Το 2002 ήταν εκεί, στην πρώτη μου Kλασική. Με περίμενε στην Αγία Παρασκευή, αμήχανος σ΄ ένα άγνωστο γι’ αυτόν πλήθος. Στη Μεσογείων είδα το βλέμμα του βιαστικά, γέμισα δύναμη κι έτρεξα ανάλαφρα ως το Παναθηναϊκό Στάδιο, σα ν΄ άρχιζε μόλις ο αγώνας. Στον τερματισμό μου είπε: «σήμερα πήρα ένα μάθημα από όλους αυτούς τους δρομείς» και μου ζήτησε το νούμερο του αγώνα, για να θυμάται. Το 2004 ήταν πάλι εκεί, στο ίδιο σημείο, όμως άθελά μου τον έστησα. Πέρασα το 30 νωρίτερα από ότι υπολόγιζα και έμεινε πίσω να με περιμένει. Στον τερματισμό, το μήνυμά του στο κινητό μου έγραφε απλά: «Είμαι περήφανος για σένα». Δύο μέρες αργότερα «έφυγε» στα χέρια μου, εντελώς ξαφνικά.
Ήταν ο συνεργάτης μου, ο μέντοράς μου κι ο καλύτερός μου φίλος. Ο πιο δικός μου μετά την οικογένεια. Ο σύμβουλός μου στα επαγγελματικά, ο εξομολόγος μου, το στήριγμά μου. Ένας άνθρωπος αληθινά ξεχωριστός. Έφυγε με τα ίδια λόγια που μου’ πε στον τερματισμό: κι η τελευταία του φράση ήταν για μένα η πιο βαριά κληρονομιά. Έμεινα μ΄ ένα κενό που δεν αναπληρώνεται κι έναν πόνο που δεν εκφράζεται με λόγια. Έπρεπε να΄ μαι δυνατή, για μένα και για όλους. Να μαζέψω τις δουλειές μας, να στηρίξω τους δικούς του, να αντέξω και να προχωρήσω μπροστά. Κι έβγαλα τον πόνο μου στο δρόμο.
Χαράματα στο Λυκαβηττό, απογεύματα στον Κήπο, βράδια στο Ζάππειο, στο λιγοστό φως, έτρεχα για να «ξεχάσω» και συχνά βρισκόμουν μαζί του στη σκέψη μου. Στο δρόμο, ζωντάνευαν ξανά οι κουβέντες μας, θυμόμουν στιγμές και σκάρωνα υποθετικές συνομιλίες – όσα θα λέγαμε αν ήταν εδώ. Νιώθοντας τη θλίψη να μαζεύεται στο λαιμό, έπαιρνα τα παπούτσια κι έβγαινα για να γαληνέψω τη σκέψη μου και να βρεθώ μόνη σ΄ αυτό το υπέροχο «κενό» - στο ευεργετικό διάλειμμα της προπόνησης που ο χρόνος παύει να μετρά για τους άλλους και γίνεται εντελώς δικός μας.
Απ΄το χειμώνα ως τα τέλη εκείνου του καλοκαιριού, ένιωσα πολλές φορές ευγνωμοσύνη για το τρέξιμο – για τη θεραπευτική επανάληψη των βημάτων που μου δίνει χρόνο να σκέφτομαι και να πλησιάζω τον κρυμμένο εαυτό μου. Για τους ορίζοντες που ανοίγει μπροστά μου όταν σηκώνω το βλέμμα και βλέπω στο βάθος ουρανό. Για την επαφή με τη γη, έστω κάτω απ΄ την άσφαλτο, που μου θυμίζει πως είμαι ζωντανή. Για την καθημερινή επιβεβαίωση της ικανότητας και της δύναμής μου. Για την ανάσα που μου δίνει όταν δεν είμαι καλά και αναζητώ γαλήνη στη μοναξιά. Για τις ιδέες που γεννά στο μυαλό μου, σχεδόν μαγικά. Για τις φιλίες που χτίζονται στο δρόμο και δυναμώνουν με κάθε βήμα.
Τρέχοντας ήδη μια εικοσαετία, ξέρω καλά πως το τρέξιμο δεν είναι μόνο άσκηση. Είναι χαρά για το σώμα και απόλαυση για τα μέλη μου – μια ιδιότυπη χαλάρωση μέσα απ’ την κόπωση. Είναι διαλογισμός εν κινήσει κι ευκαιρία για κουβέντα, κυρίως με τον εαυτό μου. Είναι η αφορμή μου για να βρεθώ μόνη και να αφουγκραστώ τη φωνή της ψυχής. Είναι η μόνη, ίσως, ευκαιρία να θυμάμαι την άλλη όψη μου – εκείνη του παιδιού που τρέχει στη βροχή, πατάει στις λάσπες και εντυπωσιάζεται ακόμα από το μεγαλείο της φύσης. Είναι το «βαρόμετρο» της ζωής μου – ο δείκτης που μου λέει κάθε φορά πώς είμαι και πού βρίσκομαι, με την απόλυτη ακρίβεια του επιστημονικού οργάνου. Είναι η πύλη σ’ έναν άλλο κόσμο που αγγίζει την καθημερινότητα κι όμως είναι πάντα έξω απ΄αυτή. Είναι η καθημερινή θεραπεία της ψυχής μου. Και, όπως κατάλαβα φέτος, είναι ο δικός μου τρόπος να διαχειρίζομαι και να αντέχω τον πόνο.
Το πρώτο του μνημόσυνο ήταν τη μέρα της Κλασικής. Ταλαντεύτηκα αν θα’πρεπε να τρέξω στη μνήμη του ή να βρεθώ στην εκκλησία με τους οικείους. Το βράδυ πριν τον αγώνα, διάλεξα ν΄ακούσω τη φωνή της καρδιάς και να τον τιμήσω όπως όλοι. Αφέθηκα να βιώσω τη στιγμή σαν «κανονικός άνθρωπος». Το μεσημέρι, γυρίζοντας στο σπίτι από την εκκλησία, άλλαξα στα γρήγορα, έδεσα καλά τα παπούτσια και βγήκα στο Λυκαβηττό. Δυο γύροι στον Περιφερειακό και μετά η δύσκολη ανηφόρα ως την κορφή. Εκεί, με την Αθήνα στα πόδια μου κι έναν απέραντο ορίζοντα μπροστά, τον αποχαιρέτισα με το δικό μου τρόπο – με στέρεα βήματα στο δρόμο που μου άνοιξε. Εννιά χρόνια μετά, οι διαδρομές μου έχουν ακόμα κάτι δικό του. Και ο αριθμός της πρώτης μου Κλασικής, ξεθωριασμένος και λίγο ξεφτισμένος στις άκρες του, στο δικό μου γραφείο από τότε, μένει σημάδι της προσπάθειας και της αγάπης.
17°
