Όταν το Madame Tussauds απομάκρυνε τον Χάρι και τη Μέγκαν

Πριν ακόμη κι από την απόφαση της ίδιας της βασίλισσας, το Μουσείο Madame Tussauds έβγαλε την ετυμηγορία: δύο ημέρες μετά την ανακοίνωση της παραίτησής τους από τα βασιλικά καθήκοντα, τα κέρινα ομοιώματα του Χάρι και της Μέγκαν χωρίστηκαν από την υπόλοιπη βασιλική οικογένεια.

Με αφορμή την ταχύτητα με την οποία αντέδρασε το διάσημο μουσείο του Λονδίνου στην πρόσφατη βασιλική κρίση −γνωστή και ως Megxit− ήρθε ξανά στο προσκήνιο η συζήτηση για το πώς εξηγείται στην εποχή μας, την εποχή της εικονικής πραγματικότητας, των διαδραστικών μέσων και των τρισδιάστατων γραφικών, να εξακολουθεί και μάλιστα με αμείωτο ενδιαφέρον αυτή η αναχρονιστική έλξη για τα κέρινα αντίγραφα. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η επιτυχία της Madame Tussauds εδώ και τρεις αιώνες αποτελεί μέρος μιας μακράς παράδοσης μετακίνησης αντιγράφων και προσομοιώσεων σε πόλεις και χωριά, διαδεδομένο είδος λαϊκής διασκέδασης και ψυχαγωγίας σε παλιότερες εποχές.

Στις μέρες μας, αυτή η αγάπη για τα ομοιώματα και τα αντίγραφα μπορεί να αντικατοπτρίζει μια κοινωνία που διακατέχεται όλο και περισσότερο από την εμμονή για διασημότητες και αστέρες, μια κοινωνία του θεάματος με όρους που είχε ορίσει ο Γκυ Ντεμπόρ, όπου το θέαμα είναι ο χώρος του παραπλανημένου βλέμματος, η φαντασμαγορική (προσ)ομοίωση του ζωντανού (άνθρωπος) στο μη-ζωντανό (μη άνθρωπος).

Όμως, παρά την εύλογη απορία πολλών που συμπυκνώνεται στην απορία «μα τι στην ευχή σας αρέσει εκεί;», το Μουσείο της Madame Tussauds είναι σήμερα πιο δημοφιλές από ποτέ: Τον επόμενο μήνα ένα ακόμη παράρτημα θα ανοίξει στο Μπλάκπουλ για να προστεθεί στα ήδη 12 παρόμοια μουσεία που υπάρχουν σε μεγαλουπόλεις και πρωτεύουσες του κόσμου από την Ευρώπη, την Αμερική και τον Καναδά μέχρι την Ινδία και την Άπω Ανατολή. Πέρυσι, ο αριθμός των επισκεπτών αυξήθηκε κατά 10%, πράγμα που σήμαινε μια αντίστοιχη αύξηση 16% στα κέρδη που έφτασαν τα 239 εκατομμύρια ευρώ.

Madame Tussauds, η συναρπαστική ιστορία της ζωής της

Ήταν η ίδια η Madame Tussauds που έγραψε την πιο απίθανη και επιτυχημένη ιστορία της ζωής της. Γεννήθηκε στο Στρασβούργο το 1761 και το πατρικό της όνομα ήταν Μαρία Γκρόσχολτζ. Έμαθε την τέχνη από τον Φίλιππο Κούρσιους, ένα γιατρό που έφτιαχνε μάσκες από κερί με ανατομικές λεπτομέρειες, στο σπίτι του οποίου δούλευε σαν οικονόμος η μητέρα της. Η Μαρία δημιούργησε το 1777 το πρώτο της γλυπτό από κερί – την κεφαλή του Βολταίρου. Με το ξέσπασμα της Γαλλικής Επανάστασης βρέθηκε ένα βήμα πριν την γκιλοτίνα, αλλά κατάφερε να σωθεί χάρη στην τέχνη της αφού υποχρεώθηκε να φτιάχνει τις νεκρικές μάσκες των αποκεφαλισμένων αριστοκρατών.

Ο γάμος της το 1795 με τον Φρανσουά Τισό δεν είχε ευτυχή κατάληξη κι έτσι, μαζί με τα τρία παιδιά που εν τω μεταξύ είχε αποκτήσει αλλά και τη συλλογή κέρινων μοντέλων που κληρονόμησε από τον δάσκαλό της, αποφάσισε να μετακομίσει στο Λονδίνο όπου το 1830 ίδρυσε το ομώνυμο Μουσείο.

Ένας από τους παράγοντες που κάνει το Μουσείο Madame Tussauds τόσο δημοφιλές είναι το γεγονός ότι τα εκθέματα παρακολουθούν με άγρυπνο μάτι την επικαιρότητα –όπως το πρόσφατο παράδειγμα της απομάκρυνσης του Χάρι και της Μέγκαν από την υπόλοιπη βασιλική οικογένεια− αλλά και επειδή από την αρχή της λειτουργίας του το Μουσείο κατέρριψε την απαγόρευση του κανόνα «Μην Αγγίζετε» που ίσχυε αλλού δίνοντας έτσι την ευκαιρία στο φιλοθεάμον κοινό να έχει άμεση επαφή με τους αγαπημένους του ήρωες.

Μάλιστα, όταν στη δεκαετία του 1880 τα κέρινα ομοιώματα μετακόμισαν στο κτίριο της Marylebone Road −όπου το Μουσείο Madame Tussauds βρίσκεται μέχρι σήμερα−, μια εφημερίδα της εποχής είχε γράψει ότι οι άνθρωποι δεν συρρέουν εκεί απλώς για να θαυμάσουν τα κέρινα ομοιώματα των διασήμων αλλά γιατί ο επισκέπτης μπορεί να αισθανθεί απελευθερωμένος από τους άκαμπτους κανόνες καλής συμπεριφοράς και ευπρέπειας. Πράγματι, μέσα στις μικρές και ημιφωτισμένες αίθουσές του, οι επισκέπτες μπορούσαν να πλησιάσουν, να αγγίξουν, ακόμη και να πιάσουν το χέρι του πρωθυπουργού τους ή να κοιτάξουν κατάματα τον ίδιο τον βασιλιά. 

Είναι το ίδιο ακριβώς που συμβαίνει στις μέρες μας. Το Μουσείο Madame Tussauds έχει όλη τη γοητεία ενός φαντασιακού δείπνου, όπου μέσα στο ίδιο δωμάτιο συγκεντρώνεται μια αλλόκοτη και αλλοπρόσαλλη συντροφιά, ένας μαγικός πλανήτης οι κάτοικοι του οποίου −σπουδαίοι ήρωες, σκληροί φονιάδες, πασίγνωστοι ηθοποιοί, εύθραυστες πριγκίπισσες και διάσημοι αθλητές− παραδόξως συνυπάρχουν αρμονικά. Εκεί ίσως βρίσκεται και η γοητεία που εξακολουθεί να το περιβάλλει μέχρι σήμερα καθώς, όπως συμβουλεύουν όλοι σχεδόν οι ταξιδιωτικοί οδηγοί, «η επίσκεψη στο Μουσείο της Madame Tussauds είναι ένα από τα πράγματα που πρέπει οπωσδήποτε να κάνει κανείς στη ζωή του».