Στην πλούσια Γερμανία συζητούν να μειώσουν τα όρια συνταξιοδότησης και οι εργαζόμενοι που έχουν εισφορές στο ασφαλιστικό σύστημα για 45 χρόνια να μπορούν να λάβουν πλήρη σύνταξη στα 63 αντί για τα 65. Αντίθετα στη χρεοκοπημένη Ελλάδα, που δεν δίνει επίδομα στους μακροχρόνια άνεργους, δίνονται πλουσιοπάροχα πρόωρες συντάξεις σε πλήθος περιπτώσεων. Οι μητέρες ανηλίκων, αντί να βοηθηθούν τα χρόνια μετά τη γέννα, θα λαμβάνουν σύνταξη για μερικές δεκαετίες ενώ τα παιδιά τους θα είναι ενήλικα.
Oι αγώνες για να μην εξορθολογιστεί το ασφαλιστικό σύστημα και να διατηρηθούν τα ασφαλιστικά προνόμια που απολαμβάνουν επαγγελματικές ομάδες σε βάρος όλων των υπολοίπων, πέτυχαν να προσθέσουν αρκετές δεκάδες δισεκατομμύρια στο λεγόμενο επαχθές χρέος. Μέχρι τη χρεοκοπία, οι περισσότεροι Έλληνες δεν αναρωτιούνταν από πού θα πληρωθούν οι κάθε είδους υποχρεώσεις που αναλάμβανε το κράτος. Μάλιστα, οι πάντες ζητούσαν ακόμη μεγαλύτερες δαπάνες, θέλοντας να αγνοούν ότι τα χρήματα προέρχονται από δανεισμό, ενώ ελάχιστοι παρατηρούσαν ότι ο τρόπος που μοιράζονταν οι πόροι διαιώνιζε την αδικία. Το 2010 η κρατική επιδότηση για κάθε ασφαλισμένο της ΔΕΗ ήταν 24.600 ευρώ, του ΟΤΕ 12.800, του ΙΚΑ 1.200 και του ΟΑΕΕ 1.000 («Έθνος», 29/4/11). Δεν μας ένοιαζε, λοιπόν, ούτε από πού έρχονται τα χρήματα, ούτε πού πηγαίνουν.
Οι νέοι σήμερα δεν θα πρέπει μόνο να εργαστούν σκληρά για να ζήσουν με αξιοπρέπεια, αλλά θα πρέπει οι ίδιοι να ξεπληρώνουν αυτά που μοίραζε το πελατειακό σύστημα. Σαν κάποιον που κληρονομεί χρέη από τους γονείς του, αντί για περιουσία. Η ανεργία βρίσκεται στα ύψη, οι ευκαιρίες απασχόλησης σπανίζουν και οι αμοιβές όσων κατορθώνουν να βρουν εργασία είναι χαμηλότερες σε σχέση με το παρελθόν.
Οι νέοι αισθάνονται αδικημένοι και προδομένοι. Αρκετοί, από την προστασία της οικογένειας είχαν ετοιμαστεί να περάσουν στην αγκαλιά του κράτους, αλλά αυτό δεν ήρθε στο ραντεβού. Άλλοι μόχθησαν για να αποκτήσουν προσόντα και σήμερα δεν μπορούν να τα αξιοποιήσουν. Για όλους τους Έλληνες, νέους και μεγαλύτερους, υπάρχει η παγίδα της θυματοποίησης. Θυματοποίηση είναι η αυτοκαταστροφική πεποίθηση ότι είμαστε το αιώνιο θύμα των άλλων, που μας απομακρύνει από την ανάληψη ευθύνης και τη δράση.
Για αρκετά χρόνια πριν το 2009 η Ελλάδα έχανε συνεχώς θέσεις στον παγκόσμιο χάρτη της ανταγωνιστικότητας, δηλαδή οι αγοραστές δεν προτιμούσαν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες μας. Κανονικά αυτό θα έπρεπε να φέρει πτώση του πλούτου που κυκλοφορεί στη χώρα. Σε εμάς συνέβαινε το αντίθετο, γινόμασταν όλο και πιο πλούσιοι.
Η κατάσταση αυτή, που αρκετοί νοσταλγούν και άλλοι υπόσχονται ότι θα επαναφέρουν, υπήρχε μόνο και μόνο επειδή το κράτος έριχνε στην οικονομία τα τεράστια ποσά που δανειζόταν και κατέρρευσε μόλις οι αγορές σταμάτησαν να μας δανείζουν, φοβούμενες, σωστά, ότι έτσι όπως πάμε δεν θα μπορέσουμε ποτέ να τις ξεπληρώσουμε. Η αντίδρασή μας στην αναπάντεχη αυτή εξέλιξη ήταν οργή και αγανάκτηση. Αρκετοί ζητούσαν εκδίκηση. Τώρα αρχίζουμε να ανακαλύπτουμε ότι, τελικά, τιμωρούσαμε τον εαυτό μας.
Για να σταματήσει η πτώση των εισοδημάτων και της απασχόλησης ή θα πρέπει να βρεθεί κάποιος τρελός που θα μας χρηματοδοτεί για να καλοπερνάμε ή θα πρέπει να βρούμε τρόπους αυτά που πουλάμε να προσελκύσουν αγοραστές με την ποιότητα και τις τιμές τους. Οι άνεργοι δεν πρόκειται να βρουν δουλειά, αν δεν γίνουν νέες επενδύσεις. Οι επιχειρηματίες θα επενδύσουν μόνο αν υπάρχει η προοπτική για μελλοντικά κέρδη σε ένα περιβάλλον σταθερότητας και όχι σε μια χώρα που κινδυνεύει με αλλαγή νομίσματος, στάση πληρωμών και χαοτικές καταστάσεις.
Νομίζει κανείς ότι αν φάμε με τον τσαμπουκά τα λεφτά των Ευρωπαίων εκείνοι θα συνεχίσουν να αγοράζουν τα προϊόντα μας και να έρχονται για τουρισμό; Αν συνέφερε η μονομερής διαγραφή του χρέους θα το είχαν ήδη κάνει πολλές χώρες, οι οποίες είχαν να ρισκάρουν λιγότερα από μας. Οι ελάχιστες χώρες που αναγκάστηκαν να το κάνουν, όπως η Αργεντινή, πληρώνουν τεράστιο τίμημα, χωρίς να καταφέρουν να διαγράψουν το χρέος τους.
Αν η Ελλάδα δεν τηρήσει τις υποχρεώσεις της, κρατικοποιήσει ιδιωτικές επιχειρήσεις ή έχει υπερβολικά ελλείμματα, θα έχει παραβιάσει κοινοτικούς κανόνες και θα χάσει, εκτός των άλλων, και τα δισεκατομμύρια που παίρνει κάθε χρόνο ως επιδοτήσεις. Αυτό θα σήμαινε περισσότερη φτώχεια και ανεργία.
Οι δήθεν ηρωικές λύσεις κράτησαν πολλούς καθηλωμένους στην ανωριμότητα και στον αντίποδα επέτρεψαν στα απομεινάρια του συστήματος της χρεοκοπίας να εμφανίζονται ως οι σχετικά σοβαρότεροι διαχειριστές. Οι ελληνικές κυβερνήσεις που διαχειρίστηκαν την κρίση δεν είχαν κανένα σχέδιο για να γίνει η Ελλάδα πιο φιλική στην επιχειρηματικότητα και αντιστάθηκαν σε μεταρρυθμίσεις που θα άνοιγαν την οικονομία για να προστατεύσουν συντεχνιακά πελατειακά συμφέροντα. Για παράδειγμα, υπάρχουν νησιά που οι τουρίστες περιμένουν ώρες για ένα ταξί, ενώ απαγορεύεται στους ανέργους του νησιού να ασκήσουν αυτό το επάγγελμα. Παράλληλα οι πάντες δίνουν μάχη για να παραμείνουν στο δημόσιο οι ευνοημένοι του πελατειακού συστήματος που διορίστηκαν εκτός ΑΣΕΠ και να αποκλειστούν όσοι θα μπορούσαν να προσληφθούν αξιοκρατικά στη θέση τους.
Σήμερα όλο και περισσότεροι νέοι, όπως και μεγαλύτεροι, αρνούνται να ταυτιστούν με το συντηρητισμό που δίνει μάχες για να διατηρηθούν προνόμια και στρεβλώσεις σε βάρος του δημοσίου συμφέροντος και της ανάκαμψης. Πολλές πρωτοβουλίες (επιχειρηματικές, καλλιτεχνικές, αλληλεγγύης, παρέμβασης στην πόλη) δείχνουν ότι οι πολίτες αφήνουν πίσω τη θυματοποίηση, πιστεύουν στη δύναμή τους και διεκδικούν τη δημιουργία. Τι κρίμα που το πολιτικό σύστημα όχι μόνο δεν ευνοεί τη δημιουργικότητά τους, αλλά με χίλιους τρόπους την υπονομεύει.
14°
