Finissage της έκθεσης «Άλλοι Ήλιοι Άλλοι Πλανήτες» στα Δυο Χωριά

Στις 24 Μαΐου θα πραγματοποιηθεί το finissage της διπλής έκθεσης του Πέτρου Ευσταθιάδη και της Μαρίνας Βελησιώτη «Άλλοι Ήλιοι Άλλοι Πλανήτες» στα Δύο Χωριά. Από τις 13:00 μέχρι και τις 15:00 έχουν προγραμματιστεί διαδραστικές περφόρμανς και προβολές, ανοιχτές στους επισκέπτες. 

Λίγα λόγια για την έκθεση

Η Μαρίνα Βελησιώτη είναι μια διαμεσική καλλιτέχνιδα με έδρα στην Αθήνα, το έργο της οποίας με υφάσματα, κεραμικά, βίντεο, ήχο και εγκαταστάσεις καταπιάνεται με τις θεματικές της εσωτερικότητας και των εικοτολογικών πραγματικοτήτων ως πεδίο ανακάλυψης και διερεύνησης αδόκητων έως τώρα συνδέσεων και εναλλακτικών ιστορικών αφηγημάτων που ενδεχομένως αντιβαίνουν σε κοινά αποδεκτά δόγματα. Το κύριο μέσο του Πέτρου Ευσταθιάδη είναι η φωτογραφία, ωστόσο η πρακτική του βασίζεται στη φυσική υλικότητα των καθημερινών καταναλωτικών απορριμμάτων και στη γλυπτική χειρονομία. Το κυρίως έργο του Ευσταθιάδη αποτελείται από φωτογραφίες γλυπτικών συνθέσεων και εγκαταστάσεων κατασκευασμένων από αντικείμενα που βρήκε στα περίχωρα της ιδιαίτερης πατρίδας του, το Λιπαρό.

Τα δύο σώματα έργων που εκτίθενται συνέχονται από την κοινή φιλοδοξία να επιτελέσουν μια έξοδο από τις κανονιστικές λογικές και τα κίβδηλα ήθη της αμείλικτης επιτάχυνσης του υστεροκαπιταλιστικού εφιάλτη. Τα καλλιτεχνικά θέματα της Μαρίνας Βελησιώτη στα έργα που παρουσιάζονται –καθώς και πηγή ατελείωτης έμπνευσης για το μεγαλύτερο μέρος της πρακτικής της– είναι τα ΑΤΙΑ και οι εναλλακτικοί κόσμοι τόσο της μυθοπλασίας όσο και της κρυπτο-επιστήμης. Τα έργα που περιλαμβάνονται στην έκθεση περιστρέφονται γύρω το κατεξοχήν στοιχείο που συμπληρώνει τους εξωγήινους πλανήτες και τα διαγαλαξιακά ταξίδια στην επιστημονική φαντασία: τις πύλες εξόδου/εισόδου. Αντλώντας έμπνευση από το στυλιστικό ιδίωμα και τη χρωματική παλέτα σε φωτεινές νέον αποχρώσεις της «Ομάδας Memphis» της δεκαετίας του 1980 και από τις πρωτοποριακά μεταμοντερνιστικές αναδιατυπώσεις της γεωμετρίας Art Deco, η Βελησιώτη ξαναζωντανεύει την προγραμματικά αναχρονιστική λογική τους για να δημιουργήσει έναν οπτικό και εννοιολογικό διάλογο ανάμεσα στα πεδία της αρχαίας και της εικοτολογικής γνώσης που καλούν τον θεατή να εξερευνήσει τον χώρο όπου πραγματικότητα και φαντασία συγκλίνουν. Με τον τρόπο αυτό, τα κεντήματα της καλλιτέχνιδας, που αιωρούνται κατά μήκος των τοίχων της γκαλερί ως πύλες εισόδου σε μια διαφορετική πολιτισμική διάσταση, μοιάζουν με σκεύη κάποιου μυθικού προκολομβιανού τελετουργικού των Ίνκα αλλά σχεδιασμένα από τον καλλιτεχνικό διευθυντή του MTV γύρω στο 1984.

Τα τολμηρά χρώματα της Βελησιώτη και τα νοητικά άλματα από δεκαετία σε δεκαετία υποδηλώνουν όμως και περαιτέρω, βαθύτερες νύξεις. Όταν ένας από τους πρωταγωνιστές του κλασικού μυθιστορήματος επιστημονικής φαντασίας της εποχής του Art Deco «Ταξίδι στον Αρκτούρο» του David Lindsay έρχεται αντιμέτωπος με νέα βασικά χρώματα που δεν έχει ξαναδεί ποτέ πριν, χρώματα που δεν υπάρχουν στη Γη και που το σύνηθες γήινο λεξιλόγιο δεν διαθέτει τη γλώσσα για να περιγράψει επαρκώς, πιάνει τον εαυτό του να αναγκάζεται να καταφύγει στο καθαρά αισθησιακό: «Όπως το γαλάζιο είναι απαλό και μυστηριώδες, το κίτρινο σταράτο και τσεκουράτο, το κόκκινο αισιόδοξο και παθιασμένο, έτσι αισθάνθηκε [τα νέα χρώματα] άγρια και επώδυνα· και ονειρικά, δαιμόνια, ηδονικά».

Στην ανάλυση και κριτική του για την εννοιολογική εφεύρεση του Lindsay, ο Fredric Jameson έγραψε κάποτε ότι από αυτήν μπορούμε να υποθέσουμε μια αλληγορική σχέση ανάμεσα στα δύο: το να μπορεί κανείς να φανταστεί ένα νέο χρώμα είναι αλληγορία για τη δυνατότητα να φανταστεί ένα εντελώς νέο κοινωνικό σύστημα, «καθώς μια νέα ποιότητα αρχίζει ήδη να απαιτεί ένα νέο είδος αντίληψης, και αυτή η νέα αντίληψη με τη σειρά της ένα νέο αισθητήριο όργανο, και αυτό εντέλει ένα νέο είδος σώματος» – και, θα προσθέταμε, μια νέα μορφή ιθαγένειας και κοινωνικής δομής. Πράγματι, η εγκατάσταση της Βελησιώτη είναι εμπλουτισμένη με μια ποικιλία αέναα ταλαντευόμενων αισθητηριακών υφών και απτικών εμπειριών: στα αυτόνομα κεραμικά και κομμάτια υφάσματος παρεμβάλλονται επιμήκη κομμάτια καθρεφτών, προσθέτοντας μια σύνθετη διαστρωμάτωση στην εμπειρία του θεατή μέσω της ανάμιξης ματ και ανακλαστικών επιφανειών που πολλαπλασιάζονται και παραμορφώνουν τον χώρο, ενισχύοντας την ιδέα της εξόδου σε μια διαφορετική πραγματικότητα από αυτήν που βρίσκεται έξω από τους τοίχους της γκαλερί. Η απτική φύση των κεραμικών και των κεντημάτων έρχεται σε περαιτέρω αντίθεση με την αιθέρια ποιότητα των καθρεφτών, θολώνοντας τα όρια ανάμεσα στο πραγματικό και το φανταστικό, το απτό και το οπτικό.

Τέλος, οι λαμπτήρες φθορισμού στις φωτιστικές εγκαταστάσεις συμβάλλουν περαιτέρω σε αυτή την απόκοσμη ατμόσφαιρα, λούζοντας την γκαλερί σε μια μυστηριακή, ονειρική λάμψη. Όλα μαζί, αυτά τα στοιχεία προσκαλούν τον θεατή να εισέλθει σε έναν κόσμο
όπου ο χρόνος και η αντίληψη είναι ρευστά, και το σύνορο ανάμεσα στο γνωστό και το άγνωστο παραμένει διαρκώς μεταβαλλόμενο. Και ενώ το έργο της Βελησιώτη προσκαλεί σε έξοδο από τις οικονομικές και κοινωνικοπολιτικές συνθήκες του κόσμου έξω από την γκαλερί στρέφοντας το βλέμμα μας αλλού, τα έργα του Πέτρου Ευσταθιάδη το κάνουν εστιάζοντας στις πιο ζοφερές και πιο πεζές λεπτομέρειες αυτού του κόσμου. Ο Ευσταθιάδης συνθέτει σύνολα που στη συνέχεια γίνονται θέματα των φωτογραφιών του από συνηθισμένα καταναλωτικά απορρίμματα όπως τα τεχνολογικά παρωχημένα CD ήχου, σπασμένες καρέκλες γραφείου, παροπλισμένες μητρικές κάρτες και ηχεία υπολογιστών, ή σπασμένες φτερωτές εξαερισμού. Αυτά, καθώς και μια πανσπερμία από άλλα περισυλλεγμένα «σκουπίδια», παρουσιάζονται διάσπαρτα με λουλούδια, άχυρα, κλαδιά δέντρων και άλλα φυσικά υλικά, και σκηνοθετημένα για να φωτογραφηθούν σε βουκολικά σκηνικά.

Πλαισιωμένες μετωπικά και συγκροτημένες συμμετρικά, οι εικόνες που προκύπτουν υποδηλώνουν μια σαρδόνια επικαιροποίηση του φωτογραφικού κανόνα των Bernd και Hilla Becher με θέμα τη βιομηχανική αρχιτεκτονική των αρχών του 20ού αιώνα: ενώ οι απαρχές της νεωτερικής εποχής γιόρταζαν αισιόδοξα το αποτύπωμα της βιομηχανίας και του κεφαλαίου στο τοπίο, οι καιροί μας έχουν πια επαναπροσδιορίσει την Ουτοπία ως απόδραση από τις οικονομίες των ταχέως διακινούμενων καταναλωτικών και χρηστικών αγαθών.

Στον πυρήνα του έργου του Ευσταθιάδη βρίσκεται η εξερεύνηση των νοημάτων και των δυνάμεων που μπορούν να ασκήσουν και να συμβολίσουν τα κατασκευασμένα αντικείμενα, σαν να διαθέτουν μια δική τους αυτενέργεια. Στη συνήθη πρακτική του, μόλις τραβηχτεί η τέλεια φωτογραφία, ο καλλιτέχνης αποσυναρμολογεί τις συνθέσεις του και επιστρέφει όλα τα υλικά συστατικά τους στο σημείο όπου τα είχε περισυλλέξει. Ωστόσο, η παρούσα έκθεση σηματοδοτεί μια ιστορική απόκλιση από αυτή τη συνήθεια: για πρώτη φορά, μία από τις συνθέσεις του Ευσταθιάδη θα βρίσκεται στον εκθεσιακό χώρο για να την περιεργαστούν οι θεατές. Στην αντίληψη του καλλιτέχνη, όλα τα αντικείμενα «έχουν μια συγκεκριμένη δύναμη που καθορίζει και υπαγορεύει τον τρόπο με τον οποίο εξελίσσεται το έργο που συντίθεται από αυτά. Το αφήγημα αλλάζει όταν ένα αντικείμενο είναι υπερβολικά κυρίαρχο. Αυτή τη φορά, το γλυπτό κατέλαβε ολοσχερώς το αφήγημά μου, και άξιζε να εκτεθεί σε έναν χώρο χωρίς φωτογραφία. Με πολύ ενθουσιασμό, το άφησα να υπάρχει».

Με τους πολύ ξεχωριστούς, αλλά και αλληλοσυμπληρωματικούς τρόπους τους, τα δύο σώματα έργων που παρουσιάζονται στην έκθεση προτείνουν διαφορετικές οπτικές γωνίες για μια ριζική επανεξέταση των οικονομικών και πολιτικών μοντέλων που κυριαρχούν σήμερα στον Δυτικό κόσμο, και συνιστούν ένα όραμα στη λογική της Αποανάπτυξης που ίσως μπορεί να μας βοηθήσει να διακρίνουμε εντέλει μια εναλλακτική.

Λίγα λόγια για τους καλλιτέχνες

Ο Πέτρος Ευσταθιάδης (γ. 1980, Ελλάδα) ζει και εργάζεται στην Ελλάδα. Έχει πτυχίο Φωτογραφίας από το University for the Creative Arts, UCA Farnham, Ηνωμένο Βασίλειο. Στις ατομικές εκθέσεις του συγκαταλέγονται οι: «Gold Rush», ARSENAL, Μετς; «Invisible Limits/Makeshift Structures», Thessaloniki PhotoΒiennale, Θεσσαλονίκη; «Gold Rush», Γκαλερί CAN Christina Androulidaki, Αθήνα; Γκαλερί Sintitulo, Μουζέν; Γκαλερί Clementine de la Feronniere, Παρίσι και Γκαλερί Foto Forum, Μπολτσάνο; «Invisible Limits/Makeshift Structures», Γκαλερί Synthesis, Σόφια; 29ο Festival International de Mode & Photographie d’ Hyéres, Υέρ. Στις ομαδικές εκθέσεις που έχει συμμετάσχει συγκαταλέγονται οι: Foto Wien, Βιέννη; 28ο και 29ο Festival International de Mode & Photographie d’ Hyéres, Υέρ; «Realities and lausibilities», Γκαλερί Xippas, Αθήνα.
Στις εκθέσεις σε μουσεία και ινστιτούτα που έχει συμμετάσχει, συγκαταλέγονται οι: «Über Leben am Land», Kunst Haus Wien, Βιέννη; «The Ground We Have In Common», Fondazione Benetton Studi Ricerche, Γκαλερί Prigioni, Τρεβίζο; «Η Παρουσία της Απουσίας ή η Θεωρία της Καταστροφής», NiMAC, Λευκωσία; «Invisible Cities», Γκαλερί Wallach, Columbia University, Νέα Υόρκη; «O κύριος Ροβινσώνας Κρούσος έμεινε σπίτι: Περιπέτειες σχεδιασμού σε συνθήκες κρίσης», Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα; «Οι Εξισορροπιστές», επιμέλεια New Museum, Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα; «Capitalist Realism», Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη; «Το τέλος της Μήδειας», Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, Αθήνα; « The Presence of Absence, or the Catastrophe Theory », Ίδρυμα Izolyatsia, Κίεβο; «Touching from Distance», Μουσείο Serlachius, Mänttä.

Έχει λάβει τιμητικές διακρίσεις όπως: Πρώτο βραβείο HSBC στη Φωτογραφία, Μέγα βραβείο του Διεθνούς Φεστιβάλ Μόδας & Φωτογραφίας της Υέρ, υποψηφιότητα για το Prix PICTET 2016. Έργα του περιλαμβάνονται στις εξής συλλογές: Μουσείο του Ισραήλ, Ιερουσαλήμ; Μουσείο MOMus, Θεσσαλονίκη; Εταιρική Συλλογή Τέχνης HSBC, Παρίσι; Μουσείο Serlachius, Mänttä; Συλλογή Δάκη Ιωάννου, Αθήνα

Η Μαρίνα Βελησιώτη (γ. 1982, Ελλάδα) ζει και εργάζεται στην Ελλάδα. Είναι απόφοιτη του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών Θεσσαλονίκης. Σπούδασε επίσης τεχνικές υφαντικής και ιστορία στο Ιστορικό Υφαντουργείο του Συλλόγου Εκπαιδεύσεως Νεανίδων. Στις ατομικές εκθέσεις της συγκαταλέγονται: «Monuments to Space», Γκαλερί Untiled, Σόφια; «I Hate Hard Boiled Eggs», MISC, Αθήνα και «Nature Immortelle», Romantso, Αθήνα. Στις συλλογικές εκθέσεις που έχει συμμετάσχει συγκαταλέγονται οι: «DESMOS: A Dinner Study», EIGHT / ΤΟ ΟΧΤΩ, Αθήνα; «΄Εξω φρενών από ευχαρίστηση», Κτίριο Νόμπελ, Αθήνα; Turkish Textile Biennial, Σμύρνη; «Σελασφόρος», Ανοιχτά Πανιά, Χανιά; «Head2Head», A Project by A-dash, Αθήνα και Kling&Bang, Ρέικιαβικ; «Cra(u)sh. Or How You Made Me Kiss The Pavement», Grace / Athens; «ΗΛΕΚΡΙΣ / How to Think Like a Mountain», Σαμοθράκη.
Στις εκθέσεις σε μουσεία που έχει συμμετάσχει, συγκαταλέγονται οι: «Sheltered Gardens», ανάθεση PCAI Polygreen, Βοτανικός Κήπος Ι. & Α. N. Διομήδους, Αθήνα; «Matter Over Matter», Ινστιτούτο Γκαίτε, Σόφια. Ανάμεσα στις διακρίσεις και υποτροφίες που έχει λάβει συγκαταλέγεται το Artist Fellowship 2022 του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ).