Συγκλίνουν Κίνα-Βόρεια Κορέα με το Ιράν και τη Ρωσία; «Μην ποντάρετε στη 'λογική'», λένε οι περισσότεροι αναλυτές. «Ο πόλεμος δεν υπαγορεύεται από 'λογική'»
Πολλαπλασιάζονται οι φωνές που λένε ότι ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος έχει αρχίσει κι ότι, για να επισημοποιηθεί, μένει να απαντήσει το ΝΑΤΟ στη Ρωσία καλώντας τις χώρες-μέλη σε επιστράτευση. Αλλά το ζήτημα είναι λίγο πιο περίπλοκο: ο κίνδυνος παγκόσμιας σύρραξης έχει αυξηθεί διότι η Κίνα, η Βόρεια Κορέα και το Ιράν ξέρουν ότι οι δυτικές χώρες έχουν το μυαλό τους αλλού ―κι αυτό τις κάνει πιο ευάλωτες. Σήμερα, η Δύση ανησυχεί πρωτίστως για το τι θα γίνει με την ενεργειακή της εξάρτηση και πώς θα απαλλαγεί από τις ρωσικές εισαγωγές: προς το παρόν, δεν σκέφτεται την απειλή από το πυρηνικό πρόγραμμα της Βόρειας Κορέας και του Ιράν· έχει επικεντρωθεί στην Ουκρανία. Λάθος.
Πράγματι, μερικοί αναλυτές συμφωνούν με την Ουκρανή δημοσιογράφο Lesia Vasylenko η οποία προειδοποιεί πως ο πόλεμος θα γενικευτεί: ένας από αυτούς, ο Gordon Chang, ειδήμων στις ασιατικές υποθέσεις, υποστηρίζει ότι μπορούμε να γίνουμε μάρτυρες του αδιανόητου· να μας επιτεθεί μία από τις χώρες που εχθρεύονται τη Δύση και να την ακολουθήσουν οι υπόλοιπες. Όπως είπε ο Change στο Express.co.uk, «η Βόρεια Κορέα δεν ενδιαφέρεται να εισβάλει μόνο στη Νότια· ενδιαφέρεται για τον ευρύτερο χώρο της Ευρασίας. Την περασμένη εβδομάδα, οι Βορειοκορεάτες έκαναν δοκιμές σε βαλλιστικούς πυραύλους… Δεν πρέπει να υποτιμάμε ότι ακόμα και το Πακιστάν θα ήθελε να εκμεταλλευτεί την κατάσταση. Τα υποψήφια θύματα δεν είναι, με άμεσο τρόπο, οι χώρες της Δύσης: προηγούνται η Ταϊβάν, η Ιαπωνία, οι Φιλιππίνες, η Ινδία ―τις οποίες επιβουλεύεται η Κίνα― καθώς και το Ισραήλ το οποίο θέλουν να καταστρέψουν οι Ιρανοί μουλάδες. Την Ινδία εποφθαλμιά για τους γνωστούς ιστορικούς, πολιτικούς και θρησκευτικούς λόγους το Πακιστάν. Το ημερολόγιο γράφει 2022 αλλά ζούμε για μια ακόμα φορά στο όχι και τόσο σωτήριο έτος 1939.»
Με λίγα λόγια, ίσως ξεσπάσουν εχθροπραξίες σε αμφότερες τις άκρες της Ευρασίας. Αλλά όλοι συμφωνούν ότι δεν θα διαρκέσουν πολύ, δεδομένου ότι αν χρησιμοποιηθούν πυρηνικά όπλα, σε δυο-τρεις μέρες θα βρεθούμε ανάμεσα στα ερείπια του ίδιου μας του πολιτισμού. Μια άλλη πιθανότητα είναι η χρήση βιολογικών και χημικών όπλων που σε περίπτωση που τα χρησιμοποιήσει ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα έχουν πάρα πολλές απώλειες και μάλιστα σε βάθος χρόνου, αλλά δεν θα καταστρέψουν ολόκληρο τον πλανήτη. Οι Ιάπωνες πάντως, όπως φαίνεται κι από την προχθεσινή δήλωση του υφυπουργού Άμυνας Makoto Oniki, φοβούνται ότι η Βόρεια Κορέα και ο Κιμ Γιονγκ Ουν θα τους επιτεθεί με διηπειρωτικό πύραυλο: η απόσταση ανάμεσα στις δύο χώρες είναι λιγότερο από 1.000 χιλιόμετρα. Όσο για την Κίνα, είναι γνωστό ότι κατέχει πυρηνικούς πυραύλους που οι ειδήμονες ονομάζουν «όπλα της Συντέλειας του Κόσμου».
Παραλλήλως, οι αναλυτές που προβλέπουν γενίκευση του πολέμου κατηγορούν τον Αμερικανό πρόεδρο ότι απέτυχε να σταματήσει τον Πούτιν κι ότι στη συνέχεια με το να τον αποκαλεί «χασάπη» πρόσφερε κακές υπηρεσίες στην ειρήνη. Ο Τζο Μπάιντεν είπε ότι ο Πούτιν «δεν πρέπει να πραμείνει στην εξουσία», κάτι που θεωρήθηκε απειλή αλλαγής καθεστώτος στη Ρωσία παρότι ο Αμερικανός πρόεδρος διέψευσε κατηγορηματικά τέτοιου είδους εικασίες επιμένοντας ότι απλώς εξέφραζε «ηθική αγανάκτηση». Όλοι πάντως φαίνεται να συμφωνούν ότι η κόκκινη γραμμή για το ΝΑΤΟ είναι η επίθεση σε χώρα του ΝΑΤΟ: σε τέτοια περίπτωση, θα νομιμοποιηθεί αμέσως η επιθυμία του Μπάιντεν να μην παραμείνει ο Πούτιν στην εξουσία. Η «υπόθεση Πούτιν» δεν είναι ευθύνη μόνο των Ρώσων πολιτών αλλά αφορά ήδη μεγάλο μέρος του κόσμου· αν αποδεχθεί ότι η ρωσική ηγεσία έχει ήδη διαπράξει εγκλήματα πολέμου θα αφορά ολόκληρο τον κόσμο. Με λίγα λόγια, αν και η δήλωση του Μπάιντεν ίσως ρίχνει λάδι στη φωτιά, ο Αμερικανός πρόεδρος έχει δίκιο.
Μπροστά στο φάσμα του Τρίτου παγκοσμίου πολέμου, πολλά γεγονότα βγαίνουν στη φόρα και αποκτούν μείζονα σημασία: γιατί η Άνγκελα Μέρκελ εξάρτησε τόσο τη χώρα της από τα ρωσικά ενεργειακά προϊόντα; Γιατί υποχώρησε στις πιέσεις των Πράσινων; Γιατί η Ινδία στηρίζει τον Πούτιν; Τι έχει να κερδίσει από τη Ρωσία ο Narendra Modi, εκτός από το πετρέλαιο; Υπάρχει περίπτωση να κλείσουν οι Κινέζοι τη στρόφιγγα των εξαγωγών τους προς την Ευρώπη;
Στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη πρέπει να καταλάβουμε ότι η Ρωσία βλέπει τη Δύση σαν υπαρξιακή απειλή, παρότι τόσο ο Εμανουέλ Μακρόν, ο Μπάιντεν και ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Jens Stoltenberg έχουν διαβεβαιώσει επανειλημμένα τη διεθνή κοινότητα ότι δεν θέλουν να εμπλακούν σε πόλεμο. Αλλά υπάρχουν κάποια όρια: αν ο Πούτιν κλιμακώσει τον πόλεμο και τον επεκτείνει σε άλλες χώρες της περιοχής (π.χ. τη Μολδαβία), τα δεδομένα θα αλλάξουν. Σύμφωνα με τον Rafael Loss, ειδικό στην πυρηνική ενέργεια για πολεμικούς σκοπούς, αν και μια πυρηνική επίθεση δεν θα εξυπηρετούσε σε τίποτα τη Ρωσία ―κατ’ αρχάς θα αφάνιζε ολοκληρωτικά την Ουκρανία την οποία θέλει να προσαρτήσει― δεν μπορούμε να εμπιστευόμαστε το Κρεμλίνο για λογικές αποφάσεις: αν και τον Οκτώβριο του 2020 η ρωσική κυβέρνηση υπέγραψε συμφωνία μη επίθεσης σε χώρες που δεν διαθέτουν πυρηνικά όπλα (όπως είναι η Ουκρανία), αυτή η υπογραφή δεν σημαίνει απολύτως τίποτα. Στην εν λόγω συμφωνία αναφέρεται ότι η Ρωσία μπορεί να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα μόνο αν απειληθεί από πυρηνική δύναμη ―κάτι που δεν συμβαίνει, αλλά το οποίο η ρωσική προπαγάνδα υπονοεί ότι συμβαίνει διαδίδοντας ότι οι Ουκρανοί κατασκευάζουν «βρόμικη βόμβα» από τα υπολείμματα του ραδιενεργού πλουτωνίου στο Τσερνόμπιλ.
Είναι αλήθεια ότι εκτυλίσσεται πόλεμος πληρεξουσίων: η Ευρώπη διέθεσε 1,2 δις για να βοηθήσει την ουκρανική οικονομία και άλλα 450 εκατομμύρια για εξοπλισμό. Σίγουρα η ΕΕ δεν είναι ουδέτερη, ούτε σταματάει στα λόγια. Αυτό θα το εκμεταλλευτεί ο Πούτιν για να δικαιολογήσει οποιαδήποτε πυρηνική ή χημική απάντηση μαζικής καταστροφής. Εξάλλου, σύμφωνα με τη ρωσική προπαγάνδα, η Ουκρανία «έχει αποθηκεύσει ιούς και άλλους μικροοργανισμούς για να μεταδώσει πανώλη, χολέρα και άνθρακα», όπως είπε η υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Μαρία Ζαχάροβα. Αν και στη Δύση τέτοιες κατηγορίες ακούγονται ψεύτικες, η πλειοψηφία των Ρώσων τις πιστεύει πράγμα που δίνει το πράσινο φως στο Κρεμλίνο για όλα τα είδη του πολέμου, από τις κυβερνοεπιθέσεις μέχρι τον πυρηνικό όλεθρο.
Οι ΗΠΑ φαίνονται να εναποθέτουν στην Κίνα τις ελπίδες τους για την αποτροπή του πυρηνικού πολέμου: όπως είπε ο Τζο Μπάιντεν στον ομόλογό του Σι Τζινπίνγκ, «η Κίνα θα έχει μεγάλη ευθύνη αν στηρίξει τον Πούτιν και δεν θα διστάσουμε να της επιβάλουμε βαρύ τίμημα.» Πιθανότατα, τέτοιες δηλώσεις στέλνουν την Κίνα με ακόμα μεγαλύτερη προθυμία στην αγκαλιά της Ρωσίας: οι απειλές εναντίον των Κινέζων ενισχύουν το μέτωπό τους με τον Πούτιν και χρησιμεύουν ως δικαιολογία για ενδεχόμενο πόλεμο πολιτισμών.
19°
