Παρά το γεγονός ότι οι αρχαιολόγοι είχαν προειδοποιήσει για τις αρχαιότητες που θα έφερνε στο φως ο σχεδιασμός για το μετρό της Θεσσαλονίκης οι αποφάσεις δεν άλλαξαν
Ό,τι έκανε ο Έλγιν στα μάρμαρα του Παρθενώνα επιχειρεί να κάνει σήμερα το Υπουργείο Πολιτισμού που με μια εσπευσμένη κίνηση καλεί τα διορισμένα από το Υπουργείο μέλη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ), να αναθεωρήσουν την υπουργική απόφαση του 2017 που διατηρούσε in situ τα μοναδικά αρχαιολογικά ευρήματα που σώθηκαν για αιώνες στα σπλάχνα της Θεσσαλονίκης. «Απόσπαση σημαίνει βίαιος αποχωρισμός» θα πει ο Ιωάννης Βεριόπουλος της ένωσης Συντηρητών Αρχαιοτήτων στην συνέντευξη τύπου που οργάνωσε η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού για την ανάδειξη του πολύ σοβαρού ζητήματος.
Παρά το γεγονός ότι οι αρχαιολόγοι είχαν προειδοποιήσει για τις αρχαιότητες που θα έφερνε στο φως ο σχεδιασμός για το μετρό της Θεσσαλονίκης οι αποφάσεις δεν άλλαξαν. Έτσι κατά τη διάρκεια των εργασιών στη διασταύρωση των οδών Εγνατίας και Ελευθερίου Βενιζέλου αποκαλύφθηκε ένα μοναδικό μνημειακό σύνολο στην καρδιά της πόλης. Αποκαλύφθηκε ένας μαρμαρόστρωτος κεντρικός δρόμος μήκους 85 μέτρων με όλες τις υποδομές, όπως πεζοδρόμια, καταστήματα, πλατείες, υπόστυλες στοές, υδροδοτικά και αποχετευτικά συστήματα. Αποκαλύφθηκε επίσης το εντυπωσιακό τετράπυλο το οποίο βρίσκεται σε διάλογο με το γαλεριανό τόξο στο ανατολικό τμήμα της πόλης. Πρόκειται για δύο δρόμους που συμπίπτουν με τις σύγχρονες μεγάλες οδούς Εγνατία και Βενιζέλου, και γνωστοποιούν ότι η καρδιά της Θεσσαλονίκης χτυπά στο ίδιο σημείο που χτυπούσε και στην αρχαιότητα. «Η Θεσσαλονίκη δέχτηκε ένα δώρο από τους προγόνους της εν μέσω της οικονομικής κρίσης και αυτό το δώρο θέλουμε να το καταστρέψουμε» θα πει η Πρόεδρος του παραρτήματος της ΕΛΛΕΤ στη Θεσσαλονίκη, Κλεοπάτρα Θεολογίου.
Το 2013 όταν το ΚΑΣ αποφάσισε «την απόσπαση του συνόλου και τη μεταφορά του» η επιστημονική κοινότητα αντέδρασε και μετά από αλλεπάλληλες προσφυγές στο ΣτΕ η νέα κυβέρνηση το 2015 είχε την πολιτική βούληση να διασώσει την πολιτιστική κληρονομιά. Σε συνεργασία με τους αρχαιολόγους και τους μηχανικούς βρέθηκε λύση η οποία συνδυάζει και τα αρχαία να μείνουν in situ και το έργο του μετρό να συνεχιστεί. «Το έργο έτρεχε κανονικά. Κανείς δεν έχει καταλάβει γιατί το έργο σταμάτησε όχι μόνο στο σταθμό Βενιζέλου αλλά σε 12 ακόμη σταθμούς» θα πει η αρχαιολόγος Πολυξένη Βελένη.
Η Europa Nostra, ο ευρωπαϊκός οργανισμός για την διαφύλαξη της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ευρώπη σε άμεσο ψήφισμα που εξέδωσε, εκφράζει την έντονη ανησυχία του οργανισμού για την απόσπαση των αρχαιοτήτων από το σταθμό Βενιζέλου. «Το γεγονός ότι η Europa Nostra έβγαλε άμεσα ψήφισμα σημαίνει ότι θεωρεί το θέμα υψίστης ευρωπαϊκής σημασίας» θα πει ο κ. Κώστας Καρράς ιδρυτής της ΕΛΛΕΤ και επί 45 χρόνια μέλος του ΔΣ της Europa Nostra.
Στο ψήφισμα η Europa Nostra αφού επισημαίνει την αξία του αρχαιολογικού ευρήματος για την ευρωπαϊκή πολιτιστική κληρονομιά, καλεί την ελληνική κυβέρνηση να συνεχίσει την εφαρμογή του υφιστάμενου σχεδίου διατήρησης των αρχαιοτήτων in situ, ενώ υπενθυμίζει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη σύμβαση της Μάλτας την οποία η χώρα μας έχει επικυρώσει. «Δεν θα μιλούμε πλέον για ένα μνημείο αλλά για Disneyland» θα πει ο κύριος Καρράς αφού το μνημείο σύμφωνα με τους αρχαιολόγους θα καταστραφεί εάν αποσπαστεί για να ξανατοποθετηθεί κάπου αλλού. «Μιλάμε για εικονική πραγματικότητα που μας οδηγεί στην πλασματική πραγματικότητα και αυτό δεν επιτρέπεται επιστημονικά» καταλήγει ο κ. Καρράς.
Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι το έργο προϋπολογισμού 950 εκατομμυρίων χρηματοδοτείται κατά 75% από την Ευρωπαϊκή Ένωση με τον ως τώρα σχεδιασμό τα αρχαία να διατηρηθούν in situ. Δεν είναι καθόλου σίγουρο αν η ΕΕ θα χρηματοδοτήσει την απόσπαση των αρχαιοτήτων. Εκείνο που είναι σίγουρο είναι η καθυστέρηση των εργασιών του μετρό, η εκτόξευση του προϋπολογισμού προς όφελος των εργολάβων και η δια παντός καταστροφή ενός μοναδικού αρχαιολογικού συνόλου. «Μιας υπόγειας Πομπηίας» όπως το χαρακτηρίζει η καθηγήτρια του ΕΜΠ, Ελένη Μαΐστρου.
22°
