Αν έχεις μελετήσει Σπινόζα μπαίνεις συχνά στον πειρασμό να σκεφτείς από τη σκοπιά του. Στο κεφαλαιώδες στην ιστορία της Φιλοσοφίας έργο του «Ηθική», ο (υπερασπιστής του ορθού λόγου και αποσυνάγωγος) Σπινόζα εξηγεί ότι με τη λέξη Θεός ή Φύση εννοούμε όλα όσα αναγκαία υπάρχουν και όλα όσα αναγκαία συμβαίνουν. Η πραγματικότητα, λέει ο φιλόσοφος, λειτουργεί ανεξάρτητα από σκοπούς και προθέσεις και αφορά σε μία αλυσίδα από αιτίες και αποτελέσματα. Η προσπάθεια της νόησης κατά τη διαδικασία κατανόησης της πραγματικότητας είναι ακριβώς να συνδέσει τις αιτίες με τα αποτελέσματά της. Όμως... εξαιτίας της ατελούς –και όχι μοχθηρής– φύσης των ανθρώπων, στην προσπάθειά τους να την ερμηνεύσουν, αντιστρέφουν τη φυσική τάξη και πηγαίνουν από τα αποτελέσματα στις αιτίες. Τότε η τάξη των ιδεών απομακρύνεται από την τάξη των πραγμάτων και αυτονομείται. Κάπως έτσι συμβαίνει και εμφανίζονται παραπάνω από μία πραγματικότητες.
Στις μέρες μας ορθώνονται τουλάχιστον δύο, εξίσου ισχυρές, παράλληλες πραγματικότητες. Είναι η πραγματικότητα του χρέους και αυτή του ελλείμματος, αυτή της λιτότητας και η άλλη των μεταρρυθμίσεων, η μία της έντιμης διαπραγμάτευσης και εκείνη της παράτασης του μνημονίου, αυτή του χρηματοδοτικού κενού και από την άλλη των εξαγγελιών για προσλήψεις και αυξήσεις μισθών, της συζήτησης για συλλογικές συμβάσεις και του λουκέτου στις επιχειρήσεις, της οικονομικής κατάρρευσης και της υποτέλειας. Η κυβέρνηση, που για να εκλεγεί στηρίχθηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου σε μία συγκεκριμένη πλευρά της πραγματικότητας, προσπαθεί τώρα να τις συνδυάσει: μία εσωτερικής κατανάλωσης και μία εξωτερικής.
Για την πορεία των διαπραγματεύσεων διαφορετικές είναι οι εκτιμήσεις των δικών μας πολιτικών και άλλες αυτές των Ευρωπαίων, όπως διαφορετική είναι η ειδησεογραφία στα δικά μας μέσα και άλλη στα ξένα πρακτορεία ειδήσεων και στο διεθνή Tύπο. Και φυσικά τελείως διαφορετικά είναι τα επιχειρήματα των υποστηρικτών των επιλογών της κυβέρνησης από αυτά των επικριτών τους. Οι δύο πραγματικότητες, όπως το έχουμε εμπεδώσει καλά όλα αυτά τα χρόνια, φτιάχνουν δύο διαφορετικούς κόσμους και ακόμα περισσότερο δύο αντίπαλα στρατόπεδα. Εμείς και οι άλλοι.
Η κυβέρνηση, ακροβατώντας ανάμεσά τους, δανείζεται όρους από τη μία για να ενισχύσει την άλλη: το μνημόνιο γίνεται συμφωνία, η τρόικα θεσμοί και το δημοψήφισμα για το ευρώ δημοψήφισμα για τις πολιτικές της λιτότητας. Και για να γεφυρώσει το χάσμα που η ίδια τώρα αντιμετωπίζει, αντιστρέφει την τάξη των αιτιών και από τα αποτελέσματα κατασκευάζει αιτίες σε μία επικοινωνιακή γραμμή που αντί για τη λογική στοχεύει στο θυμικό. Αρκεί να κατηγορήσουμε τους Γερμανούς (και όσους τους υποστηρίζουν) και θα βγούμε από το τέλμα, καταγγέλλοντας την πολιτική της λιτότητας θα ξεφύγουμε από την ανθρωπιστική κρίση, η ανεργία δεν συνδέεται με τις θέσεις εργασίες και την ανάπτυξη αλλά με την αξιοπρέπεια. Πολεμικές αποζημιώσεις, κατοχικά δάνεια, κατασχέσεις, δήθεν προσβολές προς τον υπουργό μας, το αντιγερμανικό και αντιευρωπαϊκό ρεύμα δυναμώνει.
Υπάρχει σχέδιο εξόντωσης, πρέπει να αντισταθούμε, εκείνοι μας χρωστάνε όχι εμείς, μας φοβούνται, αν καταρρεύσουμε θα γεμίσουμε τζιχαντιστές την Ευρώπη, εθνική ανάταση, αξιοπρέπεια, εθνική κυριαρχία. Η αντιστροφή της πραγματικότητας, όπως εκτυλίσσεται, αφυπνίζει ξενοφοβικά ένστικτα επενδύοντας σε ένα είδος εθνολαϊκισμού και η τάξη των ιδεών αναπτύσσεται στη βάση μίας ακροδεξιάς ρητορείας (συνεπέστατης στη στρατηγική επιλογή του αριστερού Σύριζα να συγκυβερνήσει με το αντιμνημονιακο μεν, ακροδεξιό δε κόμμα των ΑΝΕΛ), που εκτός του ότι είναι αναποτελεσματική είναι κυρίως επικίνδυνη.
Σε όλο αυτό, προς το παρόν, η κυβέρνηση έχει τη λαϊκή στήριξη. Μπορείς να το θεωρήσεις επιτυχία; Ενδεχομένως. Όμως, χτυπάνε καμπανάκια. Για το φόβο μιας ολοσχερούς οικονομικής κατάρρευσης και απώλειας της ευρωπαϊκής μας ταυτότητας, αλλά και για την έξαρση ενός κακώς εννοούμενου εθνικισμού σε συνθήκες ακραίας φτώχειας. Υπάρχει ένα πρόβλημα όταν επενδύεις τόσο πολύ σε μια παράλληλη πραγματικότητα. Εσύ καλά τη φτιάχνεις σύμφωνα με τη στρατηγική ή τις προθέσεις σου, κάποια στιγμή όμως νομοτελειακά θα σκοντάψεις στην άλλη, αυτή που οδεύει από τις αιτίες στα αποτελέσματα και είναι απείρως πιο δυνατή γιατί είναι πραγματική. Και ενίοτε τρομακτική.
14°
