Ακολουθούν πέντε παρατηρήσεις-απορίες, που προέκυψαν από πρόσφατες συζητήσεις, καθώς και από την ειδησεογραφία των ημερών:
Το δίπτυχο «Αρχαία Ελλάδα και Ορθοδοξία», εξακολουθεί να αποτελεί τον βασικό –και, κατά μία άποψη, παραμορφωτικό- καθρέφτη, απέναντι από τον οποίο στηνόμαστε και παίρνουμε φιλάρεσκες πόζες. Απόδειξη, το ότι τα επιτελεία των κομμάτων το χρησιμοποιούν απροκάλυπτα για τις ανάγκες της επικοινωνιακής τους πολιτικής. Φέτος το καλοκαίρι, λοιπόν, είδαμε τον πρωθυπουργό μας να ντύνεται αρχαιοδίφης και να περιφέρεται σε ανολοκλήρωτες ανασκαφές μέσα στο καρκαήλι, κάνοντας ανακοινώσεις σε στυλ μιας μετριοπαθούς Λιάνας Σουλβατζή. Είδαμε όμως και τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης να πηγαίνει στο Άγιο Όρος, να συνομιλεί με μειλίχιους καλόγερους και να θαυμάζει παλιά εικονίσματα. Έπειτα και οι δύο έφυγαν για ολιγοήμερες διακοπές.
Μέσα στα χρόνια και με τη συνδρομή της κρίσης και της διαχείρισής της από πολιτικούς που στερούνταν ηγετικών προσόντων, το μοντέλο του αυταρχικού ηγέτη με τη σιδερένια πυγμή, έχει επανέλθει στο προσκήνιο και θεωρείται από πολλούς σαν κάτι το ιδεατό. Πολιτικοί όπως ο Βλαντιμίρ Πούτιν και, γιατί όχι ο Ταγίπ Ερντογάν, ξυπνούν σε έναν μεγάλο αριθμό Ελλήνων έναν σεξουαλικό σχεδόν πόθο. Το γεγονός δε ότι οι προαναφερθέντες καταπατούν τα δικαιώματα ατόμων ή ομάδων, τους αφήνει παγερά αδιάφορους. Πιθανόν, αυτή η λατρεία προς τον ηγέτη-πατερούλη να είναι ένα από τα κουσούρια που μας έχει αφήσει η τουρκοκρατία, μια συγκαλυμμένη εθνική νοσταλγία για τον σουλτάνο ή τον Αλή Πασά των Ιωαννίνων (έναν επίσης σιδερένιο ηγέτη). Ή ίσως πρόκειται για μια έμφυτη τάση του ανθρώπου, που στις δύσκολες στιγμές, ψάχνει να βρει -και στην ανάγκη κατασκευάζει- έναν μπροστάρη και έπειτα τον ακολουθεί πειθήνια μέχρι τον γκρεμό.
Είναι εντυπωσιακό πόσοι πολλοί -ακόμη και έξυπνοι και μορφωμένοι- άνθρωποι από όλες τις πολιτικές παρατάξεις, πιστεύουν σε απλοϊκές θεωρίες για λαούς που κινούν τα νήματα του κόσμου και για διευθυντήρια που καθορίζουν τις εξελίξεις. Σύμφωνα με αυτούς, τα πάντα σε τούτον εδώ τον κόσμο (από την εξωτερική πολιτική των υπερδυνάμεων μέχρι τα βραβεία Όσκαρ και από τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ, μέχρι την τιμή του ντόπιου κρέατος) τα ρυθμίζει ένας συγκεκριμένος λαός. Τι κι αν αντιτείνεις επιχειρήματα, τι και αν μιλάς για την πολυπλοκότητα που χαρακτηρίζει την πραγματική ζωή και κυρίως την διεθνή πολιτική… Αυτοί απλά κουνούν συγκαταβατικά το κεφάλι, οικτίροντάς σε για την αφέλειά σου. Άραγε από πού πηγάζει αυτή η εμμονή; Είναι η μισαλλοδοξία, η επιβίωση παλιών δοξασιών, η ανάγκη για έναν αποδιοπομπαίο τράγο; Ή μήπως οι θιασώτες αυτής της θεωρίας έχουν τελικά δίκιο και υπάρχει πράγματι ένας λαός ύπουλων υπερανθρώπων, που δρα συλλογικά στο παρασκήνιο, με σκοπό να προκαλεί καταστροφές στους υπόλοιπους –αλλά όπως αποδεικνύεται και στους ίδιους;
Όταν έγινε η επίθεση στους δίδυμους πύργους, κάποιοι πανηγύριζαν επειδή οι Αμερικανοί τιμωρούνταν σκληρά για τα εγκλήματά τους. Την ίδια στιγμή, οι ίδιοι άνθρωποι, ήταν πεπεισμένοι πως την επίθεση την είχαν κάνει μόνοι τους οι Αμερικανοί, ώστε να βρουν πάτημα για να κάνουν χειρότερα εγκλήματα. Ένα ανάλογο σχήμα συναντούμε και σήμερα, στην περίπτωση των Τζιχαντιστών. Κάποιοι, εδώ στην Ελλάδα, σχεδόν χαίρονται για τους αποκεφαλισμούς δημοσιογράφων ή για τις απειλές που εκτοξεύει η ISIS προς στους Δυτικούς και την ίδια στιγμή εκφράζουν την βεβαιότητα πως πίσω από την οργάνωση βρίσκονται -ποιοι άλλοι;- οι Αμερικανοί, μα και ο γνωστός σούπερ κακός λαός που κινεί τα νήματα της οικουμένης. Προς τι λοιπόν η χαρά;
Ζούμε σ’ έναν κόσμο περίπλοκο, όπου διάφορες αντίρροπες δυνάμεις, ακόμη και στο εσωτερικό της κάθε κρατικής οντότητας, μάχονται για να αποκτήσουν περισσότερη εξουσία ή μεγαλύτερο ζωτικό χώρο. Στην προσπάθεια τους αυτή συνάπτουν συμμαχίες, στρέφονται η μια απέναντι στην άλλη και γενικά δρουν με τρόπο απρόβλεπτο. Βλέπουμε, για παράδειγμα, στο ένα μέτωπο τα συμφέροντα των Αμερικανών και των Ρώσων να ταυτίζονται και στο άλλο να συγκρούονται. Βλέπουμε τους Ισραηλινούς και τους Ιρανούς να βρίσκονται στο ίδιο στρατόπεδο, αλλά και να εχθρεύονται οι μεν τους δε. Βλέπουμε τους Τούρκους να είναι και να μην είναι στο πλευρό των Αμερικανών, τους Κούρδους να γίνονται ξαφνικά αγαπητοί από όλους, τους Κινέζους να κάνουν τους Κινέζους... Αυτό το κουβάρι που γίνεται ολοένα πιο μπερδεμένο, ολοένα πιο απειλητικό, εμείς (κάποιοι από εμάς για να είμαστε πιο ακριβείς) προσπαθούμε να το ερμηνεύσουμε με συλλογισμούς του τύπου: «Το μπουζούκι είναι όργανο, ο αστυνομικός είναι όργανο, άρα ο αστυνομικός είναι μπουζούκι».
22°
