Στον καταποντισμό του ΠΑΣΟΚ από το 44% στο 4% μέσα σε λίγο χρόνια (2009-2015) συνέβαλε εκτός από το μνημόνιο η βαριά σκιά της διαφθοράς. Το βίαιο σπάσιμο του συμβολαίου της ευημερίας μεταξύ κυβερνώντων και κυβερνώμενων έφερε έντονη συλλογική αποστροφή προς το κατεστημένο και τους επαγγελματίες της εξουσίας. Ο αντισυστημισμός είναι η φυσική συνέπεια της ασυλίας των ελίτ και των ανισοτήτων και η έκρηξή του, όχι μόνο εδώ, δεν συμφέρει το κάθε είδους «παλιό» στην πολιτική. Πόσο μάλλον όταν αυτή η τάση, του αντισυστημισμού, συμπίπτει με αποκαλύψεις σκανδάλων τύπου Τσοχατζόπουλου και Siemens. Τότε ο θυμός συνδυάζεται με την αηδία.
Στο ΠΑΣΟΚ έτυχαν όλα μαζί: Κλήθηκε να διαχειριστεί τη χρεοκοπία με όλη την αντιπολίτευση στα κάγκελα, έβγαιναν σκελετοί από τα ντουλάπια του και βρέθηκε ένας πολιτικός αρχηγός που αντιγράφοντας τους παπανδρεϊκούς κώδικες κατάφερε να του πάρει την πελατεία. Κάπως έτσι κατρακύλησε με πρωτοφανή τρόπο για τα ευρωπαϊκά δεδομένο και έγινε ένα μικρό κόμμα που προσπαθεί τώρα μετά από πολυετείς διεργασίες να φτάσει σε διψήφιο ποσοστό συνενώνοντας γύρω του δυνάμεις του ενδιάμεσου χώρου, αποκτώντας καινούργιο όνομα και καινούργιο αφήγημα.
Αλλά στο μεταξύ άρχισε η αποκάλυψη του σκανδάλου Novartis. Και η σκιά του παλιού πέφτει βαριά πάνω στην επαγγελία του νέου.
Το πρόβλημα δεν είναι τα ονόματα πρώην υπουργών που περιλαμβάνονται στη δικογραφία που έφτασε στη Βουλή. Εκεί τα πράγματα είναι μάλλον απλά. Αν δεν αποδειχθεί τίποτα οι εμπλεκόμενοι θα δικαιωθούν και θα καταγγέλλουν αναίτια σπίλωση, όπως κάνουν ήδη. Άλλωστε, για την έκρηξη της φαρμακευτικής δαπάνης που αποτελεί βασική αιτία της ελληνικής χρεοκοπίας, για το γεγονός ότι αγοράζαμε τα φάρμακα ακριβότερα απ’ όσο όλοι οι Ευρωπαίοι χωρίς να έχουμε καλύτερη περίθαλψη, ασφαλώς και έχουν πολιτική ευθύνη όλες οι κυβερνήσεις που παρακολούθησαν, ανέχτηκαν ή και συμμετείχαν στο πάρτι, ακόμη περισσότερο τα πρόσωπα που χειρίστηκαν τους κρίσιμους φακέλους.
Το πρόβλημα για την Κεντροαριστερά αφορά την ουσιαστική εμπλοκή του συστήματος ΠΑΣΟΚ σε ένα συγκλονιστικό σκάνδαλο που συνδέεται με την κατάρρευση των ασφαλιστικών ταμείων, την κρατική σπατάλη, τη διαπλοκή και τη διαφθορά. Τα νούμερα ζαλίζουν. Γίνεται λόγος για ζημιά 23 δις. μέσα σε μια 15ετία και για μίζες πολλών εκ. ευρώ.
Αν όσο ξετυλίγεται το κουβάρι φανεί ότι στο όργιο μετείχαν γιατροί και ανώτερα στελέχη της διοίκησης με σφραγίδα ΠΑΣΟΚ, τότε τα πράγματα θα γίνουν πολύ δύσκολα για το Κίνημα Αλλαγής.
Ο χώρος δεν αντέχει άλλες αποκαλύψεις και καταγγελίες για μίζες, ίσως ούτε καν τη συζήτηση για το αν υπάρχει σκευωρία ή όχι γύρω από το σκάνδαλο Novartis. Το ΠΑΣΟΚ δεν έχει πια το τεκμήριο αθωότητας. Είναι βαριά τραυματισμένο από τη σχέση του με την εξουσία, πολλοί δικοί του πλούτισαν λερώνοντας τα χέρια τους, ακόμη περισσότεροι ήξεραν και σφύριζαν αδιάφορα.
Ακόμη είναι νωρίς για να αποτιμηθεί ο πολιτικός αντίκτυπος της υπόθεσης Novartis αλλά όχι και για να διαπιστωθεί η σημασία του για την επαναφορά της διαίρεσης παλιού/νέου.
Την πρώτη εβδομάδα Νovartis η Φώφη Γεννηματά ήταν εξαφανισμένη. Αλλά αυτό δεν μπορεί να κρατήσει πολύ. Σύντομα θα αναγκαστεί να μπει στο κάδρο. Και τα πράγματα θα ήταν πολύ ευκολότερα για την ίδια αν είχε μεταφράσει την εντολή των χιλιάδων πολιτών που την ψήφισαν για την ηγεσία του νέου φορέα ως εντολή ανανέωσης και υπέρβασης. Αν δεν προσπαθούσε να ελέγξει το συνέδριο με τους παλιούς όρους (κυριαρχία μηχανισμών) και αν είχε δώσει πραγματικό πολιτικό χώρο στους εκτός ΠΑΣΟΚ παίκτες, όπως είναι ο Σταύρος Θεοδωράκης και ο Γιώργος Καμίνης. Τότε η Χαριλάου Τρικούπη θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι όχι, δεν πρόκειται για ανασυγκρότηση του συρρικνωμένου και γερασμένου ΠΑΣΟΚ αλλά για τη συγκρότηση ενός νέου πολιτικού φορέα που κρατάει ό,τι καλό έχει από το παρελθόν του και πετάει βαρίδια, σαβούρα και αρνητικά φορτία. Όσο λιγότερο ΠΑΣΟΚ ήταν το Κίνημα Αλλαγής τόσο καλύτερη θα ήταν η θέση του τώρα, μέσα στη δίνη του σκανδάλου Novartis. Θα μπορούσαν να πάρουν το παιχνίδι πάνω τους πρόσωπα που δεν έχουν καμία σχέση με αυτό το οικονομικό έγκλημα και θα μπορούσαν να ακουστούν επιχειρήματα με την αξιοπιστία εκείνων που δεν έχουν κάτι να κρύψουν ή κάτι να φοβηθούν.
Όμως τα πράγματα δεν έγιναν έτσι και τώρα είναι όλοι μαζί στην ίδια βάρκα που μπάζει νερά, απλώς κάποιοι προλαβαίνουν να πηδήξουν και κάποιοι όχι.
