Ενώ η Ευρώπη εισέρχεται σε νέα φάση ανάπτυξης αφήνοντας πίσω της την κρίση, η Ελλάδα παραμένει παγιδευμένη στα μνημόνια και τον αστερισμό των δεξιών και αριστερών λαϊκιστών. Ο ΣΥΡΙΖΑ, αφού απέτυχε σε όλα όσα επιχείρησε, γαντζώνεται στην εξουσία και πασχίζει ανεπιτυχώς να διαχειριστεί τη στρατηγική του ήττα. Η φάση της διάχυτης οικονομικής δυσπραγίας διανθίζεται πλέον με εκτεταμένα φαινόμενα βίας και ανεξέλεγκτης ανομίας. Η Ελλάδα αδυνατεί να γίνει πόλος έλξης επενδύσεων, το κράτος απομυζά τους ασθενικούς χυμούς της ελεύθερης οικονομίας, η πολιτιστική παρακμή είναι εμφανής. Αργά ή γρήγορα θα οδηγηθούμε σε εκλογές και σε αλλαγή διακυβέρνησης.
Αν κάτι μείνει από την περίοδο των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ είναι η ιδεολογική κυριαρχία του εθνολαϊκισμού που θα συνεχίσει να ταλαιπωρεί την κοινωνία. Μπορεί οι απογοητευμένοι ψηφοφόροι να πείθονται καθημερινά ότι η ευημερία με τα χρήματα των άλλων δεν είναι πλέον εφικτή, αλλά δεν είναι ακόμα έτοιμοι να παραδεχτούν ότι η αναδιανομή προϋποθέτει ανάπτυξη και παραγωγή πλούτου. Το φιλελεύθερο δυτικότροπο μοντέλο κοινωνίας παραμένει ακόμα ενοχικό, πρόστυχο και προς αποφυγήν.
Ακόμα και οι πολίτες που κοιτούν σήμερα προς την κεντροδεξιά, δεν το κάνουν ορμώμενοι από φιλελεύθερες διαθέσεις. Ο χρόνιος εθισμός στον κρατισμό είναι αυτός που οδηγεί την κοινωνία. Οι περισσότεροι από αυτούς που προσβλέπουν σήμερα στον Κ. Μητσοτάκη, τον φαντάζονται ως έναν ικανότερο διαπραγματευτή στο αέναο αίτημα της διαγραφής του χρέους και της παραγωγής νέων ελλειμμάτων. Αφού δεν τα κατάφερε η αγριάδα του Αλέξη ίσως τα καταφέρει η αστική ευγένεια και η γνώση του Κυριάκου. Το κράτος φαντάζει ακόμα ως σφάγιο που περιμένει νέες πελατειακές ορδές να κατασπαράξουν τα λιπόσαρκα πλέον μέλη του.
Οι οικονομικές ελίτ της χώρας ανασυντάσσονται μετρώντας τα νέα δεδομένα. Νέοι παίκτες καταλαμβάνουν επίκαιρες θέσεις με πρώτο στόχο αυτόν των ΜΜΕ. Στη φάση που διανύουμε διαπιστώνουν ότι η «εναλλακτική αριστερά» δεν είναι και τόσο αντισυστημική, προσαρμόζεται ταχύτατα και μπορεί να συνεργάζεται θαυμάσια με το σύστημα προκειμένου να επιβιώσει πολιτικά. Δεν έχουν κανένα λόγο να την πολεμήσουν. Απεναντίας μπορούν να τη βοηθήσουν να δημιουργήσει μια νέα μεγάλη κεντροαριστερή παράταξη που θα αποτελέσει με την κεντροδεξιά το νέο δίπολο εξουσίας. Αρκεί οι προνομιακές σχέσεις με το κράτος να διατηρηθούν, αρκεί να μην ανοίξει «ανεξέλεγκτα» η οικονομία. Αρκεί αυτοί οι ολίγοι να βρίσκονται στη θέση του οδηγού με συνοδηγό το πολιτικό σύστημα.
Το δίδυμο Τσίπρας - Μητσοτάκης έχει μέλλον. Ο Α. Τσίπρας θα προβάλει σταδιακά ως ο αδιαφιλονίκητος ηγέτης της κεντροαριστεράς, όχι μόνο ελλείψει άλλου, αλλά και γιατί είναι αλεξίσφαιρος σε θεωρίες συνωμοσίας. Άρα και δημοφιλής στο πολυπληθές αριστερόστροφο ακροατήριο. Θα ηττηθεί προσεχώς πλην όμως θα κρατήσει ένα 20% και την περγαμηνή ότι προσπάθησε απέναντι σε υπέρτερες εχθρικές, δηλαδή νεοφιλελεύθερες, ευρωπαϊκές δυνάμεις. Το κόμμα του θα απαλλαγεί από όσους «σκληρούς» αριστερούς τού έχουν απομείνει και ικανό πλήθος σοσιαλδημοκρατών θα πέσουν στην αγκαλιά των χαμένων αδερφών τους που ήδη «μεγαλουργούν» στη σημερινή κυβέρνηση. Η προετοιμασία έχει ήδη ξεκινήσει. Τίποτα δεν λέγεται ούτε γράφεται στην τύχη. Η δήθεν άβυσσος που χωρίζει δεξιά και αριστερά επανέρχεται ως γέφυρα που θα ενώσει την κεντροαριστερά με την αριστερά του νέου ΣΥΡΙΖΑ.
Ο φιλελεύθερος Κ. Μητσοτάκης ηγείται ενός κόμματος που πόρρω απέχει από τον οικονομικό και κοινωνικό φιλελευθερισμό. Όσοι από το χώρο του κέντρου αναμένουν να τους καλέσει να συνδιαμορφώσουν τη νέα εκσυγχρονιστική πολιτική ελίτ μάλλον θα περιμένουν στο διηνεκές. Το βαθύ κόμμα εδώ και χρόνια έχει διαύλους επικοινωνίας με την αριστερά στα πλαίσια διατήρησης του κρατικιστικού κεκτημένου. Σοφά ποιών ο πρόεδρος αποφεύγει τις συγκρούσεις μιας και το διακύβευμα σήμερα είναι η εξουσία. Αλλά όταν την κατακτήσει θα διαπιστώσει, προφανώς χωρίς καμιά έκπληξη, ότι ο δρόμος των δραστικών μεταρρυθμίσεων είναι σχεδόν κλειστός. Εξάλλου και η κοινωνία, οι ίδιοι οι ψηφοφόροι του, θα είναι πολύ επιφυλακτικοί σε κάθε φιλελεύθερη αλτερνατίβα.
Η επόμενη μέρα θα έχει την ευφορία της νέας αρχής. Η μεθεπόμενη θα αποκαλύψει ότι οι κοινωνικές δυνάμεις, οι κάστες, οι συντεχνίες, η οικονομική ολιγαρχία και οι πολιτικοί τους πάτρωνες είναι ακόμα εδώ και διεκδικούν μέρισμα. Με τη διαφορά ότι η συμμετοχή στην ευρωπαϊκή οικογένεια επιβάλλει εκσυγχρονιστικές προσαρμογές. Αυτόν το χαρακτήρα έχουν οι ισχυρές δεσμεύσεις που έχουμε υπογράψει. Είναι το αντιβιοτικό μας. Η πορεία θα είναι βασανιστική, τεθλασμένη, ενίοτε άπελπις και αντιπαραγωγική. Θα συνηθίσουμε στο λιτό βίο με την ελπίδα ότι η τεχνολογία, η παγκόσμια οικονομία και η νεότερη γενιά των επιχειρηματιών θα μεταβάλουν σταδιακά τα δεδομένα προς όφελος της κοινωνίας. Εξάλλου, η ΕΕ είναι γεμάτη από χώρες σε χειρότερη από τη δική μας οικονομική κατάσταση. Αλλά περισσότερη ελπίδα και ομόνοια.
Αν ο εν Ελλάδι ασθενικός κοινωνικός φιλελευθερισμός αναπτυχθεί, αν τα σοσιαλιστικά κοινωνικά στερεότυπα υποχωρήσουν, ίσως έχουμε την τύχη να αποκτήσουμε μια νέα πολιτική ελίτ και ένα νέο ηγέτη, τον «έλληνα Μακρόν», που θα μας οδηγήσει ασφαλώς στη νέα εποχή. Ως συνήθως λίγο αργά βέβαια, αλλά κάλλιο αργά παρά ποτέ.
19°
