Ποιοι είναι οι προσωπικοί σας στόχοι σ’ αυτές τις εκλογές;
Οι εκλογές αυτές είναι από τις κρισιμότερες στη μεταπολιτευτική μας ιστορία. Τα διακυβεύματα είναι πολύ πέρα και πάνω από το «ποιος θα κυβερνήσει». Το «πώς» θα κυβερνηθεί η χώρα είναι το καθοριστικό. Κι από αυτό το «πώς» θα κριθεί εάν η χώρα θα μπορέσει να γυρίσει σελίδα με ασφάλεια, χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η παραμονή της στη ζώνη του ευρώ, χωρίς να χαθούν οι θυσίες των πολιτών και με ισχυρή δέσμευση ότι θα μπουν, επιτέλους, οι βάσεις για τις μεγάλες αλλαγές που χρειαζόμαστε. Αυτός είναι ο στόχος όλων μας όσων δεσμευόμαστε σ’ αυτή την προσπάθεια με το Ποτάμι. Δεν είμαστε αλαζόνες, δεν λέμε ότι εμείς θα τα καταφέρουμε μόνοι μας, λέμε όμως ότι όσο πιο ισχυρό βγει το Ποτάμι από τις εκλογές τόσο πιο αποτελεσματικοί θα είμαστε στην προώθηση αυτού του στόχου.
Πώς και γιατί καταλήξατε στη συνεργασία σας με το Ποτάμι;
Πίστευα και πιστεύω ότι το πρόβλημα της χώρας ήταν και είναι πρωτίστως πολιτικό και δευτερευόντως οικονομικό. Η βασική αιτία της κατάρρευσης ήταν οι παθογένειες του πολιτικού συστήματος, το πελατειακό κράτος, οι συντεχνιακές λογικές, η απουσία κάθε έννοιας δημοσίου συμφέροντος. Πολλά επιμέρους συμφέροντα μικρών ή μεγαλύτερων ομάδων συμφερόντων και ο κάθε φορά μεταξύ τους συσχετισμός δυνάμεων καθόριζε και καθορίζει εν πολλοίς την πορεία της χώρας. Αυτό είναι το βασικό καρκίνωμα και δεν είναι καθόλου εύκολο να ξεριζωθεί. Παρά την κατάρρευση έχει βαθιές ρίζες που διαπερνούν όλα σχεδόν τα κόμματα, κι αυτά που κυβέρνησαν κι αυτά που φιλοδοξούν να κυβερνήσουν. Το Ποτάμι, έχοντας ήδη κατορθώσει κάτι πολύ δύσκολο, να κινητοποιήσει ορισμένες από τις πιο υγιείς και δημιουργικές δυνάμεις που διαθέτει ο τόπος, ανθρώπους που δεν περιμένουν να «φτιαχτούν» από την πολιτική αλλά μπαίνουν στην πολιτική για να προσφέρουν, είναι μια μεγάλη ελπίδα για να δρομολογηθούν, επιτέλους, αυτές οι αλλαγές.
Πώς βλέπετε την κατάσταση στο χώρο του Κέντρου σήμερα;
Ο ενδιάμεσος χώρος, αυτός που κινείται ανάμεσα στη ΝΔ και τον ΣΥΡΙΖΑ, είναι κατακερματισμένος. Έγινε μια προσπάθεια να ανασυνταχθεί, με την πρωτοβουλία των «58», αλλά δεν ευοδώθηκε γιατί ήταν πολύ ισχυρές οι παθογένειες, οι αγκυλώσεις και οι εγωισμοί των κομμάτων που κινούνται στο χώρο. Τα παλιά κόμματα δεν μπόρεσαν και δεν θέλησαν να κάνουν την υπέρβαση που χρειαζόταν. Και ο Σταύρος Θεοδωράκης πήρε τη σωστή πρωτοβουλία στη σωστή στιγμή. Σήμερα, αυτή την αναγκαία ανασύνθεση του χώρου, που την έχει ανάγκη ο τόπος ως ανάχωμα στο δεξιό και τον αριστερό λαϊκισμό, την επιχειρεί στην πράξη το Ποτάμι, με διαφορετικό τρόπο και με άλλη μορφή.
Και πώς τη φαντάζεστε μετεκλογικά;
Η προσπάθεια ξεκίνησε, αλλά δεν τελείωσε. Στο μετεκλογικό τοπίο πολλά θα αλλάξουν, ακριβώς γιατί το πολιτικό σύστημα δοκιμάζεται, βρίσκεται αντιμέτωπο με τις παθογένειές του και χρειάζεται αυτό ακριβώς που χρειάζεται και η χώρα: να αλλάξει άρδην χωρίς να γκρεμιστεί, γιατί αυτό είναι επικίνδυνο για τη δημοκρατία κι αφήνει χώρο για ακραία μορφώματα όπως η ΧΑ. Το Ποτάμι θα συνεχίσει την προσπάθεια μιας σύνθεσης ποιοτικής και όχι αθροιστικής, μιας σύνθεσης που θα παράγει πολιτικό αποτέλεσμα και πολιτική πρόταση για τη χώρα. Οι προτάσεις μας, το πρόγραμμά μας, δίνουν ένα πολύ καλό δείγμα γραφής.
Ανεξάρτητα από τις προβλέψεις σας για το ποιο κόμμα θα έρθει πρώτο, πιο εύκολα θα συνεργαζόταν το Ποτάμι με τον ΣΥΡΙΖΑ ή με τη ΝΔ;
Το Ποτάμι θα συνεργάζονταν πιο εύκολα με όποιον αντιλαμβάνεται καλύτερα την αναγκαιότητα «να τα αλλάξουμε όλα χωρίς να γκρεμίσουμε τη χώρα». Η κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ κράτησε τη χώρα στο ευρώ, κάνοντας τα «επιβεβλημένα» από την τρόικα, αλλά δεν έκανε τις βαθιές τομές που χρειαζόταν η χώρα. Σε μεγάλο βαθμό αναπαρήγε τις παλιές λογικές και γι’ αυτό φτάσαμε σήμερα, μετά από 6 χρόνια κρίσης και δύο μνημόνια, ξανά στο χείλος του γκρεμού. Ο ΣΥΡΙΖΑ δημοσκοπικά προηγείται, υπάρχουν ισχυρές πιθανότητες να είναι πρώτο κόμμα στις εκλογές. Όμως πολλά από αυτά που λέει είναι μη ρεαλιστικά, εκτός πλαισίου κανόνων ευρωζώνης και μπορεί να οδηγήσουν σε ατύχημα, το οποίο πρωτίστως θα πλήξει τα πιο ευάλωτα στρώματα, αυτά που ισχυρίζεται ότι θέλει να προστατέψει. Λέει «εμείς δεν πρόκειται να αφήσουμε κανένα υπονοούμενο για την παραμονή της χώρας στο ευρώ», αλλά αυτό δεν είναι ζήτημα διακηρύξεων ή εκδήλωσης προθέσεων, είναι ζήτημα που έχει να κάνει με την κατανόηση των κανόνων και του πλαισίου της ευρωζώνης. Θα περίμενα από ένα κόμμα της Αριστεράς να έχει αναγορεύσει τις εγχώριες βαθιές παθογένειες που οδήγησαν στην κρίση σε βασικό εχθρό, αντί να κάνει μονομέτωπο αγώνα κατά της Ευρώπης, φορτώνοντας τα πάντα στο μνημόνιο και δίνοντας καταφύγιο σε ανθρώπους και λογικές που συνδέονταν ευθέως με τα αίτια της κρίσης! Σήμερα, η ΝΔ υπόσχεται να κάνει αυτό που μπορούσε αλλά δεν θέλησε να κάνει χθες, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ υπόσχεται κι επαγγέλλεται πράγματα που είναι εκτός πλαισίου κανόνων της ευρωζώνης. Το θέμα δεν είναι ποιον προτιμούμε εμείς. Εμείς έχουμε τονίσει ότι τα προβλήματα είναι τεράστια και χρειάζονται ευρείες κοινωνικές συναινέσεις για να επιλυθούν, με τρεις βασικούς άξονες: διασφάλιση της παραμονής της χώρας στο ευρώ, βαθιές τομές στο κράτος, προστασία των αδυνάτων. Σ αυτή τη βάση θα συζητήσουμε την επόμενη μέρα.
Το Ποτάμι χαρακτηρίζεται από τους αντιπάλους του απολίτικο, στημένο, καιροσκοπικό, ότι ψαρεύει σε θολά νερά κ.λπ. Ποια είναι η απάντησή σας;
Ένα από τα χαρακτηριστικά της κρίσης του πολιτικού συστήματος είναι ότι πολλοί θεωρούν ότι σημασία έχουν οι ταμπέλες και όχι η ουσία της πολιτικής. Ότι αρκεί να «δηλώσεις» κάτι, για να είσαι! Η αλήθεια όμως είναι ότι σήμερα κανένα κόμμα, πλην ίσως του ΚΚΕ, δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι είναι ιδεολογικοπολιτικά συμπαγές. Το φαινόμενο δεν είναι μόνο ελληνικό, περνάμε γενικότερα μια κρίση ιδεολογιών, συνδεόμενη και με την παγκοσμιοποίηση, αλλά στην Ελλάδα, λόγω ακριβώς των χαρακτηριστικών που πήρε το πολιτικό σύστημα στα χρόνια της μεταπολίτευσης, το πρόβλημα πήρε πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις. Έτσι φτάσαμε σήμερα ο χώρος της Κεντροδεξιάς να συνεργάζεται με την Ακροδεξιά, ο χώρος της Κεντροαριστεράς να χάνει τη διακριτότητά του από την Κεντροδεξιά, ο χώρος της Αριστεράς να συνεργάζεται με το εθνικιστικό μόρφωμα των Ανεξάρτητων Ελλήνων!
Πού ακριβώς βρίσκεται η πραγματική «θολούρα»;
Βρίσκεται στο Ποτάμι και δεν βρίσκεται στα άλλα κόμματα; Κι έπειτα, τι θα πει «απολιτίκ»; Εμείς έχουμε παρουσιάσει συγκεκριμένες και επεξεργασμένες προτάσεις για όλα τα κρίσιμα ζητήματα. Έχουμε θέσει με σαφήνεια τις εθνικές προτεραιότητες. Το θέμα μας είναι η χώρα, δεν είναι να υπερασπιζόμαστε αυτάρεσκα ο καθένας το «μαγαζί» του.
Θητεύσατε για χρόνια στο Ευρωκοινοβούλιο. Ποια είναι τα συμπεράσματά σας για το πώς μας βλέπουν οι Ευρωπαίοι;
Η Ευρώπη βρέθηκε κι αυτή απροετοίμαστη να αντιμετωπίσει μία από τις μεγαλύτερες κρίσεις στην ιστορία της και είναι προφανές ότι έκανε λάθη. Έχει το δικό της μερίδιο ευθύνης για το γεγονός ότι η κρίση της ευρωζώνης δεν αντιμετωπίστηκε εγκαίρως και με μικρότερο κοινωνικό και οικονομικό κόστος. Έχασε κεφάλαιο αξιοπιστίας απέναντι στους πολίτες κι αυτό αποτυπώθηκε και στα αποτελέσματα των ευρωεκλογών. Χάσαμε όμως κι εμείς μεγάλο κεφάλαιο αξιοπιστίας, για ένα βασικό λόγο: γιατί σε αντίθεση με όλες τις άλλες χώρες που βρέθηκαν σε κρίση, είτε μπήκαν στο μνημόνιο είτε υποχρεώθηκαν να εφαρμόσουν, εκτός μνημονίου και χρηματοδότησης, περιοριστικές πολιτικές, εμείς δεν κατορθώσαμε ποτέ να εξασφαλίσουμε την ελάχιστη εθνική συνεννόηση που απαιτείτο για να αντιμετωπίσει η χώρα τη σοβαρότερη κρίση της μεταπολιτευτικής ιστορίας της. Αυτό μας κόστισε σε αξιοπιστία, σε αποτελεσματικότητα, σε διαπραγματευτική ισχύ. Το πληρώσαμε, δηλαδή, και κυρίως το πλήρωσαν οι πολίτες. Η Ελλάδα μπήκε πρώτη σε πρόγραμμα, Ιρλανδία και Πορτογαλία που μπήκαν μετά ολοκλήρωσαν το πρόγραμμα, η Κύπρος που μπήκε τελευταία και με πολύ πιο «σκληρή» συνταγή διανύει τα τελευταία χιλιόμετρα. Οφείλουμε να αντλήσουμε συμπεράσματα από αυτό, να κοιταχτούμε στον καθρέφτη και να δούμε τις ευθύνες μας και κυρίως να αλλάξουμε τακτική. Για μας αυτή είναι η υπ’ αριθμόν ένα προτεραιότητα και θα πιέσουμε προς αυτή την κατεύθυνση με όλες μας τις δυνάμεις.
15°
