Το νέο είδος του αμερικανικού εξτρεμισμού

Το περιοδικό Atlantic ανέλυσε 193 άτομα που συνελήφθησαν στις ταραχές στις 6 Ιανουαρίου και βρήκε ένα νέο είδος αμερικανικού εξτρεμισμού. Οι ταραχές του Καπιτωλίου δίνουν κακό όνομα στις λαϊκές εξεγέρσεις.

Στις 6 Ιανουαρίου, περίπου 800 άτομα εισέβαλαν στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ για να στηρίξουν τον πρώην πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Ακολούθησαν διάφορες βιαστικές υποθέσεις σχετικά με το ποιοι ήταν οι εξεγερμένοι, μερικοί από τους οποίους κρατούσαν σύμβολα δεξιών πολιτοφυλακών και φώναζαν συνθήματα παραστρατιωτικών οργανώσεων. Ωστόσο, μια πιο προσεκτική ματιά στους ανθρώπους που μπούκαραν στο Καπιτώλιο υποδηλώνει ένα διαφορετικό και δυνητικά πολύ πιο επικίνδυνο πρόβλημα: ένα νέο είδος βίαιου μαζικού κινήματος στο οποίο περισσότεροι «φυσιολογικοί» υποστηρικτές του Τραμπ -άνθρωποι από τη μεσαία τάξη και, σε πολλές περιπτώσεις, μεσήλικες χωρίς προφανείς δεσμούς με την άκρα δεξιά- ενώθηκαν με λιγοστούς επαγγελματίες εξτρεμιστές σε μια προσπάθεια ανατροπής του αποτελέσματος των προεδρικών εκλογών.

Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, μια ερευνητική ομάδα που εντάσσεται στις υπηρεσίες Ασφαλείας του Σικάγου διεξήγαγε δημογραφικές μελέτες διεθνών και ντόπιων τρομοκρατών. Πριν από τέσσερα χρόνια, μελέτησε 235 άτομα που οι αρχές των ΗΠΑ υποπτεύονταν ότι συμμετείχαν στο Ισλαμικό Κράτος, επιβεβαιώνοντας την ευρέως διαδεδομένη υπόθεση ότι οι τρομοκράτες ήταν αμόρφωτοι, κοινωνικά απομονωμένοι και άνεργοι. Τις τελευταίες εβδομάδες, η ερευνητική ομάδα εξέτασε το προφίλ όλων όσοι συνελήφθησαν από το FBI, στο Καπιτώλιο και γενικότερα στην Ουάσινγκτον, για αδικήματα σχετικά με την εξέγερση της 6ης Ιανουαρίου. 

Τέσσερα ευρήματα έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Πρώτον, η επίθεση στο Καπιτώλιο ήταν αναμφισβήτητα πράξη πολιτικής βίας, όχι απλώς βανδαλισμός ή καταπάτηση δημόσιας περιουσίας εν μέσω άτακτης διαμαρτυρίας που είχε ξεφύγει από τον έλεγχο. Οι συλληφθέντες ακολουθούσαν την προτροπή του Ντόναλντ Τραμπ να εμποδιστεί το Κογκρέσο να επικυρώσει την εκλογή του Τζο Μπάιντεν. Στη συνέχεια, δεκάδες συλληφθέντες έκαναν δηλώσεις εξηγώντας τις προθέσεις τους λεπτομερώς στα κοινωνικά μέσα ή σε συνεντεύξεις με το FBI. «Είμαι απίστευτα περήφανος που είμαι πατριώτης σήμερα», είπε ένας 37χρονος από το Μπέβερλι Χιλς της Καλιφόρνια, «για να υπερασπιστώ την ελευθερία και το Σύνταγμα που παραβιάστηκε στις προεδρικές εκλογές». Δεν είναι φράση που ξεστομίζει ο κλασικός ακροδεξιός εξτρεμιστής-ούτε ο εξτρεμιστής κατοικεί στο Μπέβερλι Χιλς. 

Δεύτερον, η μεγάλη πλειονότητα των υπόπτων για ταραχές στο Καπιτώλιο δεν έχουν καμία σχέση με υπάρχουσες ακροδεξιές πολιτοφυλακές, εθνικιστικές συμμορίες λευκής υπεροχής ή άλλες γνωστές βίαιες οργανώσεις. Μόνο 20 από τους συλληφθέντες στο Καπιτώλιο είχαν κάποια επαφή με πολιτοφυλακές όπως τα Proud Boys, οι Oath Keepers και οι Three Percenters. Ο ρόλος που έπαιξαν τέτοιες ομάδες στις ταραχές έχει παρουσιαστεί καθ’ υπερβολήν στα ΜΜΕ, πλην όμως, το 89% των συλληφθέντων δεν έχει εμφανή σχέση με οποιαδήποτε γνωστή μαχητική οργάνωση. Τέτοιες συνδέσεις ήταν πολύ συχνότερες μεταξύ των ύποπτων ακροδεξιών εξτρεμιστών που συνελήφθησαν σε επεισόδια θανατηφόρας βίας από το 2015 έως το 2020: σε αυτά τα επεισόδια, το 26% ήταν μέλη λευκών εθνικιστικών συμμοριών (συμπεριλαμβανομένων των Skinheads και της Αριανής Αδελφότητας) και το 22% ήταν μέρος πολιτοφυλακών και άλλων οργανωμένων ομάδων (όπως οι Οath Keepers και οι Three Percenters).

Τρίτον, το δημογραφικό προφίλ των υπόπτων για τις ταραχές στο Καπιτώλιο διαφέρει από εκείνο των ακροδεξιών εξτρεμιστών. Η μέση ηλικία των συλληφθέντων είναι τα 40 χρόνια με τα δύο τρίτα να είναι πάνω από 35. Το 40% είναι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων ή αυτοαποσχολούμενοι γενικότερα. Σε αντίθεση με τον στερεοτυπικό εξτρεμιστή που δεν έχει τίποτα να χάσει, πολλοί από τους φερόμενους συμμετέχοντες στην ταραχή στο Καπιτώλιο έχουν πολλά να χάσουν: είναι CEOs, καταστηματάρχες, γιατροί, δικηγόροι, ειδικοί πληροφορικής και λογιστές. Μόνο το 9% είναι άνεργοι. Από τους παλαιότερους υπόπτους ακροδεξιούς-εξτρεμιστές που μελετήσαμε, το 61% ήταν κάτω των 35 ετών, το 25% ήταν άνεργοι και σχεδόν κανείς δεν εργαζόταν στον τομέα των υπηρεσιών-οι περισσότεροι ήταν χειρώνακτες. 

Τέταρτον, οι περισσότεροι από τους εξεγερμένους δεν προέρχονται από οχυρά του Ρεπουμπλικανικού κόμματος. Ακόμα και άνθρωποι πιυ είναι εξοικειωμένοι με την Αμερική φαντάζονται τους ταραχοποιούς του Καπιτωλίου σε μέρη της χώρας όπου είναι απίθανο να συναντήσουν κάποιον από την αντίθετη πλευρά του πολιτικού φάσματος, όπου ζουν μεταξύ τους, σε έναν απομονωμένο θύλακα. Ωστόσο, από τους μισούς που συνελήφθησαν, προέρχονταν από κομητείες όπου υπερίσχυσε ο Τζο Μπάιντεν, το ένα έκτο προέρχονταν από κομητείες όπου υπερίσχυσε ο Ντόναλντ Τραμπ, αλλά ούτε καν με θεαματικό τρόπο, οριακά. 

Υπάρχει κάτι ιδιαίτερο στις κομητείες από όπου προέρχονται οι εξεγερμένοι; Όχι, όχι και πάλι όχι. Πρόκειται για κομητείες με εντελώς συνηθισμένη δημογραφική και πολιτική κατανομή. Τα στατιστικά στοιχεία μάς δείχνουν ότι όσο μεγαλύτερος ήταν ο απόλυτος αριθμός ψηφοφόρων του Tραμπ σε μια κομητεία ―ανεξάρτητα από το αν το κέρδισε― τόσο πιθανότερο ήταν να φιλοξενεί έναν εξεγερσμένο του Καπιτωλίου. Μεγάλα μητροπολιτικά κέντρα όπου ο Μπάιντεν κέρδισε συντριπτικά, όπως οι κομητείες που περιλαμβάνουν τη Νέα Υόρκη, το Σαν Φρανσίσκο και το Ντάλας, εξακολουθούν να έχουν εκατοντάδες χιλιάδες υποστηρικτές του Τραμπ: το ένα τρίτο των υπόπτων εξεγερμένων προέρχονται λοιπόν από τέτοιες κομητείες. Ένα άλλο τέταρτο προέρχεται από τις προαστιακές κομητείες των μεγάλων μητροπολιτικών περιοχών. Αυτή η ανάλυση αντικατοπτρίζει τον αμερικανικό πληθυσμό στο σύνολό του: αν υποθέσετε ότι οι ρεπουμπλικανικές αμερικανικές επαρχίες παράγουν δεξιούς εξεγερμένους, θα έχετε άδικο.

Οι πληροφορίες που ανέλυσε η ομάδα του Σικάγου έχουν κάποια όρια. Πράγματι όσοι συνελήφθησαν στις 6 Ιανουαρίου ενδέχεται να έχουν συγγενείς με ακροδεξιές διασυνδέσεις που δεν είναι ακόμη γνωστές στους ανακριτές. Έτσι κι αλλιώς, είναι σαφές ότι η ταραχή του Καπιτωλίου αποκάλυψε μια νέα δύναμη στην αμερικανική πολιτική: όχι μόνο ένα μείγμα δεξιών οργανώσεων, αλλά ένα ευρύτερο μαζικό πολιτικό κίνημα που έχει τη βία στον πυρήνα του και αντλεί δύναμη ακόμη και από μέρη όπου οι υποστηρικτές του Τραμπ είναι μειονότητα. Η αποτροπή περαιτέρω βίας από αυτό το κίνημα θα απαιτήσει μια βαθύτερη κατανόηση των δραστηριοτήτων και των χαρακτηριστικών των συμμετεχόντων του: η διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη· συμμετέχει το FBI και οι τοπικές αρχές που συνδυάζουν στοιχεία και πληροφορίες.

Οι Αμερικανοί που πιστεύουν στους δημοκρατικούς κανόνες πρέπει να είναι προσεκτικοί σε ό,τι αφορά τις λύσεις. Μερικές από τις τυπικές μεθόδους για την καταπολέμηση του βίαιου εξτρεμισμού -όπως η καταπολέμηση της ανεργίας, η οποία έτσι κι αλλιώς είναι πολύ χαμηλή στις ΗΠΑ, ή η υπομονή μας ώσπου να ωριμάσουν αυτά τα άτομα με την ηλικία- δεν μπορούν να εφαρμοστούν. Δεν έχουμε να κάνουμε με νεαρούς Skinheads, έχουμε να κάνουμε με μεσήλικες, με εξεγερμένους της μεσαίας τάξης. Η απλή στόχευση εναντίον των γνωστών ακροδεξιών οργανώσεων δεν θα εμποδίσει ανθρώπους όπως οι ταραχοποιοί του Καπιτωλίου να ασκήσουν βία. Εξάλλου, πέρα από το αιφνιδιαστικό προφίλ των ταραχοποιών, το καινούργιο στοιχείο είναι ότι δεν πιστεύουν στην ανατροπή των νόμων και του συντάγματος, αντιθέτως, φρονούν πως είναι αυτοί είναι οι φορείς του δικαίου. Προς το παρόν, μπροστά στα νέα δεδομένα άνθρωποι του FBI φαίνονται μάλλον πελαγωμένοι.