O πιασάρικος τίτλος ήταν πάντα ένας πονοκέφαλος για τους επαγγελματίες της γραφής. Γιατί, ως γνωστόν, δεν αρκεί να έχεις στα χέρια σου ένα ενδιαφέρον κείμενο. Πρέπει να βρεις και έναν τρόπο να τραβήξεις το βλέμμα του αναγνώστη και να του δημιουργήσεις την ανάγκη να το διαβάσει.
Όσο το τυπωμένο χαρτί είχε την πρωτοκαθεδρία, τα πράγματα ήταν σχετικά απλά. Έπρεπε να βρεις έναν έξυπνο τίτλο που θα έδινε ορισμένες πληροφορίες για το κείμενο αλλά όχι τόσο πολλές ώστε ο άλλος να μην το διαβάσει. Από τότε, όμως, που το ίντερνετ έγινε η βασική πηγή ενημέρωσης (μα και ψυχαγωγίας, κοινωνικοποίησης, πολιτικής προπαγάνδας, κλπ) περάσαμε σε μια τελείως διαφορετική διάσταση.
Καταρχάς, ως αναγνώστες (καλο)μάθαμε στο να μην πληρώνουμε –άμεσα- για να διαβάσουμε. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την υπερπληθώρα των κειμένων που μας εκλιπαρούν να τους δώσουμε λίγη προσοχή, μας έκανε πολύ δύσκολους. Τώρα πια, για να κάνουμε το πολυπόθητο κλικ δεν μας αρκεί ένας έξυπνος, περιεκτικός τίτλος. Πρέπει να πειστούμε πως η σελίδα στην οποία θα μπούμε θα μας χαρίσει τον ουρανό με τ’ άστρα. Θα μας ενημερώσει, θα μας διασκεδάσει, θα μας συγκινήσει, θα μας καλοπιάσει, θα μας κολακέψει, θα μας εξοργίσει... Αν ο τίτλος δεν μας δίνει τα εχέγγυα, αντίο. Υπάρχουν και αλλού πορτοκαλιές που κάνουν πορτοκάλια.
Κάπως έτσι, πολλοί από τους παρόχους αυτών των άρθρων άρχισαν να δρουν σαν κονκισταδόρες προσφέροντας στους ιθαγενείς-αναγνώστες καθρεφτάκια και πολύχρωμα μπιχλιμπίδια: «Δείτε το πριν το κατεβάσουν», «Θα πάθετε πλάκα», «Προσοχή, ακατάλληλες εικόνες», «Δεν θα πιστέψετε τι έγινε». Το ζητούμενο είναι να ξεγελαστεί ο πελάτης και να πατήσει το λινκ. Το τι θα βρει μέσα είναι παντελώς αδιάφορο. Ας πρόσεχε.
Όπως είναι λογικό, αυτή η τεχνική είναι αδύνατον να εφαρμόζεται για πάντα. Γιατί ακόμα και ο πλέον αποβλακωμένος από εμάς, κάποια στιγμή θα καταλάβει ότι τον δουλεύουν ψιλό γαζί. Έχουμε λοιπόν πια περάσει στο στάδιο της συνενοχής. Ο συντάκτης -και κατ’ επέκταση ο ιδιοκτήτης του μέσου- γνωρίζει καλά το κοινό του και του κλείνει πονηρά το μάτι. Ο δε αναγνώστης ξέροντας ότι κατά πάσα πιθανότητα θα του σερβίρουν κάτι που κυκλοφορεί παντού με copy paste, δεν μπαίνει καν στον κόπο να διαβάσει το κείμενο. Ρίχνει μια ματιά στον προβοκατόρικο τίτλο και μετά πηγαίνει απευθείας στα σχόλια, για να διαβάσει τι λένε οι άλλοι και να σχολιάσει και αυτός.
Θα μπορούσε δηλαδή κάλλιστα η σελίδα να είναι γεμάτη με «lorem ipsum» ή το κείμενο να είναι τελείως διαφορετικού ύφους από τον τίτλο. Πρόσφατο παράδειγμα: Σε διάσημη για τη χυδαιότητά της ακροδεξιά ιστοσελίδα αναρτήθηκε ένα άρθρο για το αρχείο Παττακού. Ο τίτλος ήταν: «Στο φως το αρχείο Παττακού. Όλος ο αγώνας των πατριωτών κατά του μικροβίου του κομμουνισμού σε χιλιάδες έγγραφα». Το δε κείμενο, αν εξαιρέσεις έναν μικρό πρόλογο και έναν επίλογο που κινούνταν στο ίδιο πνεύμα, ήταν αντιγραφή ενός άρθρου από άλλο σάιτ, στο οποίο οι πρακτικές του Παττακού και των ομοϊδεατών του παρουσιάζονταν με μελανά χρώματα. Κανένα πρόβλημα. Το μεγαλύτερο μέρος των επισκεπτών της συγκεκριμένης ιστοσελίδας βαριούνται να διαβάσουν και έτσι αρκέστηκαν να ξεσαλώσουν με σχόλια υπέρ της «εθνοσωτηρίου» .
Υπάρχει όμως και το κόλπο του φαινομενικά ουδέτερου τίτλου. «Υποψήφιος ευρωβουλευτής είναι παντρεμένος με άντρα» ήταν ένας πρόσφατος τέτοιος τίτλος. Πέρα από το γεγονός πως, κανονικά, αυτό δεν θα έπρεπε να αποτελεί είδηση ή να μας νοιάζει, όλη η ουσία εδώ βρίσκεται στο πού δημοσιεύεται το συγκεκριμένο άρθρο. Αν φιλοξενείται σε ένα μέσο που γενικά στηρίζει τα ατομικά δικαιώματα, έχει καλώς. Διαφορετικά, αποτελεί ένα ακόμη πρόσχημα για να ανοίξουν οι κάνουλες του οχετού. Όπως και έγινε.
Πρόκειται για μια κουτοπόνηρη τακτική, η οποία είναι πιο επικίνδυνη από όσο φαίνεται καθώς μας εξοικειώνει ομαλά με τη χυδαιότητα και τη μισαλλοδοξία. Μία ακόμη εστία μόλυνσης, δηλαδή, στον βάλτο που μας καταπίνει –γραφιάδες και αναγνώστες- σιγά σιγά.
22°
