Ο Μάκης Μυλωνάς σχολιάζει την ανάγκη λειτουργίας των θεσμών απέναντι στη σεξουαλική κακοποίηση και τον εργασιακό εκφοβισμό.
Με την σπουδαία Σοφία Μπεκατώρου να τις καμαρώνει από το πιο ψηλό σκαλί του βάθρου, δεκάδες γυναίκες παίρνουν τον λόγο και επιχειρούν κάτι να πουν σε μια Ελλάδα που για πρώτη φορά μοιάζει να τις ακούει. Αν και δυσκολεύονται πιο πολύ, την σκυτάλη προσπαθούν να αρπάξουν και άνδρες, αν και για εκείνους τα τείχη της υποκρισίας είναι ακόμα ψηλότερα.
Οι δημόσιες αντιδράσεις του πολιτικού κόσμου είναι σχεδόν υποδειγματικές. Όλοι τάχθηκαν στο πλευρό των θυμάτων, όλοι ενθάρρυναν τα θύματα κάθε κακοποίησης να μιλήσουν, να σπάσουν τον φαύλο κύκλο της σιωπής. Ακούγεται υπέροχο, σίγουρα προτιμότερο από τα κάθε λογής «ναι μεν αλλά» και «γιατί μίλησαν τώρα;». Είναι όμως άραγε αυτός ο ρόλος του πολιτικού συστήματος στην αντιμετώπιση ενός τέτοιου φαινομένου; Οι δημόσιες προτροπές;
Η απάντηση δεν μπορεί παρά να είναι αρνητική. Καλές και χρήσιμες οι δημόσιες προτροπές αλλά δεν θα ανοίξουν έτσι τα στόματα. Η μακρά σιωπή των θυμάτων δεν οφείλεται στη μη δημόσια ενθάρρυνση τους να μιλήσουν αλλά ούτε και στην απουσία δημοσιογραφικού ενδιαφέροντος για τις πιθανές καταγγελίες τους. Τα θύματα σιώπησαν γιατί πολύ γρήγορα ένιωσαν ότι δεν υπάρχει τρόπος να βρουν τον δίκιο τους. Πού να απευθυνθούν; Στην Επιθεώρηση Εργασίας που δεν μπορεί ούτε να τους εξασφαλίσει ότι το Δώρο Χριστουγέννων δεν καταβάλλεται εικονικά από τον εργοδότη τους; Στην Δικαιοσύνη που θα αποφανθεί μετά από χρόνια, ευνοώντας τον οικονομικά ισχυρό θύτη με τις πολύ μεγαλύτερες αντοχές στην περίπτωση ενός δικαστικού μαραθωνίου; Ή μήπως στην Αστυνομία που πρώτα αναζητά τρόπο να μην εμπλακεί στις συγκεκριμένες υποθέσεις και μετά ενημερώνει τα θύματα για τα δικαιώματα τους; Άραγε, τις λίγες φορές που τα θύματα βρήκαν το θάρρος να προστρέξουν κατευθείαν στην Αστυνομία, πόσοι θύτες συνελήφθησαν πριν την παρέλευση του αυτοφώρου;
Αν θέλουμε να πιάσουν τόπο οι θυσίες των σημερινών θυμάτων, οι θύτες του μέλλοντος θα πρέπει να νιώθουν ότι δεν είναι άτρωτοι. Δεν αρκεί να λέμε ότι η σεξουαλική κακοποίηση και ο εργασιακός εκφοβισμός είναι κακά πράγματα. Πρέπει να θεσμοθετήσουμε και τα εργαλεία που θα επιτρέψουν στα θύματα του μέλλοντος να βρουν άμεσα το δίκιο τους -κάτι που θα μειώσει δραστικά τον αριθμό των επίδοξων θυτών. Η ανάγκη του θύματος να «ακουστεί» προκύπτει ακριβώς επειδή δεν έχει ικανοποιηθεί η ανάγκη του να δικαιωθεί από τις αρμόδιες αρχές, ακριβώς επειδή για τον θύτη δεν έχει υπάρξει μέχρι τότε καμία συνέπεια. Κανένα θύμα δεν θα διάλεγε τις κάμερες αντί για έναν δίκαιο δικαστή.
Θα πρέπει η φοιτήτρια που νιώθει άβολα από την συμπεριφορά ενός καθηγητή στην ώρα ακρόασης τους να έχει στην διάθεση της ένα θεσμοθετημένο κανάλι επικοινωνίας με την διοίκηση του Πανεπιστημίου ώστε να αναφέρει το συμβάν χωρίς τον φόβο των συνεπειών. Θα πρέπει ο ηθοποιός που βιώνει καθημερινά τον εργασιακό εκφοβισμό στις πρόβες μιας παράστασης να γνωρίζει ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί να απευθυνθεί στην Επιθεώρηση Εργασίας, χωρίς τον φόβο των συνεπειών και κυρίως χωρίς να νιώθει ότι η προσφυγή του είναι εντελώς μάταιη. Θα πρέπει ο πατέρας του ανήλικου μαθητή που δέχεται ανήθικες προτάσεις από τον διεστραμμένο δάσκαλο του να νιώθει ότι μπορεί άμεσα να βρει το δίκιο του απευθυνόμενος στις αρμόδιες αρχές, όσο ισχυρές κι αν είναι οι πλάτες του επώνυμου δασκάλου του και χωρίς να τριγυρνάει στο μυαλό του ο νοσηρός πειρασμός της αυτοδικίας.
Αν ούτε και τώρα αλλάξει πραγματικά κάτι, οι δημόσιες προτροπές στα θύματα να μιλήσουν θα καταλήξουν να ηχούν μονάχα εξοργιστικά στα αυτιά τους. Το ζητούμενο δεν είναι κάθε τόσο τα θύματα να σπάνε την σιωπή τους και να μιλάνε στις συγκεντρωμένες κάμερες αλλά το να μην χρειαστεί ποτέ να εκθέσουν τον εαυτό τους στα τηλεπαράθυρα για να βρουν το δίκιο τους. Εξάλλου, τα θύματα δεν θέλουν να μιλήσουν για τον εαυτό τους. Θέλουν κυρίως να προλάβουν το κακό πριν εξαπλωθεί κι άλλο, πριν κι άλλοι βιώσουν το τραύμα της εισβολής στο σώμα και στην ψυχή τους.
Τα σοβαρά προβλήματα αντιμετωπίζονται με σοβαρούς θεσμούς. Αν δεν τους δημιουργήσουμε τώρα, οι θύτες θα πειστούν οριστικά ότι θα είναι για πάντα ανίκητοι. Έχουμε το δικαίωμα να κάνουμε τέτοιο κακό στις επόμενες γενιές;
18°
