Με ένα κείμενο καταπέλτη, 30 διανοούμενοι από όλη την Ευρώπη κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για το μέλλον της Ευρώπης.
Το κείμενο που φιλοξενείται σε μεγάλες ευρωπαϊκές εφημερίδες μιλά για «έκρηξη της ξενοφοβίας και του αντισημιτισμού. H καταστροφή θα είναι γεγονός» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Στην επιστολή τους οι υπογράφοντες επισημαίνουν, μεταξύ άλλων: «Σε όσους πιστεύουν ακόμα στην κληρονομιά του Έρασμου, του Δάντη, του Γκέτε και του Κομένιος, θα έρθει ατιμωτική ήττα. Μια πολιτική που περιφρονεί την ευφυΐα και τον πολιτισμό θα έχει θριαμβεύσει».
Με ασαφείς αναφορές στο Brexit αλλά και την κρίση της ευρωπαϊκής συνείδησης υποστηρίζουν: «Για αυτή την παράξενη ήττα για την Ευρώπη που διαφαίνεται στον ορίζοντα, αυτή τη νέα κρίση στην ευρωπαϊκή συνείδηση, που υπόσχεται να γκρεμίσει όλα όσα έκαναν τις κοινωνίες μας μεγάλες, έντιμες και ακμαίες, υπάρχει μπροστά μας η μεγαλύτερη πρόκληση από τη δεκαετία του 1930. Μια μεγάλη δοκιμασία για τη φιλελεύθερη δημοκρατία και τις αξίες της.
Από όλες τις πλευρές υπάρχει κριτική, προσβολές και εγκατάλειψη της προσπάθειας. «Αρκετά με το χτίσιμο της Ευρώπης», λένε οι κραυγές.
Ας ξανασυνδεθούμε αντιθέτως με την «εθνική ψυχή». Ας ανακαλύψουμε ξανά την «εθνική ταυτότητα» Αυτή είναι η ατζέντα των δυνάμεων του λαϊκισμού που κατακλύζουν την ήπειρο. Το ότι αφηρημένες έννοιες όπως «ψυχή» και «ταυτότητα» υπάρχουν πολλές φορές μόνο στη φαντασία των δημαγωγών μικρή σημασία έχει.
Η Ευρώπη δέχεται επίθεση από ψευδοπροφήτες που είναι μεθυσμένοι από εχθρότητα και ενθουσιασμένοι στην προοπτική να αρπάξουν την ευκαιρία τους. Εγκαταλείφθηκε από τις δύο μεγάλες συμμάχους της που τον προηγούμενο αιώνα την έσωσαν δύο φορές από την αυτοκτονία.
Μία πέρα από τη Μάγχη και μία στην άλλη άκρη του Ατλαντικού. Η ήπειρος είναι ευάλωτη από την αυξανόμενη παρεμβατικότητα του ένοικου του Κρεμλίνου. Η Ευρώπη, ως ιδέα, καταρρέει μπροστά στα μάτια μας.
Αυτό είναι το νοσηρό κλίμα μέσα στο οποίο θα διεξαχθούν οι ευρωεκλογές τον Μάιο. Αν δεν αλλάξει κάτι, αν δεν αλλάξει κάτι που να ανατρέψει το αυξανόμενο κύμα, αν δεν αναπτυχθεί ένα νέο πνεύμα αντίστασης, αυτές οι εκλογές θα είναι οι πιο καταστροφικές που είδαμε ως τώρα. Θα φέρουν νίκη στους καταστροφείς.
Σε όσους πιστεύουν ακόμα στην κληρονομιά του Έρασμου, του Δάντη, του Γκέτε και του Κομένιος θα φέρουν ατιμωτική ήττα. Μια πολιτική που περιφρονεί την ευφυΐα και τον πολιτισμό θα έχει θριαμβεύσει. Θα υπάρξει έκρηξη της ξενοφοβίας και του αντισημιτισμού. H καταστροφή θα είναι γεγονός.
Εμείς, οι οποίοι υπογράφουμε, είμαστε ανάμεσα σε όσους αρνούνται να παραιτηθούν μπροστά στην επερχόμενη καταστροφή.
Θεωρούμε τους εαυτούς μας Ευρωπαίους πατριώτες (μία ομάδα αρκετά πιο μεγάλη από ότι πιστεύεται, αλλά η οποία πολλές φορές παραείναι ήσυχη και παραιτημένη), που καταλαβαίνουμε ποιο είναι το διακύβευμα.
Τρία τέταρτα του αιώνα μετά την ήττα του φασισμού και 30 χρόνια μετά την πρώτη του Τείχους του Βερολίνου, υπάρχει μία νέα μάχη για τον πολιτισμό.
Για αυτό και αυτή η έκκληση για δράση ενόψει εκλογών που αρνούμαστε να εγκαταλείψουμε στους νεκροθάφτες της Ευρωπαϊκής ιδέας. Για αυτό και αυτή η παραίνεση να σηκώσουμε για άλλη μια φορά τη δάδα της Ευρώπης, η οποία παρά τα λάθη, τα κενά και τη δειλία που έχει δείξει ορισμένες φορές, παραμένει ένας φάρος για κάθε ελεύθερο άνδρα και κάθε ελεύθερη γυναίκα στον πλανήτη.
Η γενιά μας το πήρε λάθος. Όπως οι οπαδοί του Γκαριμπάλντι τον 190 αιώνα που επαναλάμβαναν με θρησκευτική ευλάβεια «Italia se farà da sè» (Η Ιταλία θα φτιάξει τον εαυτό της από μόνη της), πιστέψαμε πως η ήπειρος θα έρθει κοντά από μόνη της, χωρίς ανάγκη για αγώνα ή δουλειά.
Αυτή, λέγαμε στον εαυτό μας, ήταν η «κατεύθυνση της ιστορίας».
Πρέπει να σταματήσουμε να έχουμε αυτή την παλιά πεποίθηση. Δεν έχουμε επιλογή. Πρέπει να παλέψουμε για την ιδέα της Ευρώπης ή να χαθούμε ανάμεσα στα κύματα του λαϊκισμού.
Σε απάντηση της εθνικιστικής εισβολής πρέπει να ανακαλύψουμε ξανά το πνεύμα του ακτιβισμού ή να δεχθούμε πως η μνησικακία και το μίσος θα μας περικυκλώσουν και θα μας βυθίσουν.
Πρέπει να ακούσουμε επειγόντως τον ήχο του συναγερμού κατά αυτών των εμπρηστών πνεύματος και ψυχής, που από το Παρίσι ως τη Ρώμη, με ενδιάμεσους σταθμούς τη Βαρκελώνη, τη Βουδαπέστη, τη Δρέσδη, τη Βιέννη και τη Βαρσοβία θέλουν να ρίξουν στην πυρά τις ελευθερίες μας.
Για αυτή την παράξενη ήττα για την Ευρώπη που διαφαίνεται στον ορίζοντα, αυτή την νέα κρίση στην Ευρωπαϊκή συνείδηση, που υπόσχεται να γκρεμίσει όλα όσα έκαναν τις κοινωνίες μας μεγάλες, έντιμες και ακμαίες, υπάρχει μπροστά μας η μεγαλύτερη πρόκληση από τη δεκαετία του 1930. Μια μεγάλη δοκιμασία για τη φιλελεύθερη δημοκρατία και τις αξίες της».
Υπογράφουν:
Bernard-Henri Lévy, Milan Kundera, Salman Rushdie, Elfriede Jelinek, Orhan Pamuk, Vassilis Alexakis (Athens), Svetlana Alexievich (Minsk), Anne Applebaum (Warsaw), Jens Christian Grøndahl (Copenhagen), David Grossman (Jerusalem), Ágnes Heller (Budapest), Ismaïl Kadaré (Tirana), György Konrád (Debrecen), António Lobo Antunes (Lisbon), Claudio Magris (Trieste), Ian McEwan (London), Adam Michnik (Warsaw), Herta Müller (Berlin), Ludmila Oulitskaïa (Moscow), Rob Riemen (Amsterdam), Fernando Savater (San Sebastián), Roberto Saviano (Naples), Eugenio Scalfari (Rome), Simon Schama (London), Peter Schneider (Berlin), Abdulah Sidran (Sarajevo), Leïla Slimani (Paris), Colm Tóibín (Dublin), Mario Vargas Llosa (Madrid), Adam Zagajewski (Cracow).
19°
