Εξαιρετικά πιθανό φαίνεται να είναι το ενδεχόμενο αλλαγής του εκλογικού νόμου που αφορά τη διεξαγωγή των εκλογών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, μετά τη συζήτηση που ξεκίνησε από τη σχετική πρωτοβουλία του υπουργού Εσωτερικών κ. Μιχελάκη.
Όσοι με πάθος υπερασπιστήκαμε τις αλλαγές στο πολιτικό σύστημα εντοπίζοντας σε αυτό τη ρίζα πολλών δεινών, δεν έχουμε σήμερα την πολυτέλεια να απέχουμε από οποιαδήποτε σχετική συζήτηση, παρασυρμένοι από πιθανές προσωπικές ιδιοτέλειες. Ξεκινώντας λοιπόν από τα βασικά, πράγματι το υπάρχον εκλογικό σύστημα στην τοπική αυτοδιοίκηση πάσχει και χρήζει σοβαρών τομών, παραδοχή που αρκεί για να μην είμαστε εξ’ ορισμού αρνητικοί σε ό,τι προτείνεται.
Παρ' όλα αυτά, αξίζει ξανά να παρατηρήσουμε ότι χιλιοειπωμένες μεταρρυθμίσεις στη χώρα μας φτάνουν δυστυχώς πάντοτε αργά και τελικά λαμβάνουν μορφή χιονοστιβάδας, τρομοκρατώντας και βρίσκοντάς μας μονίμως απροετοίμαστους.
Επιστρέφοντας στην ουσία του προβλήματος, ο κατακριτέος και ξαναειπωμένος σφικτός εναγκαλισμός των κομμάτων με την αυτοδιοίκηση, κατέληξε να γίνει μπούμερανγκ για τα ίδια τα κόμματα ώστε να αναζητείται σήμερα ο βίαιος διαχωρισμός τους. Είναι προφανές ότι οι προτάσεις της κυβέρνησης δεν προκύπτουν από ευγενείς σκοπούς. Τα δύο πρώην μεγάλα κόμματα, δεν θέλουν να μακιγιάρουν μόνο μια ενδεχόμενη δική τους συντριβή στις εκλογές, αλλά παράλληλα να εμποδίσουν και μια εκλογική επιτυχία των δυο άλλων βασικών παικτών. Του ΣΥΡΙΖΑ και της Χρυσής Αυγής.
Πάνω σε αυτόν τον καμβά θα γραφτεί όλο το νομοσχέδιο και για να είμαστε ειλικρινείς, όσο η ίδια η ύπαρξη της κυβέρνησης διακυβεύεται από την κάλπη των αυτοδιοικητικών εκλογών, τόσο θα εκφράζεται με μεγαλύτερη σαφήνεια και κυνισμό η παραπάνω σκοπιμότητα. Μόνον έτσι μπορεί να εξηγηθεί η διάθεση επαναφοράς του απαράδεκτου 42%, σε μια εποχή έντονης κρίσης αντιπροσώπευσης και αμφισβήτησης της Δημοκρατίας. Από μόνο του αυτό, είναι στοιχείο δηλωτικό του συγκυριακού ενδιαφέροντος της κυβέρνησης, προκειμένου να ευνοηθούν οι υπάρχοντες δημοτικοί μηχανισμοί και πρόσωπα και -στο βαθμό που γίνεται- να σωθούν ορισμένες πολιτικές ισορροπίες.
Ο ανομολόγητος στόχος της κυβέρνησης να κρυφτεί, την οδηγεί στο να διώχνει απ’ τη μέση τα κόμματα και να αφήνει μόνον τα πρόσωπα. Υπάρχει ωστόσο μια ενδιάμεση βαθμίδα που είναι οι αυτοδιοικητικές παρατάξεις και τα προγράμματα τους, ως αντικειμενικές πολιτικές οντότητες που δεν μπορούν να διαγραφούν με μονοκοντυλιά. Οι εκλογές είναι πολιτικές διεργασίες, όπου πέραν των προσώπων κρίνονται παρατάξεις, σύνολα, ιδέες και προγράμματα.
Τα προβληματικά σημεία των φερόμενων αλλαγών επηρεάζουν εξάλλου το αυτοδιοικητικό τοπίο, τόσο πριν τις εκλογές όσο και μετά. Η διάσπαση των συνδυασμών μεταξύ του επικεφαλής και των υποψηφίων δημοτικών συμβούλων σε δύο ανεξάρτητες ενιαίες λίστες, δεν προσφέρει καμιά εικόνα συνοχής, σύνδεσης και δεσμευτικής συσπείρωσης γύρω από κάποιο πρόγραμμα ή κάποιο κοινό όραμα γα τον τόπο. Το στοιχείο αυτό δεν είναι προβληματικό στη θεωρία, αλλά μπορεί να καταστεί εξαιρετικά επιζήμιο μέσα από την επίταση του ανταγωνισμού των πολλών υποψηφίων προεκλογικά αλλά κι αργότερα στη λειτουργία και την ενσωμάτωση των εκλεγμένων συμβούλων.
Η μεγάλη νομιμοποίηση των συμβούλων μπορεί πολύ ευκολότερα να καταλήξει σε πλήρη αυτονόμηση και λαϊκισμό, παρά σε σύνθεση. Με δυο λόγια, πανίσχυροι σύμβουλοι και χαλαρές παρατάξεις μάλλον σημαίνουν διοικητική αδυναμία στους ήδη διοικητικά προβληματικούς Δήμους. Ιδιαίτερα σε μια χώρα όπου η συναίνεση δεν είναι και το πιο δυνατό μας σημείο, δεν γίνεται να βασίζεται όλη η μεταρρύθμιση σε επιδιωκόμενους συμβιβασμούς. Πόσο μάλλον όταν οι πολιτικές αντιπαραθέσεις βρίσκονται σε πρωτοφανή κορύφωση. Αυτό είναι αφέλεια. Κάποιος, κάποια στιγμή πρέπει να μπορεί να διοικήσει.
Αν πάλι επιθυμούν να κόψουν το δρόμο στη Χρυσή Αυγή για να περάσει απ’ την πόρτα, τότε με το ενιαίο ψηφοδέλτιο συμβούλων της ανοίγουν διάπλατα τα παράθυρα. Γιατί με τόσο ισχυρό κομματικό μηχανισμό η λεγόμενη «γραμμή» και η δυνατότητα ελεγχόμενης ψηφοφορίας μεγιστοποιείται. Και παρότι στα αστικά κέντρα αυτό μπορεί να αμβλύνεται, μην εκπλαγείτε αν δείτε όλα τα συμβούλια στην περιφέρεια να «μαυρίζουν» με χρυσαυγίτες το βράδυ των εκλογών.
Καταλήγοντας, υποστηρίζω ότι τα δύο ενιαία ψηφοδέλτια σε συνδυασμό με την εξαφάνιση της παράταξης, θα είναι ανασχετικοί μηχανισμοί στην εύρυθμη λειτουργία των Δήμων. Παρότι η λογική της μεταρρύθμισης είναι σε σωστή κατεύθυνση, ορισμένα ζητήματα χρήζουν παραπάνω προσοχής και κυρίως, θα πρέπει να υπάρξουν επιπλέον θεσμικές εγγυήσεις για το «ποιος» και το «πως» εν τέλει μπορεί να αποφασίζει. Υπ’ αυτό το πρίσμα το θέμα της κατανομής των εδρών και η διασφάλιση πλειοψηφίας πρέπει να επανεξετασθεί.
Χρήσιμο ενδεχομένως θα ήταν, μαζί με τους επικεφαλής των ψηφοδελτίων, να υπάρξει μια λίστα αριστίδην συμβούλων όπου η σταυροδοσία να γίνεται δίπλα στο όνομα της παράταξης κι όχι στο όνομα του επικεφαλής. Ταυτόχρονα, θα μπορούσε να προβλεφθεί, οι αριστίδην σύμβουλοι να μην προκύπτουν ως επιλογές του επικεφαλής, αλλά μέσα από νομοθετικά θεσπισμένες εσω-παραταξιακές διαδικασίες. Με τον τρόπο αυτόν θα συγκροτούνταν εξάλλου πολύ ευκολότερα τα πολυσυλλεκτικά ψηφοδέλτια.
Στις εκλογές, σαφέστατα ψηφίζουμε και πρόσωπα, αλλά κυρίως ψηφίζουμε το όραμα, τις ιδέες και το πρόγραμμα. Ή τουλάχιστον έτσι θα έπρεπε να είναι. Στην εποχή μας άλλωστε η τάση θα έπρεπε να είναι περισσότερη πολιτική κι όχι λιγότερη.
24°
