Προεδρικές εκλογές στη Χιλή: Δεξιό σοκ στον πρώτο γύρο
Την πρώτη θέση κατέλαβε ο υπερσυντηρητικός outsider Jose Antonio Kast. Αντίθετα, ο θεωρούμενος σχεδόν βέβαιος νικητής των εκλογών αριστεριστής, Gabriel Boric ήρθε στη δεύτερη θέση
Χιλή - Προεδρικές εκλογές: Το προβάδισμα του Jose Antonio Kast έναντι του Gabriel Boric, οι προεκλογικές τους εκστρατείες και οι αντίθετες ιδεολογίες τους.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι περισσότεροι αναλυτές περίμεναν έναν θρίαμβο των δυνάμεων «της αλλαγής και της προόδου» στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών στηΧιλή. Τι έκπληξη, λοιπόν, όταν πρώτος στην ψηφοφορία ήρθε ο εκπρόσωπος των δυνάμεων της «τάξης και της ασφάλειας». Αν και το αποτέλεσμα ίσως δεν πρέπει να εκπλήσσει. Οι βανδαλισμοί, οι λεηλασίες, η βία και οι καταστροφές που σημάδεψαν την «κοινωνική έκρηξη» του Οκτωβρίου 2019 έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στο απρόσμενο αποτέλεσμα του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών στη Χιλή.
Την πρώτη θέση με 28% των ψήφων κατέλαβε ο υπερσυντηρητικός outsider Jose Antonio Kast, του οποίου το σύνθημα ήταν «τάξη και ασφάλεια». Αντίθετα, ο θεωρούμενος σχεδόν βέβαιος νικητής των εκλογών αριστεριστής, Gabriel Boric, με σύνθημα την αλλαγή, ήρθε στη δεύτερη θέση με 26%. Το υπόλοιπο μοιράσθηκαν κυρίως φιλελεύθερα και παραδοσιακά συντηρητικά κόμματα. Στις 19 Δεκεμβρίου διεξάγεται ο δεύτερος γύρος που θα κρίνει τον τελικό νικητή. Αν λοιπόν το εκλογικό σώμα ψηφίσει με ιδεολογικά κριτήρια, είναι δύσκολο να δει κανείς πως, με βάση τον τρόπο που ψήφισε στον πρώτο γύρο, θα ψηφίσει στον δεύτερο γύρο έναν αριστεριστή υποψήφιο του οποίου ο κύριος υποστηρικτής είναι το ΚΚ Χιλής. Αν και τίποτα δεν πρέπει να αποκλείεται.
Την απροθυμία του Boric να καταδικάσει ανοιχτά τη βία που σημαδεύει τη ζωή της Χιλής από τον Οκτώβριο του 2019 μέχρι σήμερα εκμεταλλεύθηκε στο έπακρο ο Kast που σε κάθε εκλογική συνάντηση τόνιζε ότι ο αντίπαλός του «ποτέ δεν βρέθηκε στο πλευρό των θυμάτων του βανδαλισμού και της τρομοκρατίας». Το μήνυμα αυτό φαίνεται ότι είχε απήχηση καθώς στην ψηφοφορία της Κυριακής ψήφισαν υπέρ του συντηρητικού υποψηφίου κυρίως η μεσαία τάξη, αντιδρώντας έτσι στην ανομία και την καταστροφή των δημόσιων αγαθών, όπως π.χ. των σταθμών του μετρό, που προκαλούσαν ορισμένοι διαδηλωτές.
Σε όλο το διάστημα της προεκλογικής εκστρατείας του ο Kast προσπαθούσε να πείσει τους ψηφοφόρους ότι μια νίκη των αριστερών δυνάμεων -στις οποίες κεντρικό ρόλο έπαιζε ένα κλασσικό λενινιστικό κομμουνιστικό κόμμα- θα σηματοδοτούσε τη μετεξέλιξη της Χιλής σε Βενεζουέλα ή Κούβα με απώλεια των ελευθεριών των πολιτών. Την εκστρατεία αυτή του φόβου απώλειας των ελευθεριών ενίσχυσε το ίδιο το ΚΚ όταν με δήλωσή του συνεχάρη τον Daniel Ortega για την αμφιλεγόμενη νίκη του στις πρόσφατες εκλογές στη Νικαράγουα. Ο ίδιος ο Boric διαφοροποιήθηκε έντονα από αυτή την ενέργεια του κόμματος που τον υποστήριζε αλλά δεν κατάφερε ποτέ να πείσει το Κομμουνιστικό Κόμμα να αποσύρει την δήλωση. Από την άλλη πλευρά ο Kast έχει βρεθεί στο επίκεντρο κριτικών των αντιπάλων του που διατείνονται ότι δεν έχει κόψει ιδεολογικές σχέσεις με το καθεστώς Πινοσέ. Έτσι, κατά τη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα προκάλεσαν σάλο οι δηλώσεις του σύμφωνα με την οποίες το καθεστώς Πινοσέ ήταν απείρως καλύτερο από μια δικτατορία όπως της Κούβας, στον βαθμό που παρέδωσε το ίδιο την εξουσία στους αντιπάλους επαναφέροντας τη δημοκρατία, κάτι το οποίο είναι αδιανόητο για ένα καθεστώς όπως της Κούβας.
Σήμερα στη Χιλή το εκλογικό σώμα βρίσκεται πολωμένο ανάμεσα σε δύο εξ ολοκλήρου αντίθετες ιδεολογίες. Από την μία πλευρά βρίσκεται ο συντηρητικός Kast, o οποίος συνδυάζει μια οικονομικά φιλελεύθερη πολιτική της οποίας ο ακρογωνιαίος λίθος είναι η μείωση των φόρων, η διατήρηση του κεφαλαιοποιητικού συνταξιοδοτικού συστήματος και η μείωση του ρόλου του κράτους με μία συντηρητική πολιτική στα κοινωνικά θέματα, που μεταξύ άλλων περιλαμβάνει την μη αναγνώριση του γάμου μεταξύ των γκέι, την αλλαγή του νόμου περί των αμβλώσεων, την πάταξη του εγκλήματος και της ανομίας κ.λπ. Θα τον ψηφίσουν όσοι επιθυμούν την συνέχεια και την σταθερότητα.
Από την άλλη πλευρά βρίσκεται ο 35χρονος αριστερός Boric, o οποίος στα οικονομικά προτείνει αύξηση των φόρων και ενεργό ρόλο του κράτους στη διαμόρφωση βιομηχανικής πολιτικής, την υιοθέτηση του αναδιανεμητικού συνταξιοδοτικού συστήματος, ενώ στο κοινωνικό επίπεδο υποστηρίζει διάφορα κινήματα όπως των φεμινιστριών κ.λπ. Αυτός απευθύνεται στις ομάδες εκείνες που επιθυμούν τη ρήξη με το σημερινό μοντέλο και τη δομική αλλαγή. Πάντως αμφότεροι όσο πλησιάζει ο δεύτερος γύρος αναμένεται ότι θα βάζουν νερό στο κρασί τους για να προσελκύσουν τους κεντρώους ψηφοφόρους.
Πάντως, ανεξαρτήτως αποτελέσματος, ορισμένα σχόλια που ακούσθηκαν περί ανόδου του «φασισμού» στη Χιλή ελάχιστη σχέση έχουν με την πραγματικότητα. Όπως αναφέρει η Caroline Toha, αρχηγός της Συμφωνίας για την Κεντροαριστερά που κυβέρνησε την χώρα μεταξύ των ετών 1990-2010, «Ο συντηρητισμός που ορθώνεται σήμερα στη Χιλή δεν είναι ένα φασιστικό τέρας, αλλα απλοί άνθρωποι που ανησυχούν και απαιτούν να ακουσθεί η φωνή τους».
14°
