Ο «πεζόδρομος»

Ποια να είναι άραγε η άλλη όψη (του νομίσματος) του ευτελούς λαϊκισμού; Μα ο διανοητικός σνομπισμός. Πρόκειται για μία ανάλογη ισοπεδωτική δραστηριότητα η οποία καταλήγει, φευ, στο ίδιο αποτέλεσμα. Στην απλοϊκότητα του άσπρου-μαύρου.

Γιώργος Βέλτσος, μέλος των ελίτ της χώρας, χρησιμοποίησε δύο λέξεις για να περιγράψει τη σύναξη του ΠΑΣΟΚ προ ημερών. «Ανορθολογισμός της Μυθοπλασίας» λάλησε ο δάσκαλος για να αφήσει άφωνους τους αναγνώστες του. Δραστήριο μέλος του σημιτικού μπλοκ στα χρόνια της κυριαρχίας του, ο Γιώργος Βέλτσος, συνδαιτυμόνας και εις βάθος αναλυτής, με δύο λέξεις διέγραψε τον πρώην πολιτικό μαικήνα του, τον Κώστα Σημίτη, το ΠΑΣΟΚ, την πολιτική πολυπλοκότητα από το 1974 έως σήμερα και κυρίως την όποια δυναμική της Κεντροαριστεράς, στην προσπάθειά του να γοητεύσει τα αδηφάγα αυτιά των αναγνωστών και ακροατών του, οι οποίοι, νεοφώτιστοι ακόμη ή και ουσιαστικά αμόρφωτοι, υπακούουν σε συνθήματα. Γιατί ο διανοητικός σνομπισμός και ο βαλκανικού τύπου λαϊκισμός λειτουργούν αποκλειστικά με συνθήματα, ο δεύτερος με ευτελή κλισέ και ο πρώτος με γλωσσολογικές παραξενιές.

Αντιλαμβάνεται ο αναγνώστης ότι ο Γιώργος Βέλτσος χρησιμοποιείται στο κείμενο αυτό ως «εργαλείο», ως ένα υπομόχλιο ενός πολυμηχανήματος ώστε να οδηγηθεί η συζήτηση σε βάθος.

Την προηγούμενη εβδομάδα, λοιπόν, για εκείνο το τμήμα της ελληνικής κοινωνίας το οποίο επέλεξε να διασχίσει μοναχικά την έρημο της Κεντροαριστεράς και του Δημοκρατικού Σοσιαλισμού, πορεία που κρατά τώρα πέντε τουλάχιστον χρόνια, αυτή λοιπόν η ομάδα πολιτικών φυγάδων και μοναχικών οδοιπόρων αντελήφθη αφενός ότι στην Πολιτική δεν υπάρχει παρθενογένεση, αλλά και πως η ΔΗΜΑΡ απώλεσε και αυτή το ρυθμό του εκκρεμούς και πως το ΠΑΣΟΚ αντελήφθη την απόλυτη μοναξιά του.

Το Συμπόσιο επί της οδού Πειραιώς ήταν μία πολιτική κίνηση στην οποία ο Ευάγγελος Βενιζέλος μάζεψε προς όφελός του το πολιτικό χαρτί και ο Κώστας Σημίτης σάρωσε ως προς τις εντυπώσεις.

Η ιδιοφυής αναφορά του πρώην πρωθυπουργού στον «Αριστερό Κομφορμισμό της ΔΗΜΑΡ» πρόσθεσε στο πολιτικό λεξιλόγιο των ημερών έναν ακόμη πολιτικό όρο. Όρο που περιγράφει την ουσία της πολυπλοκότητας που κυριαρχεί στη μη σταλινική, ούτε κρυπτοσταλινική Αριστερά, που κατά γενική ομολογία θα μπορούσε να εκφράσει η ΔΗΜΑΡ του Φώτη Κουβέλη.

Η απόσυρση της ΔΗΜΑΡ από την κυβέρνηση δεν ήταν από μόνη της μία κίνηση που θα καταδίκαζε τη δυναμική (αν υπήρχε) της Αγίου Κωνσταντίνου στη διαμόρφωση συνθηκών συστράτευσης των κεντροαριστερών μορφωμάτων. Τελικά, όμως, απεδείχθη πως ο μόνος συνδετικός κρίκος μεταξύ της Δημοκρατικής Αριστεράς και του κεντροαριστερού χώρου ήταν η επίφαση εξουσίας που διατηρούσε σε θερμοθάλαμο η Αγίου Κωνσταντίνου με τη συγκολλητική δυναμική (ή προτροπή) που εμπεριέχει ο όρος «κυβερνώσα Αριστερά». Η αναφορά και μόνο της λέξης «κυβερνώσα» άφηνε περιθώρια ονειροπόλησης σε μοναχικούς παρατηρητές και οδοιπόρους στα σοκάκια της αθηναϊκής πολιτικής σκηνής και παρασκηνίου. Το «άρωμα εξουσίας» είναι ερεθιστικό, βλέπετε.

Μόνο που η κυβερνώσα Αριστερά δεν είναι σύνθημα. Και όταν ο κόμπος έφθασε στο χτένι, το Σύνδρομο της Επικοινωνίας ή αλλιώς ο φόβος της σύγκρισης με το αντίπαλο δέος, δηλαδή τον ΣΥΡΙΖΑ και τον επιδειξιομανή αριστερισμό του, επέβαλε στην Αγίου Κωνσταντίνου αλλαγή ρότας. Αυτός είναι ο «Αριστερός Κομφορμισμός». Να υπακούς στη συνθηματολογία και όχι στον πολιτικά αρθρωμένο πολιτικό λόγο. Η ΔΗΜΑΡ, λοιπόν, απώλεσε εντός ολίγων εικοσιτετραώρων και το χαρακτηριστικό της «κυβερνώσας» και την ιδιότητα της «μήτρας» του επόμενου κεντροαριστερού εγχειρήματος. Η καμήλα της αφρικανικής ερήμου αργεί υπερβολικά να φτάσει στην ήβη και τη γονιμότητα και κυοφορεί επί 11 μήνες. Συνήθως μετά την πρώτη της γέννα σφαγιάζεται για την κατανάλωση της σάρκας της. Τον κύκλο γονιμότητας της καμήλας θυμίζει η Αγίου Κωνσταντίνου. Άργησε να ενηλικιωθεί και να εγκαταλείψει το οικογενειακό της περιβάλλον, εγκυμονούσε επί μακρόν, γέννησε με ωδίνες και αυτοκαταναλώθηκε τελικά, αφού πρώτα επέλεξε, μόνη της, να αυτοθυσιαστεί. Η όποια έκφανση της Αριστεράς ήταν ανέκαθεν ανέτοιμη να διαχειριστεί την επιτυχία της. Η ΕΔΑ αυτοκτόνησε μετά τις εκλογές του ’58, η Αριστερά αυτοπυροβολήθηκε το ’89, η Αριστερά αυτοκτόνησε το 1944-45, η Αριστερά αυτοεκτελέστηκε το ’48-49. Δεν πρόκειται για συρροή λαθών. Πρόκειται για γονιδιακή αδυναμία διαχείρισης της πολιτικής.

Κώστας Σημίτης την προηγούμενη Τετάρτη προσδιόρισε (μετά τον Νίκο Χριστοδουλάκη και τον Τάσο Γιαννίτση) τον τρόπο διαμόρφωσης του «Πεζοδρόμου της Κεντροαριστεράς». Πρόκειται για ένα στενό σχετικά καλντερίμι, με μικρά μαγαζιά δεξιά και αριστερά, και κατά μήκος του σοκακιού ομπρέλες, πολύχρωμες ομπρέλες, με καθίσματα και τραπεζάκια έξω. Ο κάθε «πραματευτής» διαθέτει ένα μαγαζάκι, άλλο στη γωνία και άλλο στριμωγμένο ανάμεσα από «πάγκους λαϊκής», αλλά πάντως διαθέτει το χώρο για να προβάλει την πραμάτεια του. Υπάρχουν χαλαροί κανόνες λειτουργίας του «Πεζόδρομου». Αριθμομηχανές που εκδίδουν αποδείξεις παντού, χρησιμοποιείται μόνο ανακυκλώσιμο υλικό για το αμπαλάζ, απαγορεύονται οι τσαμπουκάδες, είναι σεβαστοί οι κανόνες λειτουργίας της κάθε οικογένειας πραματευτάδων, πληρώνεται απαραιτήτως το ενοίκιο του κάθε μαγαζιού, φροντίζουν όλοι για την καθαριότητα των χώρων και την ομαλή προσβασιμότητα στα τραπεζάκια. Δεν σερβίρεται σαμπάνια, αλλά ούτε για ιδεολογικούς λόγους αποκλειστικά ρακί.

Ο «Πεζόδρομος» θα λειτουργήσει πειραματικά για ένα χρόνο και μετά θα συνοργανωθεί η μετακόμισή του σε μία «Κεντρική Πλατεία». Η συνοργάνωση προϋποθέτει τη διενέργεια ενός «Συν-ποσίου», μιας «συνεύρεσης», ενός «Συνεδρίου» των πραματευτάδων. Εκεί θα αναμετρηθούν οι «πραμάτειες». Από τη «συνεύρεση» αυτή θα προκύψει ένα «Συμβόλαιο» για την υπενοικίαση της «Κεντρικής Πλατείας». Εκεί προβλέπεται να υπάρξει μία «Ρυθμιστική Αρχή» για τη διευκόλυνση της κυκλοφορίας. Δεν θα υπάρχουν πολλά τραπεζάκια, αλλά ένας μεγάλος χώρος κατανάλωσης εδώδιμων και αποικιακών προϊόντων. Αυτό λέγεται και πολιτική πλατφόρμα.

Στον Γιώργο Βέλτσο δεν αρέσουν οι «Πεζόδρομοι» ούτε οι «Κεντρικές Πλατείες». Είναι «αγοραφοβικός». Στον Ανδρέα Λοβέρδο αρέσουν οι παπάδες, για το λόγο αυτό κάλεσε ιερωμένο (για ευχέλαιο, προφανώς) στα εγκαίνια των γραφείων του κόμματός του. Είναι «καταθλιπτικός». Ακόμη όμως και αυτοί οι δύο θα μπορέσουν να ανακαλύψουν κάποια «σούδα» στον «Πεζόδρομο» για να απλώσουν την πραμάτεια τους. Η ΔΗΜΑΡ, ο Φλωρίδης, η Άννα, ο Αρίστος ο Δοξιάδης, ο Ψυχογιός, ο Νίκος ο Μπίστης, η «Μεταρρύθμιση», ο «άστεγος» που ρουφάει την «Athens Voice» και τις φλυαρίες του κάθε αρθρογράφου της, όλοι αυτοί οι πολλοί αλλά και οι λίγοι θα έχουν τον «πάγκο» τους ή το τραπεζάκι τους στο φωνακλάδικο «Πεζόδρομο της Κεντροαριστεράς».

Στην «Κεντρική Πλατεία», όμως, μετά από διεργασίες και τσακωμάρες, συζητήσεις και σφιχταγκαλιάσματα, αλλά και διαζύγια, θα πρέπει κάποια στιγμή να εμφανιστούν οι σαραντάρηδες, αν υπάρχουν, για να αναλάβουν το πρόσταγμα. Η Γενιά του Πολυτεχνείου θα εξιλεωθεί παραδίδοντας τον «Πεζόδρομο» για κοινή χρήση. Μετά, ας αποσυρθεί στα στασίδια του αριστερού ψάλτη και ας παρατηρεί τα δρώμενα όπως τα γερόντια στο Muppet Show, γκρινιάζοντας και αναπολώντας το σφρίγος της νεότητας.