Όλο αυτό τον καιρό μοιάζει να παρακολουθούμε ταινία φαρσοκωμωδίας με στοιχεία (όλο και πιο πολύ) τρόμου. Χθες στην έκτακτη συνεδρίαση της Βουλής αντί να γίνει μια σοβαρή συζήτηση για την εκτοχιασμένη πορεία της χώρας, επιβεβαιώθηκε ακόμα μια φορά ότι το πολιτικό προσωπικό είναι κατώτερο των περιστάσεων, με τους λόγους των πολιτικών αρχηγών να παραμένουν ακραία διχαστικοί, αποπροσανατολιστικοί, κενοί περιεχομένου. Πριν λίγες μέρες είχαμε δει τον πρωθυπουργό στην τελευταία επίσημη εμφάνισή του στο Βερολίνο διαφορετικό από ό,τι τον έχουμε συνηθίσει εντός Βουλής, να μιλάει ως πρωθυπουργός μιας χώρας (σε κατάσταση ασφυξίας) που διαπραγματεύεται με τους εταίρους της (για να αποφύγει τη χρεοκοπία) και όχι ως πρόεδρος του αντισυστημικού-κυβερνητικού Σύριζα. Η επιβεβλημένη αυτή αλλαγή για πολλούς ήταν (προσωρινά) ανακουφιστική. Ωστόσο, όπως όλα δείχνουν μετά και τη χθεσινή συνεδρίαση, η αγωνία για το τι πρόκειται να ακολουθήσει παραμένει αμείωτη και τα ερωτήματα ανοιχτά: Τι στάση θα κρατήσουν υπουργοί και βουλευτές, σύντροφοι στο κόμμα; Θα καταφέρει ο πρωθυπουργός να τους πείσει; Υπάρχει σχέδιο ή δυνατότητα συνοχής εντός της κυβέρνησης; Ποιοι θα ψηφίσουν τις μεταρρυθμίσεις στη Βουλή και πώς η κυβερνητική παράταξη θα περάσει το σκόπελο της διγλωσσίας και των προεκλογικών εξαγγελιών; Η λίστα με τις μεταρρυθμίσεις θα γίνει δεκτή ώστε να ανοίξει η στρόφιγγα της χρηματοδότησης;
Αγωνία, λοιπόν. Γιατί, ακόμα κι αν πέφτουν οι τόνοι στο εξωτερικό και η ελληνική πλευρά μιλάει για προσαρμογή, διαπραγμάτευση και μεταρρυθμίσεις (χωρίς υφεσιακά μέτρα), στο εσωτερικό συνεχίζουμε με το αντιπολιτευτικό σενάριο των καταργημένων μνημονίων και το ενδεχόμενο ρήξης εμφανίζεται όλο και πιο συχνά, όχι μόνο σε πρωτοσέλιδα του διεθνή τύπου (είναι θέμα ημερών) αλλά κυρίως σε δημόσιες δηλώσεις υπουργών. Μέχρι πριν λίγο καιρό έλεγαν, δεν μπορούν να μας πετάξουν έξω, κινδυνολογείτε, σπέρνετε την καταστροφή. Το επιχείρημα τώρα έχει αλλάξει. «Το grexit είναι προτιμότερο από ένα τρίτο μνημόνιο. Στην αρχή θα είναι δύσκολα αλλά μετά θα πετύχουμε την ανάπτυξη στηριζόμενοι στις δικές μας δυνάμεις». Δηλαδή, μας λένε ότι αν φύγουμε από το ασφαλές, έστω με δομικά προβλήματα, περιβάλλον της Ευρώπης και χωρίς δυνατότητα χρηματοδότησης, θα βρούμε τρόπο να λύσουμε τις χρόνιες δυσλειτουργίες του κράτους και να βρούμε τα λεφτά που μας λείπουν. Εφόσον η συζήτηση έχει ανοίξει και επίσημα πια, ας αφήσουμε τις ιδεοληψίες, την αλαζονία, το φανατισμό, τις ειρωνίες εκατέρωθεν, να το συζητήσουμε σοβαρά. Ας προσπεράσουμε τη συζήτηση για τις παλινωδίες και τις ευθύνες των προηγούμενων και ας μιλήσουμε για το σημείο που βρισκόμαστε τώρα. Χωρίς να αξιολογήσουμε το κατά πόσο συνιστά αξιοπρεπή στάση η απομόνωση της χώρας μέσω της διαγραφής των χρεών και της κήρυξης πτώχευσης, ας συζητήσουμε ρεαλιστικά τι σημαίνει το σενάριο της ρήξης.
Μπροστά στην προοπτική της αλλαγής νομίσματος μπορούν να μας πουν όσοι δηλώνουν έτοιμοι για ρήξη αν υπάρχει σχέδιο για τη νομισματική πολιτική; Με ποιους τρόπους, κράτος και τράπεζες, θα καταφέρουν να ελέξουν τον πληθωρισμό ώστε να μη γίνει ανεξέλεγκτος; Η Ελλάδα δεν έχει επιδόσεις στις εξαγωγές. Μπορούν να μας εξηγήσουν όσοι προπαγανδίζουν την αποδέσμευσή μας από την Ευρώπη πώς θα εξασφαλίσουμε χωρίς συνάλλαγμα (και χωρίς να κανείς να μας δανείζει) την εισαγωγή τροφίμων και φαρμάκων (μέχρι να αρχίσουμε να τα παράγουμε μόνοι μας), καύσιμων και πρώτων υλών, ώστε να μη λείψουν αγαθά πρώτης ανάγκης;
Να συμφωνήσουμε ότι την επόμενη μέρα κιόλας θα φτωχύνουμε όλοι σε απόλυτο βαθμό (εκτός από όσους έχουν τα λεφτά τους σε τράπεζες του εξωτερικού ή έχουν εισοδήματα από το εξωτερικό); Ότι θα δημιουργηθεί κατάσταση πανικού και ότι το κράτος από την πρώτη μέρα θα χρειαστεί να πάρει χιλιάδες αποφάσεις για πάρα πολλά κρίσιμα ζητήματα; Ότι θα πρέπει να κάνει τους κατάλληλους χειρισμούς για να εξασφαλίσει επάρκεια στη σίτηση και την ενέργεια, να διασφαλίσει τη μεταφορά ανθρώπων και προϊόντων, να σχεδιάσει με ακρίβεια την αγροτική πολιτική, να πει ποιος θα παράγει τι, πού και πόσο, να δώσει τιμές για το κάθε τι; Ότι δεν θα έχει μόνο τη φοροδιαφυγή να αντιμετωπίσει, αλλά την κερδοσκοπία και τη μαύρη αγορά; Ότι η οργάνωση της παραγωγής από την αρχή, μέχρι να «στηριχτούμε στις δικές μας δυνάμεις», είναι μεγαλόπνοο, μακροχρόνιο και απαιτητικό σχέδιο; Η χώρα θα είναι φτηνός τουριστικός προορισμός, ναι, θα είναι όμως θελκτικός; Ή μήπως δεν είναι ορατός ο κίνδυνος να αυξηθεί δραματικά η εγκληματικότητα, όπως συμβαίνει σε περιπτώσεις ακραίας φτώχειας;
Είναι σαφές πως για να αντιμετωπιστούν όλα αυτά τα κρίσιμα ζητήματα θα υπάρχει η ανάγκη ενός απολύτως ικανού πολιτικού προσωπικού που θα δρα με σύνεση και ετοιμότητα; Αν διαθέτουμε τέτοιο πού είναι τώρα, πού ήταν χθες, πού ήταν τόσα χρόνια και δεν το έχουμε αξιοποιήσει; Κι αν το κράτος έχει ήδη πρόβλημα να ελέγξει τις δραστηριότητες των πολιτών του πώς θα το καταφέρει σε συνθήκες εκτάκτου ανάγκης; Όταν σε κανονικές συνθήκες μεμονωμένα άτομα και κοινωνικές ομάδες δρουν με γνώμωνα το συμφέρον τους, τι θα συμβεί στην περίπτωση που θα αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης; Τι μας κάνει να πιστεύουμε ότι θα υπερισχύσει η καλή μας πλευρά; Δεν είναι σίγουρο πως θα απονομιμοποιηθεί πλήρως το πολιτικό σύστημα και ότι φασιστικά μορφώματα θα εκμεταλλευτούν τις περιστάσεις για να ενδυναμωθούν; Ή μήπως έχει κανείς αυταπάτες πως αυτοί που θα βγουν μπροστά, που θα αναρριχηθούν και θα κινούν τα νήματα, θα είναι οι έντιμοι και ικανοί και όχι οι επιτήδιοι;
Ας μη σπεύσουν κάποιοι να πουν ότι κινδυνολογούμε κι ας μας επιτρέψουν να νιώθουμε αγωνία και φόβο μπροστά στο ενδεχόμενο της ρήξης, κι όσοι διαφωνούν ας επιχειρήσουν να δώσουν απαντήσεις που να στηρίζονται σε επιχειρήματα. Κυρίως όσοι διαχειρίζονται την τύχη μας να μας πουν με ποιο ακριβώς τρόπο θα πετύχουμε την επιστροφή στην κανονικότητα και να μας δείξουν ότι αυτό δεν είναι απλώς μια συλλογική φαντασίωση που έχει καλλιεργηθεί τα τελευταία χρόνια. Κυρίως ο πρωθυπουργός να εξηγήσει επίσημα αν υπάρχει σχέδιο για όλα τα παραπάνω ή αν η κυβέρνηση διαχωρίζει τη θέση της από την επιλογή της ρήξης και είναι αποφασισμένη να την αποφύγουμε. Δεδομένου ότι κάτι τέτοιο απέχει πολύ από την «εντολή που έδωσε ο ελληνικός λαός» στη νέα κυβέρνηση, έχουν καθήκον να εξηγήσουν στο «λαό» επακριβώς τι σημαίνει η «ρήξη», αλλιώς κινδυνεύουν να μείνουν στην ιστορία ως ο πρωθυπουργός (και ο Σύριζα το κόμμα) που οδήγησαν τη χώρα εν αγνοία της στο χάος.
17°
