Έχετε συναντήσει «ντελιβερά» στο δρόμο να σπεύδει να παραδώσει με ιλιγγιώδη ταχύτητα πάνω στο μηχανάκι του; Λοιπόν καιρός να μάθετε ότι για το ελληνικό κράτος πολλοί από αυτούς πηγαίνουν με τα πόδια! Πώς προκύπτει αυτό. Πολύ απλά. Υπάρχουν πολλές επιχειρήσεις που προσλαμβάνουν τους ανθρώπους αυτούς (συνήθως νέους), χωρίς να περιλαμβάνουν στη σύμβασή τους (που είναι σύμβαση κατά κανόνα μισθωτής εργασίας), το γεγονός ότι χρησιμοποιούν το δικό τους μηχανάκι. Κάτι που μπορεί να διαπιστώσει κανείς τόσο παρακολουθώντας τις σχετικές αγγελίες πρόσληψης, όσο και τις διαμαρτυρίες του συνδικαλιστικού φορέα που έχουν δημιουργήσει.
Με το μισθό τους –συνήθως 3-4 ευρώ την ώρα- και κάποια φιλοδωρήματα πρέπει λοιπόν να καλύψουν και τα έξοδα της μηχανής (βενζίνη, ασφάλιστρα, τέλη, φθορά και επισκευές) ενώ, αν τους συμβεί ατύχημα, δεν προκύπτει αυτονοήτως ότι αυτό αντιμετωπίζεται ως εργατικό ατύχημα όταν (γεγονός συνηθισμένο) δεν αναφέρεται ότι κινούνται με το δικό τους μηχανάκι στη σύμβασή τους. Επίσης, μια που θεωρητικώς πηγαίνουν με τα πόδια, δεν τους παρέχονται πολλές φορές ούτε τα αναγκαία προστατευτικά μέσα (κράνη, γάντια, κατάλληλα υποδήματα και αδιάβροχα), όπως μπορείτε να παρατηρήσετε και διά γυμνού οφθαλμού. Αν πηγαίνεις με τα πόδια το πολύ να χρειάζεσαι ομπρέλα!
Δεν έχω ανακαλύψει πώς αντιμετωπίζεται αυτό λογιστικά και φορολογικά (κάνουν άραγε δωρεά τις υπηρεσίες του μηχανακίου στον εργοδότη τους!), έχω όμως να παρατηρήσω ότι στο μισθό τους, όταν εργάζονται με όρους μισθωτής εργασίας, δεν μπορεί να εντάσσεται λογικά η παροχή προς τον εργοδότη του μεταφορικού μέσου. Γιατί ως γνωστόν με βάση το μισθό υπολογίζονται οι ασφαλιστικές εισφορές και τα μηχανάκια ακόμα ούτε συνταξιοδοτούνται, ούτε λαμβάνουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη από τα ασφαλιστικά ταμεία!
Οι ίδιοι οι εργαζόμενοι ως delivery καταγγέλλουν ότι σε πολλές περιπτώσεις εμφανίζονται να δουλεύουν ως μερικώς απασχολούμενοι ενώ απασχολούνται στην πραγματικότητα μέχρι και 60 ώρες την εβδομάδα, ενώ δεν πληρώνονται τα προβλεπόμενα από πλευράς υπερωριών, νυκτερινών κ.λπ. Φαινόμενα διαδεδομένα στη σημερινή αγορά εργασίας, στην οποία βέβαια υπάρχει το ακόμα μεγαλύτερο αγκάθι των εκατοντάδων χιλιάδων απλήρωτων εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα. Το ίδιο το κράτος με το σώμα επιθεώρησης εργασίας και τα ασφαλιστικά ταμεία δεν έχει ούτε τη βούληση, ούτε τους ανθρώπινους πόρους για να ασχοληθεί με τέτοια «ταπεινά» προβλήματα. Κάνει απλώς ότι δεν βλέπει. Ο αρμόδιος ειδικός γραμματέας (που διορίστηκε αφού το σώμα επιθεωρητών εργασίας έμεινε ακέφαλο επί 5! μήνες), είναι τέως γραμματέας της νεολαίας του ΠΑΣΟΚ. Και μπορεί κανείς εύλογα να υποθέσει ότι με την παλαιότερη ιδιότητά του απέκτησε περισσότερη εμπειρία στις πελατειακές σχέσεις παρά στις εργασιακές.
Τα παιδιά που δουλεύουν delivery δεν κάνουν μια δουλειά χωρίς δυσκολίες, άγχος και σωματικό κίνδυνο. Πηγαίνουν γρήγορα και μερικές φορές ριψοκίνδυνα και γιατί η δουλειά τους κρίνεται από την παράδοση ενός ζεστού φαγητού και γιατί πρέπει να καλύψουν πιθανές αδυναμίες σε άλλα επίπεδα της επιχείρησης (π.χ. καθυστέρηση στην κουζίνα). Για την ελληνική κοινωνία όμως –όπως και η συντριπτική πλειοψηφία των ιδιωτικών υπαλλήλων και κυρίως όσων εργάζονται σε μικρότερες επιχειρήσεις– έχουν μειωμένα εργασιακά δικαιώματα. Μερικές φορές και θεσμοθετημένα και πάντως σε κάθε περίπτωση σε σχέση με το βαθμό και την επιμέλεια εφαρμογής του νόμου από το ίδιο το κράτος. Επίσης έχουν κατά κανόνα πολύ λιγότερο ισχυρή συνδικαλιστική εκπροσώπηση σε σχέση με το δημόσιο (ο βαθμός συνδικαλιστικής οργάνωσης στον ιδιωτικό τομέα είναι πάρα πολύ χαμηλός) και δεν είναι ασύνηθες όσα παιδιά επιδιώκουν να διεκδικήσουν συνδικαλιστική εκπροσώπηση να καταλήγουν απολυμένα. Συνάντησα μερικά πριν λίγες μέρες και έχω ιδία γνώμη ότι δεν επρόκειτο για «ταραχοποιά» στοιχεία, όπως θα τα ονόμαζαν οι δικηγόροι των τέως εργοδοτών τους.
Στη σημερινή ελληνική κοινωνία το παραδοσιακό πολιτικό σύστημα έχει τόσο απορροφηθεί από την προσπάθειά του να επιβιώσει των βαρύτατων αμαρτιών του, όχι αλλάζοντας το ίδιο αλλά χρησιμοποιώντας σε υπερθετικό βαθμό τις παραδοσιακές πελατειακές μεθόδους του, ώστε αποφεύγει να αγγίξει πραγματικά κοινωνικά προβλήματα που απαιτούν ρύθμιση και καλή εφαρμογή λογικών νόμων. Έτσι δεν κάνει τα αυτονόητα. Να διαμορφώσει μια ευέλικτη και χωρίς τις υπερβολές του παρελθόντος εργατική νομοθεσία, η οποία όμως να εφαρμόζεται με αυστηρότητα. Και να διευκολύνει επίσης την ανάπτυξη του συνδικαλισμού εκεί που χρειάζεται (στον ιδιωτικό τομέα και κυρίως σε μικρότερες επιχειρήσεις), περιορίζοντας όμως δραστικά τις ακραίες πρακτικές που επί δεκαετίες χρησιμοποίησε (απαξιώνοντας κοινωνικά αυτή τη μορφή συλλογικής οργάνωσης) ο κομματικοποιημένος και κρατικοδίαιτος συνδικαλισμός.
Η Ελλάδα για να βγει από το σημερινό αδιέξοδο χρειάζεται κοινή προσπάθεια όλων των φορέων της παραγωγικής οικονομίας με λογική, διάλογο και συνεργασία. Όταν αδικούμε κατάφωρα κάποιους ανθρώπους επειδή βρίσκονται σε θέση αδυναμίας, θα βρούμε την αδικία αυτή μπροστά μας. Και κοινωνικά και οικονομικά και πολιτικά.
Υ.Γ. Στους φίλους που απορούν ίσως με το πώς ένας φιλελεύθερος, όπως εγώ, λαμβάνει τη θέση αυτή, θα απαντήσω προκαταβολικά με δύο παρατηρήσεις. Η πρώτη είναι ότι βασικό στοιχείο της φιλελεύθερης άποψης για την οικονομία και τις κοινωνικές σχέσεις είναι η εφαρμογή του νόμου. Εξ ορισμού λοιπόν βλέπω θετικά τα θύματα της όποιας παρανομίας. Η δεύτερη παρατήρηση είναι ότι οι αγορές –και ιδίως η αγορά εργασίας- δεν είναι τέλειες. Στη σχέση εργοδότη εργαζομένου –προπαντός στον ιδιωτικό τομέα- υπάρχουν ασυμμετρίες (πληροφόρησης, οικονομικής ισχύος κ.λπ.), που η ανάπτυξη ενός λογικού, με μέτρο και προπαντός μη κομματικοποιημένου συνδικαλισμού, μπορεί να διορθώσει. Και για να αφήσω τα τεχνοκρατικά. Όταν βλέπεις ένα κορίτσι στην ηλικία της κόρης σου που έκανε ντελίβερι με το μηχανάκι για να βγάλει καθαρά 650 ευρώ το μήνα και χτύπησε, να το έχουν απολύσει, γιατί ζητούσε τα αυτονόητα, δεν μπορείς να μένεις σιωπηλός. Εγώ τουλάχιστον.
