Βιβλιο

H Ιζαμπέλ Αλιέντε στήνει «Το παιχνίδι του Αντεροβγάλτη» και κλέβει τις καρδιές των αναγνωστών

Come as you are, στο κοντινότερο βιβλιοπωλείο της γειτονιάς σου

karathanos.jpg
Δημήτρης Καραθάνος
3’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
350348-726799.jpg
© Umer Sayyam / Unsplash

Να ένα βιβλίο που θα διαβάσεις ξανά και ξανά. Ένα γάργαρο μυθιστόρημα το οποίο οδηγεί σε βέβαιο αναγνωστικό παραλήρημα. Η διασημότερη και πιο παραγωγική συγγραφέας της Λατινικής Αμερικής σε μια δραματικά πάνοπλη στιγμή της, πατά στο υλικό των μπεστσελεριστών αλά Λι Τσάιλντ και Πάτερσον, βουτάει στη διαχρονική αίγλη του βικτωριανού whodunnit αστυνομικού, δανείζεται από τις προεφηβικές περιπέτειες της Ένιντ Μπλάιτον, στο δρόμο σκορπά και μια πρέζα αστερόσκονης από την ρομαντική παράδοση του Δουμά. Το αποτέλεσμα είναι ένας διαβαστερός θησαυρός και άλλο ένα πετραδάκι στο χτίσιμο μιας λογοτεχνικής δυναστείας.

Όλα αυτά στα δεκαοκτώ χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα του κόλπου του Σαν Φρανσίσκο, με μια πιθανότητα στις είκοσι χιλιάδες να πεθάνεις δολοφονημένος εκεί. Αυτήν ακριβώς την πιθανότητα διερευνά η συγγραφέας στην πόλη της ευμάρειας, της σεξουαλικής ελευθεριότητας, των μεσοαστών με σημαντικότερη έγνοια να ευθυγραμμίσουν τα τσάκρα τους, των φέρι που προσλαμβάνουν κινηματογραφική όψη όταν δύει ο ήλιος, των χιλιετών δέντρων και των πάρκων που μοσχομυρίζουν πεύκο και υγρό χώμα. Έναν τόπο «ειδυλλιακό, που δεν ωθούσε στο έγκλημα», αλλά ταυτόχρονα με το δικό του σκοτεινό παρελθόν, ο οποίος είχε ιδρυθεί από άπληστους τυχοδιώκτες, πολύγαμους ιεροκήρυκες και γυναίκες διαπραγματεύσιμης ηθικής, που συνωστίστηκαν εκεί ωθούμενοι από τον πυρετό του χρυσού στα 1800. Η ατμόσφαιρα είναι ήδη πυκνή, η Αλιέντε κατέχει την Ιστορία και ξέρει πώς να την σφιχταγκαλιάζει με το παρόν, το μείγμα απογειώνεται όταν εξαπολύει την ακαταμάχητη εμπροσθογραμμή των χαρακτήρων της.

Την Αμάντα Μαρτίν, δεκαεπτάχρονη, «παράξενη στην εμφάνιση, ντροπαλή στον χαρακτήρα και υπέροχη στο μυαλό», φανατική αναγνώστρια από πολύ μικρή ηλικία, «με όλους τους κινδύνους που ενέχει αυτή η συνήθεια». Την Ιντιάνα Τζάκσον, ουσιαστικό επίκεντρο του βιβλίου, μητέρα της Αμάντα, θεραπεύτρια και ιδιοκτήτρια Κλινικής Ολιστικής Ιατρικής με τα ομοιώματα της Σάκτι να την περιτριγυρίζουν και το κάλλος παλιάς ντίβας του σινεμά να την περιβάλλει. Ο φαρμακοποιός και εραστής της λογοτεχνίας Μπλέικ Τζάκσον είναι ο παππούς της νεαρής, καλύτερος φίλος και συνέταιρός της στο έγκλημα. Εδώ και ο Ράιαν Μίλερ, ο απόστρατος πεζοναύτης με το προσθετικό πόδι από ανθρακονήματα και τον σκύλο – φύλακα με τη στραπατσαρισμένη μούρη ο οποίος επιβίωσε από νάρκη που έσκασε, στο ίδιο γκρουπ βρίσκουμε τον Μπομπ Μαρτίν, αρχηγό του τμήματος ανθρωποκτονιών του Σαν Φρανσίσκο και πατέρα της Αμάντα ο οποίος της παρέχει τη δυνατότητα να μαθαίνει από πρώτο χέρι για κάθε παραβατική πράξη. Όντας έργο της Αλιέντε, δε λείπουν οι μεταφυσικές νότες, οι θρησκόληπτες δόνιες από το Μεξικό, τα μέντιουμ, οι φορείς του υπερβατικού. Είναι η νονά της Αμάντα, Σελέστε Ρόκο, διάσημη αστρολόγος της Καλιφόρνια, εκείνη που προβλέπει λουτρό αίματος και ο χρησμός της διαδίδεται σε τηλεοράσεις και δίκτυα σαν ιός.

Η πρώτη δολοφονία αναφέρεται ως «το έγκλημα με το ρόπαλο του μπέιζμπολ στο λάθος μέρος» προκειμένου να μην ταπεινωθεί το θύμα με πιο ρητή περιγραφή. Φανταστείτε το «λάθος μέρος». Σκληρές εικόνες από μια συγγραφέα η οποία δε στρέφει το βλέμμα στη βία. Όταν η είσαι η ανιψιά του Σαλβαδόρ Αλιέντε, και έχεις ζήσει στο πετσί το αιματηρό πραξικόπημα της Χιλής, τα βίαια κάδρα ενυπάρχουν στη βιωματική αρματωσιά σου. Και βέβαια τον τόνο δίνει χωρίς περιστροφές η εισαγωγική αράδα: «Η μητέρα μου είναι ακόμη ζωντανή, αλλά θα τη σκοτώσουν τα μεσάνυχτα της Μεγάλης Παρασκευής».

Οι επίδοξοι ντετέκτιβ σταχυολογούνται από ένα παιχνίδι ρόλων στημένο γύρω από φανταστικά εγκλήματα του 19ου αιώνα, σε ένα Λονδίνο τυλιγμένο στην ομίχλη. Μια ομάδα διάσπαρτων φρικιών εξακτινωμένων σε όλο τον πλανήτη, με κοινό στόχο να πιάσουν έναν μυθοπλαστικό Τζακ Αντεροβγάλτη, δέχονται την πρόταση της Αμάντα να καταδιώξουν τον σύγχρονο, απτό φονιά σε ένα επίσης ομιχλώδες Σαν Φρανσίσκο. Οι προεκτάσεις των RPG στην ιδιοσυστασία παιδιών με ιδιαίτερα χαρίσματα ή προβλήματα, όπως εκδηλώνονται στο «Ripper» της Αλιέντε, θα σε κάνουν να δεις με άλλο μάτι τα ευεργετήματα του εικονικού κόσμου. Με την αστρολογία, τις κινήσεις του ουρανού και τις προφητείες να ανταγωνίζονται την πίστη των πρωταγωνιστών μας στην επαγωγική λογική και το πείσμα τους να ταπεινώσουν το τυχαίο, με έναν σίριαλ κίλερ στους δρόμους και με το Λονδίνο του 1888 να συμπλέκεται αφηγηματικά με το Σαν Φρανσίσκο του 2012, η συγγραφέας μας παίρνει από το χέρι σε ένα βιβλίο που άλλοτε μοιάζει να βγήκε από το freak show του μεταφυσικού και άλλοτε γίνεται γλυκό σαν φιλί.

Ασφαλώς η έμφαση δίνεται στις γυναίκες, και αναντίρρητα ο τόνος ενέχει τον μαγικό ρεαλισμό, «ένα λογοτεχνικό στιλ παλιομοδίτικο πια», όπως αναφέρει με σκέρτσο η ίδια η Αλιέντε σε ένα απόσπασμα εγκιβωτισμένης αυτοαναφοράς που κλείνει το μάτι στον αναγνώστη. Παλιομοδίτικο, ίσως. Όχι ωστόσο για μια κορυφαία εκπρόσωπό του. Δυνατή πλοκή που χτυπά τις πίστες του μυαλού ανελέητα και breaks ανόθευτης αφηγηματικής μαγείας τα οποία μαλάζουν τρυφερά την ψυχή. Ευχαριστούμε, Ιζαμπέλ. Τη μαγεία του να ’χεις!

Ιζαμπέλ Αλιέντε, «Το παιχνίδι του Αντεροβγάλτη», 504 σελίδες, εκδόσεις Ψυχογιός, μετάφραση Βασιλική Κνήτου 

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ