Την προηγούμενη Τετάρτη ανέβηκε στο Παλλάς ο «Κύκλος με την κιμωλία» σε σκηνοθεσία Κ. Μαρκουλάκη. Ηταν ένα απόγευμα που έβρεχε, λίγες ώρες νωρίτερα είχε γίνει γνωστός ο θάνατος του Διαγόρα Χρονόπουλου που βύθισε στη θλίψη το ελληνικό θέατρο. Ηταν πολύς ο κόσμος στο Παλλάς, δεν θα μπορούσες να ξέρεις τι ήταν αυτό που παρακίνησε τόσους ανθρώπους να κατέβουν στο κέντρο για να παρακολουθήσουν μια υπέροχη παράσταση με τη μουσική του Χατζηδάκι και τη μετάφραση του Ελύτη στο κείμενο του Μπρεχτ. Το προφανές είναι ότι πήγαν γνωρίζοντας τι ίχνος έχει αφήσει ο σπουδαίος Γερμανός συγγραφέας στον παγκόσμιο πολιτισμό. Ισως και ότι αυτό το έργο, ένα λαϊκό παραμύθι που πραγματεύεται τον πειρασμό της καλοσύνης, όπως το έχει περιγράψει ο ίδιος ο δημιουργός, γράφτηκε μετά το τέλος του Β Παγκόσμιου Πολέμου, όταν οι τσακισμένοι λαοί αναζητούσαν τρόπους να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους. Οι περισσότεροι μάλλον θα ήξεραν τον αντιφασιστικό αγώνα του Μπρεχτ που τον οδήγησε για χρόνια στην εξορία και στην αφαίρεση της γερμανικής ιθαγένειας, ενώ οι ναζί έκαιγαν τα βιβλία του στην πατρίδα του.
Τη μέρα που ανέβηκε στο Παλλάς, στην οδό Βουκουρεστίου, ο «Κύκλος με την κιμωλία», έπαιζε δυνατά η είδηση ότι ο υπουργός Δικαιοσύνης Ν. Παρασκευόπουλος άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο δήμευσης του Ινστιτούτου Γκαίτε, δυο δρόμους πιο πέρα, στην οδό Ομήρου, προς εφαρμογή απόφασης του Αρείου Πάγου που δικαιώνει συγγενείς των θυμάτων του Διστόμου.
Είναι το παλαιότερο Ινστιτούτο σε ένα παγκόσμιο δίκτυο και λειτουργεί από το 1952. Μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, δηλαδή, οι Γερμανοί θέλησαν να εξάγουν πολιτισμό προσπαθώντας να κλείσουν πληγές, να απαλύνουν φοβερές μνήμες και να ανοίξουν δρόμους συμφιλίωσης. Οι στόχοι που αναγράφονται στο καταστατικό του είναι η προώθηση της ελληνογερμανικής συνεργασίας και της διδασκαλίας της γερμανικής γλώσσας. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας στην Ελλάδα το φουαγιέ του Ινστιτούτου Γκαίτε αποτέλεσε έναν από τους ελάχιστους χώρους ελεύθερης συζήτησης και αναζήτησης, ήταν μια όαση δημοκρατίας και πολιτισμού σε μια εποχή αντιδημοκρατίας και αντιπολιτισμού.
Ακούγοντας ότι μπορεί να δημευτεί το Ινστιτούτο Γκαίτε ποιος ξέρει πώς αισθάνθηκαν όσοι έχουν περάσει από εκεί για να παρακολουθήσουν κάποια από τις πολλές εκδηλώσεις - συνέδρια, συμπόσια, διαλέξεις και δημόσιες συζητήσεις, κινηματογραφικές προβολές, συναυλίες, λογοτεχνικές βραδιές, εκθέσεις φωτογραφίας, ζωγραφικής, με τη συμμετοχή διακεκριμένων Ελλήνων και Γερμανών καλλιτεχνών και επιστημόνων.
Αυτές τις μέρες παίζεται στο Παλλάς ο «Κύκλος με την Κιμωλία», γίνεται συζήτηση για το ενδεχόμενο δήμευσης του Ινστιτούτου Γκαίτε και εξαγγέλλεται ότι ο στρατός θα ετοιμάσει και θα στείλει φυλλάδια στα σχολεία για να ενημερωθούν οι μαθητές σχετικά με την ελληνική διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων.
Από τον Μπρεχτ μάθαμε τις «πέντε δυσκολίες για να γράψει κανείς την αλήθεια» και πόσα ακόμη, από τον Γκαίτε τα διλήμματα του Φάουστ, από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ μαθαίνουμε κάθε μέρα όλο και περισσότερα για τον συλλογικό, θλιβερό εαυτό μας και δεν αποκλείεται προσεχώς να διδαχτούν τα παιδιά, όχι Γκαίτε και Μπρεχτ, αλλά εθνικοφροσύνη και ελληνοπρέπεια.
Αν μας ήξερε, μπορεί να μας έκανε ταινία ο Μ. Χάνεκε, γερμανικής καταγωγής και αυτός.
23°
