Κατά καιρούς στην ATHENS VOICE έχουμε παρουσιάσει το πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων στην Αττική. Έχουμε παρουσιάσει τις θέσεις της πολιτείας, των περιβαλλοντικών οργανώσεων, τις προτάσεις των Οικολόγων Πράσινων και τελευταία τις προτάσεις του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Ανακύκλωσης και Ενεργειακής Αξιοποίησης (ΣΕΒΙΑΝ). Με πρωτοβουλία του ΣΕΒΙΑΝ όλες αυτές οι προτάσεις τέθηκαν στο τραπέζι στην ημερίδα που διοργάνωσε ο Σύνδεσμος και εκπρόσωποι της κυβέρνησης, της επιστημονικής και ακαδημαϊκής κοινότητας, των θεσμικών φορέων, της τοπικής αυτοδιοίκησης και της κοινωνίας των πολιτών διασταύρωσαν τα ξίφη τους πάνω στις εφαρμοσμένες τεχνολογίες, στην εμπειρία διαχείρισης από ανεπτυγμένες Ευρωπαϊκές χώρες αλλά και τις δημόσιες πολιτικές διαχείρισης απορριμμάτων.
Περιφερειακός Σχεδιασμός: Υλοποιούμε τα έργα ή ξανασχεδιάζουμε από μηδενική βάση;
Κοινή ήταν η παραδοχή από τους συμμετέχοντες ότι το πρόβλημα των αντιδράσεων από τις τοπικές κοινωνίες για την εφαρμογή του περιφερειακού σχεδιασμού ξεκινάει από την δυσπιστία που έχει ο πολίτης απέναντι στο κράτος. Στην περίπτωση της Κερατέας δεν υπήρξε καθαρή αποτύπωση του όγκου των απορριμμάτων που θα πήγαιναν για ταφή σε συνάρτηση με την δυναμικότητα του εργοστασίου που θα κατασκευαζόταν στη περιοχή. Επίσης δεν έγινε σαφές ποιες περιοχές θα διοχετεύουν τα απορρίμματα τους σε κάθε εστία του περιφερειακού σχεδιασμού. Δικαιολογημένα λοιπόν οι πολίτες ανησυχούν ότι η περιοχή τους θα υποβαθμιστεί. Στο Γραμματικό μετά τις πυρκαγιές δεν υπήρξε κάποια μελέτη για τα νέα δεδομένα που θα έπρεπε να ληφθούν υπόψη για την κατασκευή του έργου. Όλα αυτά κάνουν τις τοπικές κοινωνίες να μην έχουν καμία εμπιστοσύνη στο κράτος. Εάν υπάρξει καθαρή αποτύπωση των όρων των δημοπρατήσεων και σαφής αποτύπωση των υποχρεώσεων και των τεχνολογιών που θα χρησιμοποιηθούν μόνο τότε το κράτος θα ανακτήσει την αξιοπιστία του έναντι των τοπικών κοινωνιών. Γιατί όπως χαρακτηριστικά ανέφερε και ο κύριος Καρτάλης «ότι είναι πιο σαφές είναι και πιο ειλικρινές».
Σε ότι αφορά το πόσο επίκαιρος είναι ένας περιφερειακός σχεδιασμός που δημιουργήθηκε πριν από μια δεκαετία, οι απόψεις διίστανται αλλά δεν μπορούμε να μην παραδεχτούμε ότι γενικότερα στην Ελλάδα κάνουμε σχεδιασμούς τους οποίους δεν υλοποιούμε ποτέ και προχωράμε σε καινούργιους με αποτέλεσμα να μην υλοποιούμε ποτέ τίποτα. Στην περίπτωση όμως της διαχείρισης των απορριμμάτων ο χρόνος δεν είναι σύμμαχος μας. Η Φυλή έχει κορεστεί, τα πρόστιμα από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την μη τήρηση των υποχρεώσεων μας είναι προ των πυλών, οι χρηματοδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα χαθούν και οι εγχώριοι οικονομικοί πόροι δεν επαρκούν. Συνεπώς ο περιφερειακός σχεδιασμός πρέπει να προχωρήσει, δεν πρέπει όμως να είναι δογματικός. Θα πρέπει –έστω και αν έχει αργήσει- να γίνει διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες και να ενσωματώσει τεχνολογίες που υπάρχουν σήμερα και που εφαρμόζονται με επιτυχία σε Ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Εκείνο που είναι σίγουρο είναι ότι εάν επιμείνουμε στην ανακύκλωση οι ποσότητες των σκουπιδιών που στέλνουμε για ταφή θα είναι μειωμένες. Έχουμε εργοστάσια ανακύκλωσης που μπορούν να υποδεχτούν 350.000 τόνους ανακυκλώσιμων υλικών και στέλνουμε μόνο 200.000 τόνους. Καταλαβαίνουμε τα περιθώρια που ήδη υπάρχουν αλλά και που μπορούμε να δημιουργήσουμε. Εδώ όμως είναι καθοριστικός και ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Κράτος- επιχειρηματίας ή Επιχειρηματίας υπό την εποπτεία του κράτους;
Ο τομέας της διαχείρισης των απορριμμάτων είναι ένα πεδίο με οικονομικές διαστάσεις που μπορεί να αποτελέσει πηγή ανάπτυξης της οικονομίας. Με την ανεξέλεγκτη διάθεση και τις τεράστιες ποσότητες που στέλνουμε για ταφή εκτός από την περιβαλλοντική ρύπανση που προκαλούμε και την υποβάθμιση περιοχών, στην ουσία «πετάμε» και λεφτά αφού σημαντικές ποσότητες σκουπιδιών έχουν οικονομική αξία. Σύμφωνα με τον κύριο Τσακανίκα υπεύθυνο Ερευνών του ΙΟΒΕ, σήμερα εν μέσω οικονομικής κρίσης που δεν έχουμε δημόσιους πόρους να διαθέσουμε, είναι σημαντική η προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων. Η διαχείριση απορριμμάτων από ιδιώτες είναι μια συνηθισμένη πρακτική για τις χώρες της Ε.Ε. Ο τρόπος που θα το κάνουν και οι τεχνολογίες που θα χρησιμοποιηθούν θα πρέπει να τεθούν σε συζήτηση ενώ ο ρόλος του κράτους θα πρέπει να είναι έντονα εποπτικός.
Ανακύκλωση-κομποστοποίηση: λύσεις σε όλα ή λύσεις με όρια;
Μπορεί να είναι η ανακύκλωση και η κομποστοποίηση η λύση του προβλήματος; Έως που μπορεί να φτάσει και ποια είναι τα όρια; Σύμφωνα με τον κύριο Φίλιππο Κυρκίτσο Πρόεδρο της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης θα πρέπει να δούμε την ανακύκλωση και την κομποστοποίηση συγκριτικά με τις υπόλοιπες τεχνολογίες που υπάρχουν αλλά και με τον εθνικό σχεδιασμό. Η ανακύκλωση-κομποστοποίηση περιλαμβάνει μια ολόκληρη στρατηγική που συνδέεται με την πρόληψη, την επαναχρησιμοποίηση και με την καταναλωτική συμπεριφορά όλων μας. Το θέμα της επιτυχίας της ανακύκλωσης βασίζεται στη διαλογή στην πηγή. Όταν γίνεται διαλογή στην πηγή εκτρέπονται υλικά από την τελική διαχείριση. Έχουμε μικρότερες μονάδες, λιγότερα προβλήματα, οικονομικότερες λύσεις και λιγότερα έως και μηδενικά υπολείμματα για ταφή. Αποτελέσματα που δεν μπορείς να τα πετύχεις με θερμική επεξεργασία η οποία αφήνει υπολείμματα έως και 40% που πρέπει να πάνε για ταφή σε χώρους επικίνδυνων αποβλήτων. Χώρους που δεν διαθέτουμε στην Ελλάδα και μπορούμε να φανταστούμε τι θα γίνει για να χωροθετηθούν την στιγμή που δυσκολευόμαστε με την χωροθέτηση απλών ΧΥΤΥ. Σε ότι αφορά τον περιφερειακό σχεδιασμό υπάρχουν ελλείψεις για τα ποσοστά ανακύκλωσης που μας υποχρεώνει η Ευρωπαϊκή Οδηγία. Δηλαδή για ανακύκλωση του 50% των απορριμμάτων έως το 2020.
Δευτερογενές καύσιμο: Μέρος της λύσης ή του προβλήματος;
Ενεργειακή αξιοποίηση των υπολειμμάτων. Μια αμφιλεγόμενη μέθοδος που εγείρει πολλές αντιδράσεις και διαφωνίες. Στους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης πριν από την ταφή οριοθετείται η ενεργειακή αξιοποίηση. Η Βιομηχανία συμφωνεί με τις προτεραιότητες που θέτει η Ε.Ε και θεωρεί ότι είναι προτιμότερο τα υπολείμματα να μετατραπούν σε δευτερογενές καύσιμο και να αντικαταστήσουν συμβατικά καύσιμα από το να πάνε για ταφή όπου θα παραχθεί βιοαέριο με χειρότερη επιβάρυνση για το περιβάλλον. Από την άλλη πλευρά οι Οικολόγοι θεωρούν ότι όταν γίνεται ορθολογική διαχείριση απορριμμάτων μια μονάδα καύσης είναι οικονομικά ασύμφορη επένδυση.
Οι κάτοικοι της Κερατέας με τις κινητοποιήσεις τους μας έφεραν όλους μπροστά από τις ευθύνες μας. Η Φυλή διαχειρίζεται σήμερα δυο εκατομμύρια τόνους σκουπιδιών. Νούμερο ασύλληπτο παγκοσμίως. Για πρώτη φορά ίσως όλοι οι φορείς συζητούν μεταξύ τους και όσο και να υπάρχουν διαφωνίες υπάρχουν και πολλά σημεία σύγκλισης. Ο Αϊνστάιν έλεγε πως «τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε σήμερα δεν μπορούν να λυθούν αν σκεφτόμαστε όπως την εποχή που τα δημιουργήσαμε». Η αλλαγή της σκέψης μας ας ξεκινήσει με την αλλαγή των καταναλωτικών μας συνηθειών και συμπεριφορών.
20°
