Κοσμος

Emmeline Pankhurst: Η Σουφραζέτα που ήθελε πράξεις και όχι μόνο λόγια

Μάθε ποια ήταν η γυναίκα που υποδύεται η Μέριλ Στριπ στην ταινία «Σουφραζέτες»

112491-222742.jpg
Μυρσίνη Λιοναράκη
5’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
320369-629617.jpg

Μπορεί το πιστοποιητικό της γέννησής της να αναφέρει ότι γεννήθηκε στις 15 Ιουλίου, η ίδια και η οικογένειά της ωστόσο πάντα υποστήριζαν ότι γεννήθηκε μία μέρα πριν. Επανέρχονταν συχνά στην ημερομηνία αυτή για να τονίσει πόσο συνδεδεμένη ήταν με την πτώση της Βαστίλης και να αποδώσει εν μέρει και σε αυτόν τον συμβολισμό το επαναστατικό της πνεύμα. Αν και το πνεύμα της αυτό δεν είχε ανάγκη από συμβολισμούς εδώ που τα λέμε καθώς λέγεται ότι η μητέρα της διάβαζε σε όλα τα παιδιά πριν κοιμηθούνε αντί για παραμύθια την «Καλύβα του Μπαρμπά Θωμά» για να τα αφυπνίσει σχετικά με την σκλαβιά την οποία και η ίδια μάχονταν. Από την μητέρα της ξεκίνησε και η εμπλοκή της με τις σουφραζέτες και ιδίως μέσα από το περιοδικό Women’s Suffrage Journal του οποίου ήταν συνδρομήτρια.

Η Emmeline δίνει την εικόνα ενός ανθρώπου που παλεύει οικουμενικά για το δίκαιο, στέκεται στο πλευρό των κατατρεγμένων και καταπιεσμένων και ζητά δικαιώματα. Δεν της αρκεί να αγωνίζεται για το δικαίωμα ψήφου των γυναικών αλλά διεκδικεί και το δικαίωμα στο εκλέγεσθαι, στο διαζύγιο, τις καλύτερες συνθήκες εργασίες, την μισθολογική ισότητα κ.ά. Γίνεται μέλος και πρωτοστατεί σε διάφορες οργανώσεις, συμμετέχει ενεργά τόσο στις ιδρύσεις ομάδων, όσο και στις διασπάσεις τους, έχοντας πάντα στο πλευρό της τον σύζυγό της Richard που την στήριζε οικονομικά, συναισθηματικά αλλά νομικά στα διάφορα ακτιβιστικά της. Ο αρκετά μεγαλύτερός της Richard πεθαίνει και αυτό την φορτώνει με πείσμα, πένθος αλλά και επιπλέον ευθύνη. Αποφασίζει ότι τα πολιτικά κόμματα και τα συνδικάτα με τα οποία συνεργάζονταν μέχρι τότε οι σουφραζέτες, δεν θα σήκωναν ποτέ ψηλά το θέμα της ψήφου των γυναικών και παίρνει την μεγάλη απόφαση. Συγχρόνως αισθάνεται απογοητευμένη από τις άδειες υποσχέσεις των πολιτικών ανδρών, τις συζητήσεις επί συζητήσεων και το πλήρες αδιέξοδο της αποτυχίας τελικά.

image

Το 1903 ιδρύει την Κοινωνική και Πολιτική Ένωση Γυναικών (Women's Social and Political Union - WSPU), έναν χώρο αποκλειστικά για γυναίκες, έναν χώρο που όπως έλεγε θα έβαζε μπρος πράξεις και όχι πια λέξεις. Στην πρώτη φάση η Emmeline και οι συναγωνίστριές της έκαναν ανοιχτές ομιλίες, συγκέντρωναν υπογραφές, διοργάνωναν συλλαλητήρια και εξέδιδαν ένα δελτίο με τον τίτλο «Votes for Women». Οι διαμαρτυρίες τους έξω από την Βρετανική Βουλή συχνά κατέληγαν σε επιθέσεις από την αστυνομία, κυνηγητό και συλλήψεις. Η Emmeline είχε δείξει από νωρίς ότι δεν φοβόταν την φυλακή, δήλωνε δημόσια ότι την έβλεπε σαν ευκαιρία για στοχασμό αλλά και σαν όπλο στον αγώνα, σαν μέσο επιπλέον δημοσιοποίησης των αιτημάτων. Η ίδια συνελήφθη αφού είχαν πρώτα συλληφθεί οι τρεις της κόρες Christabel, Adela και Sylvia.

Έμεινε έξι εβδομάδες στη φυλακή και βρήκε ευκαιρία να καταγγείλει της άθλιες συνθήκες κράτησης, σίτισης και απομόνωσης. Συνολικά βρέθηκε στη φυλακή εφτά φορές και μερικές από αυτές σχεδόν επίτηδες (λέγεται ότι μία φορά χτύπησε επιδεικτικά έναν αστυνομικό στο πρόσωπο σε ένα συλλαλητήριο για να τον προκαλέσει να την συλλάβει).

Οι ομιλίες της ενέπνεαν τις βρετανίδες που είχαν κουραστεί να διεκδικούν τα δικαιώματά τους με τον ευγενικό τρόπο με τον οποίο είχαν γαλουχηθεί και τελικά να γίνονται γραφικές στα μάτια της εξουσίας και των ανδρών. Ο λόγος της ήταν αιχμηρός και σκληρός και πάντα επικεντρωνόταν στο βασικό αίτημα της κάθε σουφραζέτας για δικαίωμα ψήφου. Σε μία δίκη της όταν της απαγγέλθηκαν οι κατηγορίες δήλωσε «Δεν είμαστε εδώ επειδή είμαστε παράνομες, είμαστε εδώ επειδή προσπαθούμε να γίνουμε νομοθέτες». Δεν άργησε να γίνει είδωλο του αγώνα.

Και κάπου εκεί, στην περίοδο αυτή, διαδραματίζεται η ταινία Σουφραζέτες. Στην εποχή που η Emmeline έχει αφήσει στην άκρη τις αστικές ευγένειες και ζητάει βία. Οι ακτιβίστριες αρχίζουν να γράφουν με μπογιά συνθήματα σε τοίχους, να κόβουν ηλεκτρικά καλώδια, να σπάνε τζάμια και όταν της συλλαμβάνουν να κάνουν απεργία πείνας για διαμαρτυρία. Το κίνημα έχει αποκτήσει έναν πολεμικό και ριζοσπαστικό χαρακτήρα.

image

Από το 1907 η Emmeline γίνεται φυγάδα. Πουλάει το σπίτι της και μετακινείται συνεχώς για να μην την συλλάβουν. Στο μεταξύ γράφει κείμενα, βγάζει άτυπες ανακοινώσεις και όποτε τα καταφέρνει κάνει και ομιλίες. Ο μύθος της αποκτά ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις με αυτό το παιχνίδι παρανομίας, γίνεται η πηγή έμπνευσης για τις βρετανίδες αλλά συγχρόνως και το πολύτιμο όπλο τους. Κάνουν τα πάντα, θυσιάζονται ακόμα οι ίδιες, για να μην πέσει η Emmeline στα χέρια της αστυνομίας.

Η ίδια κουράζεται από την μόνιμη περιπλάνηση, νοιώθει ότι της λείπουν τα παιδιά της, αλλά πεισμώνει. Φεύγει για περιοδεία στις ΗΠΑ και όταν επιστρέφει βρίσκει τον αγαπημένο της γιο Harry ετοιμοθάνατο. Την ημέρα της κηδείας του βρήκε τη δύναμη να ανέβει στο βήμα και να μιλήσει μπροστά σε χιλιάδες γυναίκες στο Μάντσεστερ.

Η ηρωική της στάση όσες φορές φυλακίστηκε, η απεργία πείνας της, η αντίσταση στην υποχρεωτική σίτιση και η καταγγελία της δημόσια ως βασανιστήριο, έδιναν δύναμη στις γυναίκες που βρίσκονταν πίσω από τα κάγκελα, μακριά από τα παιδιά τους, συχνά απομονωμένες από φίλους και συγγενείς. Εκείνη την εποχή έρχονται και οι πρώτες εκρήξεις σε κυβερνητικούς στόχους τις οποίες αν και δεν αποδεικνύεται καθαρά ότι ζητούσε, σίγουρα δεν έδειχνε να απαγορεύει ή να καταδικάζει.

Η βία και η καταστροφή περιουσίας φάνηκε να είναι κόκκινη γραμμή για πολλές γυναίκες-μέλη της WSPU. Μπορεί να γλίτωσαν τυπικά την πλήρη διάσπαση αλλά αρκετές αποστασιοποιήθηκαν, με πιο χαρακτηριστικό το παράδειγμα τις δύο κόρες της Emmeline, Adela και Sylvia. Η ίδια ποτέ όμως δεν σταμάτησε να είναι ανήσυχη και να αγωνίζεται. Πέθανε το 1928 στα 69 της και μόλις 18 μέρες μετά, η βρετανική βουλή ψήφισε νόμο που έδινε πια πλήρως και χωρίς όρους το δικαίωμα της ψήφου σε όλες τις γυναίκες άνω των 21 ετών.

image

FACTS:

• Γεννήθηκε ως Emmeline Goulden στο Μάντσεστερ στις 15 Ιουλίου 1858. Ήταν το πρώτο κορίτσι της οικογένειας. Συνολικά είχε δέκα αδέρφια.

• Η μητέρα της, Sophia Jane Craine, κατάγονταν από το Isle of Man, ένα νησί μεταξύ Μεγάλης Βρετανίας και Ιρλανδίας, που το 1881 έγινε η πρώτη χώρα που έδωσε δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες.

• Στα 14 της, όταν έμαθε ότι η εκδότρια του περιοδικού Women’s Suffrage Journal που ήδη μελετούσε, ερχόταν στην πόλη για ομιλία, απαίτησε να συνοδεύσει την μητέρα της για να την ακούσει.

• Σπούδασε στο Παρίσι, στην École Normale και παρά λίγο να παντρευτεί με έναν γάλλο στον οποίο όμως ο πατέρας της αρνήθηκε να δώσει προίκα

• 20 ετών πίσω στο Μάντσεστερ γνώρισε τον κατά 22 χρόνια μεγαλύτερό της Richard Pankhurst, έναν μάχιμο δικηγόρο που είχε ήδη ασχοληθεί με θέματα δικαιωμάτων και τις σουφραζέτες. Παντρεύτηκαν το 1879 και έκαναν πέντε παιδιά

• Μόλις τα παιδιά ξεπετάχτηκαν κάπως, προσέλαβαν μία υπηρέτρια να τα φροντίζει και η ίδια ενεργοποιήθηκε στο φεμινιστικό κίνημα

• Λίγα χρόνια μετά η οικογένεια μετακόμισε στο Λονδίνο και το σπίτι τους γρήγορα μετατράπηκε σε κέντρο συνάντησης ακτιβιστών από όλο τον κόσμο. Εκεί έγινε και η μεγάλη εναρκτήρια συνάντηση της Women's Franchise League στις 25 Ιουλίου 1889

• Το 1893 το κατάστημα που είχαν ανοίξει το Λονδίνο δεν πήγαινε καλά, η οικογένεια Pankhurst τα μάζεψε και επέστρεψε στο Μάντσεστερ

• Το 1898 ο σύζυγός της πέθανε. Η ίδια ήταν στην Ελβετία από όπου επέστρεψε εσπευσμένα μετά από μήνυμα του Richard. Δεν τον πρόλαβε ζωντανό αφού διαβάζοντας εφημερίδα στο τρένο από Λονδίνο Μάντσεστερ ενημερώθηκε για τον θάνατό του

• Το 1999 το περιοδικό Time την συμπεριέλαβε στους 100 πιο σημαντικούς ανθρώπους του 20ου αιώνα

• Στις 15 Ιουλίου 2015, την 156η επέτειο από την γέννησή της Emmelin, η google την επέλεξε για το doodle της ημέρας

image

ΔΙΑΒΑΣΕ – ΔΕΣ – ΑΚΟΥ:

-Το κείμενο των Times για την κατάταξή της στους 100 πιο σημαντικούς ανθρώπους του 20ου αιώνα 

-Η ιστορική της ομιλία με τίτλο «Ελευθερία ή Θάνατος» το 1913 

-Το κείμενο της ομιλίας της 

-Το trailer της ταινίας

-Η Helen Pankhurst, δισέγγονη της Emmeline Pankhurst μιλάει με αφορμή την ταινία Suffragatte 

αυθεντική σκηνή που ο σουφραζέτα Emily Davison σκοτώνεται στον ιππόδρομο το 1913

image

image

image

image

image

image

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ