Κυριακή, 14 Ιουνίου 1987. Πότε πέρασαν κιόλας 30 χρόνια; Ήταν εκείνο το ζεστό βραδάκι, λίγες μέρες πριν έρθει φονικός καύσωνας στην Αθήνα... Tο βράδυ που ο ελληνικός λαός, φίλαθλος και μη, συσπειρώθηκε για χάρη του μπάσκετ. Σύμφωνοι, ήταν –λίγο πολύ– και το 1971 με τον Παναθηναϊκό στο Γουέμπλεϊ, ήταν και το 1982 με την Άννα Βερούλη στο Ευρωπαϊκό Στίβου, όμως τέτοια εθνική ομοψυχία δεν είχε υπάρξει ξανά. Ουσιαστικά, εκείνη την Κυριακή «γεννήθηκε» ένα σπορ στη χώρα μας. Το μπάσκετ. Αναπτύχθηκε, γιγαντώθηκε, κονταροχτυπήθηκε με το ποδόσφαιρο σε επίπεδο δημοτικότητας και τώρα που είναι και πάλι στα κάτω του, έχει αφήσει μια μεγάλη παρακαταθήκη. Τον Ευρωπαίο αυτοκράτορα Παναθηναϊκό, τον Ολυμπιακό που σχεδόν κάθε χρόνο παίζει σε φάιναλ φορ, τον Άρη που καθήλωνε όλη τη χώρα στις τηλεοράσεις κάθε Πέμπτη λίγο μετά το 1987, τον ΠΑΟΚ που ακολουθούσε, την ΑΕΚ, το Μαρούσι, τον Μακεδονικό που έπαιξαν σε ευρωπαϊκούς τελικούς, τη φοβερή παρέα του Φάνη Χριστοδούλου στη Νέα Σμύρνη, το Περιστέρι του Κορωνιού, τον Ηρακλή... Όλη η Ελλάδα μια μπασκέτα. Στις γειτονιές, στα σχολεία, παντού. Από εκείνο το βράδυ και μετά, άλλαξε η αθλητική ιστορία της χώρας.
Σίγουρα, το EURO 2004 θα είναι πάντα η μεγαλύτερη επιτυχία όλων των εποχών για την Ελλαδίτσα, όμως το Ευρωμπάσκετ του 1987 ήταν η γέννηση του καινούργιου. Αν δεν ευστοχούσε σ’ εκείνες τις περίφημες, κρίσιμες βολές ο Αργύρης Καμπούρης, είναι πιθανό να ακολουθούσαν άλλη πορεία στη ζωή τους ο Διαμαντίδης και ο Σπανούλης. Ο Γιάννης Αντετοκούνμπο. Παιδιά που άρχισαν να κάνουν σουτάκια στην ελληνική επαρχία ή στις... αλάνες της Αθήνας. Κι έγιναν οι μεγαλύτεροι σταρ. Οι κορυφαίοι παίκτες. Και χάρη στους δύο πρώτους, φτιάχτηκε άλλη μια μεγάλη ομάδα, που το 2005 στέφθηκε κι αυτή πρωταθλήτρια Ευρώπης. Και μια χρονιά μετά έφτασε στον τελικό του Παγκοσμίου, νικώντας την ντριμ τιμ των Αμερικανών. Του Λεμπρόν, του Καρμέλο, του Ουέιντ... Με βάση τον Γιάνναρο προσδοκούμε να ζήσουμε κι άλλες στιγμές στο μέλλον. Αρχής γενομένης από το φετινό Ευρωμπάσκετ του Σεπτεμβρίου. Πάμε, όμως, στο τότε... Ο κόσμος δεν ήταν πολύ ζεστός αρχικά με την Εθνική μπάσκετ. Ειδικά στην Αθήνα. Ο Παναθηναϊκός έπαιζε στον «Τάφο του Ινδού», ο Ολυμπιακός στο Παπαστράτειο, η ΑΕΚ στο κλειστό του Ιωνικού Νέας Φιλαδέλφειας, σε γήπεδα-στρούγκες. Και βέβαια, επιτυχίες δεν υπήρχαν. Ούτε καν από τον Άρη του Γκάλη και του Γιαννάκη. Σαν Εθνική, στο Ευρωμπάσκετ του 1985 δεν προκριθήκαμε καν. Σ’ αυτό του 1983 ήρθαμε ενδέκατοι. Στους δώδεκα... Ενώ μια χρονιά πριν, στο Μουντομπάσκετ του 1986 ήμασταν δέκατοι. Ψιλοκομπάρσοι σαν να λέμε...
Η πρεμιέρα του δικού μας Ευρωμπάσκετ έγινε στις 3 Ιουνίου του 1987. Αντίπαλος η αδύναμη Ρουμανία. Ο κόσμος με το ζόρι γέμισε το μισό Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας. Η πρώτη εύκολη νίκη με 109-77 δεν συγκίνησε κανέναν.
Την επόμενη μέρα, αντίπαλος ήταν η Γιουγκοσλαβία. Θηρίο πραγματικό. Ντράζεν Πέτροβιτς, Κούκοτς, Ράτζα, Ντίβατς, Βράνκοβιτς, Πάσπαλι, Τζόρτζεβιτς. Νεαροί αλλά θαυματουργοί, οι πρωταγωνιστές των επόμενων χρόνων στο ευρωπαϊκό μπάσκετ. Το ΣΕΦ δεν γέμισε πάλι, αλλά η Εθνική νίκησε με 84-78. Θαύμα! Ο κόσμος άρχισε να παίρνει χαμπάρι ότι κάτι καλό γίνεται κι έκτοτε το γήπεδο θα είναι sold out.
Η πρόκριση στα προημιτελικά θα γίνει με κόπο. Ήρθε μια ήττα από την Ισπανία με 106-89 και καπάκι δεύτερη από τη Σοβιετική Ενωση με 69-66 με φουλ κόντρα διαιτησία, σε σκανδαλώδες σημείο.
Κυριακή 7 Ιουνίου και αντίπαλος στο τελευταίο ματς του ομίλου, η Γαλλία. Ο νικητής προκρινόταν, ο χαμένος πήγαινε σπίτι του. Εμείς, όμως, ήμασταν σπίτι μας και δεν μπορούσαμε να φύγουμε! Ο Γκάλης έβαλε τη συνηθισμένη 30άρα του (34 πόντοι) και με το 82-69 περάσαμε στους «8».
Απέναντί μας η Ιταλία, μια ομάδα που δεν την είχαμε νικήσει ποτέ. Οι παίκτες του Κώστα Πολίτη δεν καταλάβαιναν από προλήψεις και ιστορίες. Νέα νίκη με 90-78 και ο Νίκος Γκάλης είπε την ατάκα της χρονιάς: «Είναι η μεγαλύτερή μας νίκη, μέχρι την επόμενη». Πόσο δίκιο είχε...
Ημιτελικός ξανά με τη Γιουγκοσλαβία με ολόκληρη την Ελλάδα να θέλει να βρεθεί στο γήπεδο, το οποίο όμως χωράει με το ζόρι 15.000 κόσμο. Ουρές από χιλιάδες άτομα για 200 περισσευούμενα εισιτήρια. Με 40 βαθμούς υπό σκιά, σ’ ένα μέρος όπου δεν υπήρχε σκιά. Λιποθυμίες, μάνικες με νερό για τον κόσμο και νεύρα από ένα κοινό που διψούσε να γνωρίσει το μπάσκετ. Εκείνη την Παρασκευή του ημιτελικού τίποτα δεν πήγαινε καλά. Οι Γιουγκοσλάβοι ήταν καλύτεροι και προηγήθηκαν με 15 πόντους, όμως στο τέλος πλήρωσαν το «μπλαζέ» υφάκι του δευτέρου ημιχρόνου. Κι όταν ο Γκάλης πήρε μπρος, το ματς γύρισε τούμπα: 81-77 και τελικός!
Μπροστά μας πάλι οι Σοβιετικοί. Μπορεί να έλειπε ο τραυματίας Σαμπόνις, αλλά ο γίγαντας (2.20) Τκατσένκο προκαλούσε φόβο. Και φυσικά γύρω του παικταράδες σαν τον Βάλτερς, τον Χομίτσιους, τον Τιχονένκο, τον Βολκόφ, τον διαστημικό γκαρντ Σαρούνας Μαρτσουλιόνις. Προπονητής, ο Αλεξάντερ Γκομέλσκι. Η «αλεπού» των πάγκων. Εκατό, λοιπόν, η αλεπού κι 101 το αλεπουδάκι. Γίνεται; Κι όμως έγινε. Για την ακρίβεια 101 η αλεπού και 103 το ελληνικό αλεπουδάκι που πήρε τη νίκη και το Κύπελλο Ευρώπης. Με τις βολές «αυτού του τίμιου γίγαντα», που είπε στην περιγραφή της ΕΡΤ ο Φίλιππος Συρίγος: του Αργύρη Καμπούρη. Αυτός πήρε το επιθετικό ριμπάουντ από το άστοχο σουτ του Μέμου Ιωάννου, αυτός και το φάουλ από τον Γκομπόροφ. Οι δύο πιο κρίσιμες βολές στην ιστορία του ελληνικού αθλητισμού. Ο Καμπούρης δεν ήταν ο καλύτερος από τη γραμμή. Όμως ήταν ο πιο ψύχραιμος απ’ όλη τη 12άδα. Όχι ως παίκτης απαραίτητα, αλλά και ως άτομο. Σπάνια νευρίαζε, πάντοτε ήταν ήρεμος και συνετός στις συναναστροφές του. Ο τύπος με τους λιγότερους σφυγμούς απ’ όλους τους διεθνείς. Ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση. Ως γνωστόν, δεν έχασε καμία.
Ο Γιοβάισα αστόχησε στο τελευταίο ανενόχλητο σουτ, ενώ όλοι πανηγύριζαν πριν τελειώσει το ματς (!) και η Εθνική έγινε πρωταθλήτρια Ευρώπης.
Ο κόσμος ξεχύθηκε στους δρόμους. Ομόνοια, Λευκός Πύργος, Άγιος Ανδρέας στην Πάτρα, Λιοντάρια Ηρακλείου, παντού... Ήταν όλοι αυτοί που έσπασαν εκείνο το βράδυ το ρεκόρ τηλεθέασης στα χρονικά της ελληνικής τηλεόρασης. Θα περίμενε κανείς πως οι παίκτες δεν ζούσαν όλο αυτό το πανηγύρι. Λάθος. Μιλάμε για 30 χρόνια πίσω.
Εντάξει, η αποστολή έμενε στη Γλυφάδα, αλλά μη φανταστεί κανείς πως υπήρχε στρατιωτική πειθαρχία. Ειδικά τη δεύτερη εβδομάδα της διοργάνωσης, όταν η Εθνική σημείωνε επιτυχία και τα ματς δεν ήταν καθημερινά. Μετά τους αγώνες, ο καθένας έκανε αυτό που του επέβαλλε η ιδιοσυγκρασία του. Ο Γκάλης χαλαρός άραζε στο λόμπι του ξενοδοχείου παίζοντας τάβλι, ο Γιαννάκης κλασικά περνούσε χρόνο με την οικογένεια, κάποιοι έκαναν... κοπάνα για να κοιμηθούν σπίτια τους, ενώ υπήρχε και ένα δυνατό team (Φασούλας, Φιλίππου, Φάνης, Ρωμανίδης) που έκανε clubbing μετά τα ματς! Κι όμως, 40 ώρες πριν από τον τελικό υπήρχαν διεθνείς που το ξημέρωναν στον «Ειρηνικό» στη Βούλα. Δεν έπιναν μπουκάλια, αλλά σίγουρα έπαιρναν τον αέρα τους και χαλάρωναν. Ο κάθε Ελληνας έζησε διαφορετικά εκείνες τις μέρες. Με περιέργεια για το άγνωστο, με χαμόγελο, με χαρά, με εθνική περηφάνια, που τη θυμόμαστε πάντα όταν πρόκειται για κάποιο σπορ. Όπως και να ’χει, εκείνη η εποχή ήταν η αρχή των πάντων. Παραφράζοντας ελάχιστα τον Νίκο Γκάλη, η μεγαλύτερη επιτυχία μέχρι την επόμενη.
