Όταν το εννοούν φαίνεται, όταν δεν το εννοούν φαίνεται πολύ. Η κοινωνική ευαισθησία είναι όπως ο πατριωτισμός, δεν φωνάζει και δεν υπάρχει όταν ή επειδή δηλώνεται πομπωδώς. Μια από τις βασικές αιτίες της κρίσης εμπιστοσύνης στις σχέσεις κομμάτων / πολιτικών και κοινωνίας βρίσκεται στη βαθιά και δικαιολογημένη δυσπιστία του ακροατηρίου για τις προθέσεις των πρωταγωνιστών: Αλήθεια ή ψέματα; Πολιτική ή επικοινωνία; Αποψη ή τακτικισμός; Επιλογή ή τυχοδιωκτισμός; Προσκήνιο ή παρασκήνιο; Και ακόμη περισσότερο: Τι υπάρχει που δεν λέγεται; Ποια είναι η πρόθεση πίσω από την πράξη; Τα βλέπουμε όλα ή τα μισά;
Αυτή η καχυποψία έχει γερές βάσεις: Αναπτύχθηκε με τη διαπίστωση της απόστασης ανάμεσα στα λόγια και στις πράξεις που είναι συνήθης στο πολιτικό παιχνίδι. Εχουν μεγάλες καταθέσεις στο εξωτερικό και επικαλούνται το εθνικό καθήκον των άλλων για τον επαναπατρισμό των κεφαλαίων. Μιλούν για αξιοκρατία και διορίζουν όπου βρουν τους συγγενείς τους. Κηρύττουν φορολογική δικαιοσύνη και δέχονται να είναι το μεγαλύτερο μέρος των αποδοχών τους αφορολόγητες. Καταγγέλλουν τον πολιτικό αντίπαλο για ανοχή στην ανομία και παρκάρουν παράνομα, καπνίζουν ακόμη και μέσα στο κοινοβούλιο. Υμνούν τη δημοκρατία και κλείνουν τη Βουλή πριν από την ώρα της για να αποφύγουν ατυχήματα στις ψηφοφορίες. Αλλοι υμνούν τη δημοκρατία, αλλά βλέπουν τους δολοφόνους της 17 Ν ως «εννοούμενους τρομοκράτες κατά το Σύνταγμα και το νόμο που διάλεξαν την ένοπλη πάλη». Δηλώνουν αδιαφορία για την εξουσία αλλά δεν φεύγουν με τίποτα από το γήπεδο της δημόσιας ζωής, κάνουν τα πάντα για μια καρέκλα και ένα αξίωμα. Λαϊκίζουν ασύστολα και την ίδια ώρα καταγγέλλουν το λαϊκισμό των άλλων. Τα δίνουν όλα για ένα θετικό παραπολιτικό, ενώ αυτοδιαφημίζονται ως αδιάφοροι για τη δημοσιότητα. Κάνουν ότι ζουν απλά, ενώ δεν ξέρουν τις τιμές στο σούπερμάρκετ. Πετούν διάφορα εντυπωσιακά τσιτάτα αλλά δεν ανοίγουν βιβλίο. Καταγγέλλουν το πελατειακό κράτος και ταυτόχρονα επιδίδονται ασύστολα σε ρουσφέτια.
Πολλές απάτες, πολλά ψέματα, που κάποιες φορές τα πιστεύουν τελικά και οι ίδιοι, χωρίς να μπορούν να ξεχωρίσουν τη δημόσια εικόνα από την εσωτερική ύπαρξη.
Όχι όλοι, όχι πάντα – αλλά τόσοι ώστε να έχει καταρρεύσει η εικόνα του πολιτικού συστήματος.
Η γενική αίσθηση είναι ότι άγονται και φέρονται από το μικροκομματικό συμφέρον και το φόβο του πολιτικού κόστους. Η κυβέρνηση τη μία κάνει επίδειξη μνημονιακής συνέπειας, την άλλη καταγγέλλει την Τρόικα. Το ΠΑΣΟΚ τη μία προβάλλεται ως δύναμη ευθύνης, την άλλη κάνει ασκήσεις ανυπακοής έναντι των εταίρων και πιστωτών. Ο ΣΥΡΙΖΑ κινείται ως κόμμα διαμαρτυρίας ενώ βρίσκεται μπροστά στο ενδεχόμενο ανάληψης της ευθύνης διακυβέρνησης. Η ΔΗΜΑΡ από «αριστερά της ευθύνης» έγινε «αριστερά της καταγγελίας» και πηγαίνει συνεχώς μπρος-πίσω. Υπουργοί φαντασιώνονται ότι μιλούν με την ιστορία την ώρα που δεν μπορούν να πάρουν ένα πετραδάκι από εδώ και να το μετακινήσουν εκεί, δυο μέτρα πιο μακριά. Βουλευτές οδύρονται για τη φτώχεια και τη δυστυχία γύρω και σκίζονται για μια πρόσκληση στα σαλόνια της ελίτ.
Αυτή η υποκρισία κάποιες φορές είναι απροκάλυπτη, άλλες διαφαίνεται, δηλαδή αναγνωρίζεται ακόμη και όταν έχει γίνει υπερπροσπάθεια να κρυφτεί. Η φιλοδοξία στην πολιτική όχι απλώς δεν είναι κάτι κακό, αλλά αποτελεί προϋπόθεση και μάλιστα υγιή. Ενα θέμα είναι η ικανότητα, να έχει κάτι να πει κανείς και να μπορεί κάτι να κάνει, πέρα από προθέσεις και ιδεολογικές αναφορές. Αλλο θέμα, όχι λιγότερο σημαντικό, είναι η συναισθηματική συγκρότηση, να νοιάζεται για το κοινό καλό, για τα παιδιά και για τους αδύναμους, για την επόμενη γενιά και για τους απόκληρους. Και αυτό να μην είναι σενάριο με σκηνοθεσία, αλλά μια προσωπική πραγματικότητα – καθόλου απλό, σχεδόν επαναστατικό.
Μεγάλο ζήτημα είναι ότι η παρακμή και ο εκφυλισμός στη λειτουργία της δημόσιας ζωής ενισχύουν την αντιπολιτική και τον αντικομματισμό. Και είναι πρόβλημα γιατί μάλλον ισχύει εκείνο του Μπρεχτ, ότι «αυτοί που είναι εναντίον της πολιτικής είναι υπέρ της πολιτικής που τους επιβάλλεται».
17°
