Επιχείρηση Βαλκυρία: 75 χρόνια από την απόπειρα δολοφονίας του Χίτλερ

«Είναι πλέον ώρα να γίνει κάτι. Ο άνθρωπος, όμως, που θα έχει το θάρρος να κάνει κάτι, πρέπει να ενεργήσει γνωρίζοντας ότι θα περάσει στην Ιστορία της Γερμανίας ως προδότης. Αν ωστόσο δεν το κάνει, θα προδώσει την ίδια του τη συνείδηση». - Συνταγματάρχης Claus Schenk Graf von Stauffenberg, Ιούλιος του 1944

Συμπληρώνονται 75 χρόνια από την απόπειρα της δολοφονίας του Χίτλερ στις 20 Ιουλίου στο καταφύγιό του στη «Φωλιά του Λύκου». Η απόπειρα δολοφονίας του Χίτλερ περιείχε τη συνένωση υψηλών ηθικών αξιών, αίσθηση ηθικού χρέους, κωδικών τιμής, πολιτικού ιδεαλισμού, θρησκευτικών πεποιθήσεων, προσωπικού θάρρους, αξιοσημείωτου αλτρουισμού, καθώς και μια αγάπη για την πατρίδα, η οποία απείχε από το ναζιστικό σωβινισμό.

Η πρώτη απόπειρα δολοφονίας του Χίτλερ πραγματοποιήθηκε από τον Σουηβό ξυλουργό Georg Elser (περιοχή της Τσεχοσλοβακίας Sudetenland), ο οποίος ενεργούσε αυτόνομα, στο Μπυργκεμπροϋκέλλερ, τη νύχτα της 8ης Νοεμβρίου 1939, όπου παραλίγο να άλλαζε καθολικά την ιστορία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Χίτλερ σώθηκε καθαρά από τύχη. Αλλά πέρα από τις ενέργειες του Elser, η μοναδική ευκαιρία να ανατραπεί ο Χίτλερ θα πραγματοποιούνταν μόνο συλλογικά και μόνο από ανθρώπους που θα ενεργούσαν με σχέδιο, οργάνωση και με μια προοπτική. Το να δολοφονήσεις έναν δικτάτορα χωρίς να έχεις κάποιο σχέδιο για την επόμενη μέρα είναι ανούσιο. Αν δηλαδή ο Elser είχε επιτύχει στην αποστολή του, ο Χίτλερ θα ήταν νεκρός και τη θέση του θα είχε πάρει ο Göring, οπότε η ίδια πολιτική θα συνεχιζόταν απλά με κάποιον άλλον εκφραστή.

Η εκτέλεση ενός σχεδίου ενάντια στο Χίτλερ σε υψηλό στρατιωτικό και διπλωματικό επίπεδο δεν ήταν τόσο εύκολη. Θα φανεί κάπως περίεργο, για τη σημερινή εποχή, αλλά οι αξιωματικοί μεγαλωμένοι με τις πρωσικές αξίες, δεν μπορούσαν να προδώσουν με τόση ευκολία τον όρκο τιμής που είχαν δώσει ενώπιον του Χίτλερ. Στην ουσία, λοιπόν, έχουμε συναισθήματα τα οποία αλληλοσυγκρούονται, όπως είναι η υπακοή προς την εξουσία και η αγάπη για την πατρίδα. Ο Stauffenberg πολύ πριν την εκδήλωση του πραξικοπήματος είχε δηλώσει: «Εφόσον οι στρατηγοί δεν έχουν καταφέρει τίποτε ως τώρα, πρέπει να βγουν μπροστά οι συνταγματάρχες».

Παράλληλα, υπήρχε και ο φόβος για τις οικογένειες των μελών που θα έπαιρναν μέρος στο πραξικόπημα, για τον λόγο ότι σε περίπτωση αποτυχίας οι συνέπειες θα ήταν τρομακτικές. Πραξικόπημα εναντίων του Χίτλερ ακόμα και το 1944, όπου η έκβαση του πολέμου είχε πάρει τον δρόμο της, σήμαινε τουλάχιστον θάνατος.

Ο στρατηγός Hennig von Tresckow, αρχηγός του Επιτελείου της 2ης Στρατιάς στο νότιο τμήμα του ανατολικού μετώπου, σχολίαζε: «Δεν πρόκειται πλέον για μια απλή πράξη, αλλά για μια ενέργεια με την οποία θέλουμε να δείξουμε στον κόσμο και στην ιστορία να καταφέρει το αποφασιστικό πλήγμα (Wurf). Οτιδήποτε άλλο, σε σύγκριση με αυτό, μας είναι αδιάφορο».

Μετά τη δημοσίευση του Νόμου περί Επιτρόπων, με τον οποίο διατάσσονταν η εκτέλεση των αιχμαλωτιζόμενων λαϊκών επιτρόπων του Κόκκινου Στρατού, ο συνταγματάρχης -τότε- Hennig von Tresckow, επιτελικός αξιωματικός του στρατάρχη von Bock στην Κεντρική Ομάδα Στρατιών, διαδραμάτισε τον αποφασιστικό ρόλο στην αναζωπύρωση των σκέψεων για αντίσταση. Ο Tresckow κατάφερε να φέρει κοντά του την Κεντρική Ομάδα Στρατιών, όπου από εκεί υπήρχαν στενοί συνεργάτες του για την συνωμοσία κατά του Χίτλερ. Ανάμεσά τους ήταν ο Fabian von Schlabrendorff, ο Rudolph-Christoph Freiherr von Gersdorff, επαγγελματία στρατιωτικό, ήδη επικριτή του Χίτλερ. Κομβικό γεγονός ήταν η μάχη του Στάλινγκραντ, όπου εκεί γεννήθηκε η αίσθηση ότι η καταστροφή της Γερμανίας ήταν σίγουρη. Οι Beck, Goerdeler, Popitz και Hassell συναντήθηκαν τον Μάρτιο του 1942, αλλά αποφάσισαν πως οι προοπτικές για μια απόπειρα με επιτυχία ήταν λιγοστές.

Καθώς ο πόλεμος προχωρούσε, ο Stauffenberg αναγνώρισε την εγκληματική φύση των εθνικοσοσιαλιστών. Από το 1942 ήταν μέρος του πιο εσωτερικού κύκλου των αντιπάλων του ναζιστικού καθεστώτος στον στρατό. Αφού τραυματίστηκε σοβαρά, τοποθετήθηκε στο γενικό γραφείο του στρατού ως αρχηγός του προσωπικού το φθινόπωρο του 1943. Εκεί προετοίμασε την απόπειρα πραξικοπήματος εναντίον του Χίτλερ και εργάστηκε ακούραστα για να συγκεντρώσει τις ομάδες αντίστασης μέσα στον στρατό.

Μετά την αποτυχία των διαφόρων σχεδίων δολοφονίας το 1943, στα μέσα Ιουνίου 1944 ο Stauffenberg πέτυχε μια θέση προσωπικής πρόσβασης στον Χίτλερ. Παρά τους σοβαρούς του τραυματισμούς και τον βασικό του ρόλο στο Βερολίνο, αποφάσισε να δολοφονήσει τον ίδιο τον Χίτλερ. Στις 20 Ιουλίου 1944 κατάφερε να παραδώσει με ασφάλεια μια βόμβα στο καταφύγιο του Χίτλερ στη Φωλιά του Λύκου, το φυλασσόμενο αρχηγείο του Führer κοντά στο Rastenburg στην Ανατολική Πρωσία, και πυροδότησε τη βόμβα κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης. Ο Stauffenberg στην αρχή δεν πίστευε ότι ο Χίτλερ είχε επιβιώσει. Προσπάθησε να πείσει ανώτερους αξιωματικούς να υποστηρίξουν το πραξικόπημα. Αργά το απόγευμα, αναγκάστηκε να αναγνωρίσει ότι η  απόπειρα του πραξικοπήματος απέτυχε. Λίγο πριν τα μεσάνυχτα, ο συνταγματάρχης Friedrich Fromm διέταξε την εκτέλεση του Claus Schenk Graf von Stauffenberg, του υπασπιστή του Werner von Haeften, του Albrecht Ritter Mertz von Quirnheim και του Friedrich Olbricht.

Θα μπορούσα να αναφερθώ με περισσότερη λεπτομέρεια, αλλά σκοπός μου δεν είναι να κουράσω τους αναγνώστες μας αλλά να τους δώσω να καταλάβουν την ιστορία και να διαλογιστούν με τη συνείδησή τους. Να σκεφτούν πως όλοι οι Γερμανοί δεν ήταν το ίδιο και πως αυτοί οι λιγοστοί άνθρωποι έκαναν το παν για να μπορέσουν οι επόμενες γενιές των Γερμανών να έχουν μια πυξίδα μακριά από τον ναζισμό και τον ρατσισμό.