Ο Γέρος της δημοκρατίας 51 χρόνια μετά

Με συνοχή καρδιάς και σκέψεις μελαγχολίας και αναπόλησης θα προσπαθήσω να αποτυπώσω τις σκέψεις και να τις μετατρέψω σε γραπτό λόγο ώστε να γίνουν εφαλτήριο μιας ιστορικής αναδρομής, που μόνο στόχο θα έχει να αποδώσουμε φόρο τιμής σε έναν μεγάλο πολιτικό άνδρα της σύγχρονης ιστορίας.

Μπαίνοντας λοιπόν ο Νοέμβριος, οι σκέψεις μας γυρίζουν πίσω 50 χρόνια. Την 1 Νοεμβρίου 1968, όπου ο πολιτικός ανήρ Γεώργιος Παπανδρέου είχε περάσει στην αιωνιότητα. Θα προσπαθήσω λοιπόν να βγάλω από μέσα μου την πλακέτα της ιδεολογική μου ταυτότητας και με καθαρό μυαλό να μεταφέρω τις σκέψεις μου.

Ο Γεώργιος Παπανδρέου ήταν ένας πολιτικός άνδρας ο οποίος έχει συνδεθεί με μεγάλα κοινωνικά και πολιτικά γεγονότα. Το μικρόβιο της προσφοράς του προς τον τόπο ξεκίνησε από τα φοιτητικά του χρόνια, ως πρωτεργάτης των «Γυμναστικών» του 1907. Από το πανεπιστήμιο ως ένας άγνωστο όνομα, προερχόμενο από μια λαϊκή οικογένεια της περιφέρειας έδωσε το παρόν ανάμεσα στους αθηναϊκούς κύκλους της λεγόμενης καλής αθηναϊκής κοινωνίας. Διότι δεν πρέπει να λησμονούμε πως στις αρχές του 1900 οι σπουδές δεν ήταν κάτι το οποίο θεωρούνταν δεδομένο. Ο Γεώργιος Παπανδρέου συνεχίζει τις σπουδές του στο Βερολίνο. Επίσης ένα μεγάλο άλμα για εκείνη την εποχή αν σκεφτεί κανείς πως τα μεταπτυχιακά της εποχής ήταν προνόμιο των ολίγων.

Εκεί στο Βερολίνο γνωρίζει και τον πρωθυπουργό με το όραμα των δυο ηπείρων και των πέντε θαλασσών. Στη συνέχεια ο Γεώργιος Παπανδρέου από τα φοιτητικά έδρανα συνεχίζει τον αγώνα του ως διευθυντής του πολιτικού γραφείου του Ελευθερίου Βενιζέλου. Θα δούμε τον Παπανδρέου και στην τοπική αυτοδιοίκηση ως νομάρχη Λέσβου και Χίου. Επί Ιωάννου Μεταξά εξορίζεται στην Άνδρο και στα Κύθηρα. 

Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής συλλαμβάνεται ως εκδότης μιας παράνομης εφημερίδας και στέλνεται στις φυλακές Αβέρωφ. Ο πολιτικός από την Αχαΐα θα είναι ο πρώτος πρωθυπουργός της μεταπολεμικής Ελλάδος.

Τη συνέχεια λίγο πολύ την γνωρίζουμε. Δεκεμβριανά, ανένδοτος αγών, αποστασία, δικτατορία. Ο Γεώργιος Παπανδρέου αποτέλεσε έναν πολιτικό άνδρα, ο οποίος είτε συμφωνούσες, είτε διαφωνούσες σε καθήλωνε. Δεν μπορούμε να πούμε πως είχε το πολιτικό ανάστημα ενός Βενιζέλου αλλά θα ήταν χρήσιμο να καταγράψουμε πως έκανε το καθήκον ως πατριώτης του Κέντρου. Απέναντι του είχε το παλάτι και τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.

Πραγματικά η θλίψη μου είναι μεγάλη και η ζήλεια ακόμη μεγαλύτερη όταν σκέφτομαι τι προσωπικότητες πλαισίωναν το ελληνικό κοινοβούλιο τότε και τι πολιτικοί νάνοι μας εκπροσωπούν σήμερα.

Ο Γεώργιος Παπανδρέου υπήρξε ο θεμελιωτής της δημοκρατίας γι’ αυτό εξίσου και το προσωνύμιο Γέρος της Δημοκρατίας. Ποιος μπορεί να ξεχάσει την αντιπαράθεσή του με τον «αγαπητό του Κώστα», όπως προσφωνούσε τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη.

Αν μπορούσα να πατήσω το κουμπί της μηχανής του χρόνου και να συνομιλήσω μαζί του, σίγουρο θα ήταν πως θα διαφωνούσαμε σε πολλά, αλλά δεν μπορώ να μην του αναγνωρίσω την καλή πρόθεση για το καλό της Ελλάδος και την τιμιότητά του και το ήθος του.

Ο Γέρος πεθαίνει 50 χρόνια σαν σήμερα σε κατ’ οίκον περιορισμό και η κηδεία του γίνεται αφετηρία αντίστασης ενάντια στη δικτατορία.

Η ιστορία έχει αναλάβει να κρίνει την πολιτική του πορεία και να τον τοποθετήσει εκεί που αυτή πιστεύει. Εμείς, μικροί μπροστά του, απλά ας διδαχθούμε από τα χαρακτηριστικά ενός ηγέτη και από την στάση του. Είναι το μόνο ίσως που μπορούμε να κάνουμε στην εποχή του κομματικού σωλήνα και τον ιδεολογικών ορίων από τις πολιτικές επιτροπές και τα μέσα μαζικής επικοινωνίας. Ας γίνουν τέτοιοι ηγέτες η αρχή για μια ιδεολογική ανοικοδόμηση στα ερείπια της οικονομικής κρίσης που μας έβγαλε όλους από την τροχιά της λογικής και της απαξίωσης της ενασχόλησης με τα κοινά.