

Ο άγγελος («Der Engel»)
Σταμάτησε! («Stehe still!»)
Στη σέρα – Σπουδή στο έργο Τριστάνος και Ιζόλδη («Im Treibhaus – Studie zu Tristan und Isolde»)
Πόνος («Schmerzen»)
Όνειρα – Σπουδή στο έργο Τριστάνος και Ιζόλδη («Träume – Studie zu Tristan und Isolde»)