Δε νομίζω να υπάρχει κανείς που να αμφιβάλλει ότι καταρρέοντας η οικονομία σαν χάρτινος πύργος το 2009 αναδείχθηκαν όχι μόνο τα δημοσιονομικά ελλείμματα, αλλά και ένα σωρό άλλα ελλείμματα που λαγοκοιμόντουσαν κάτω από το παχύ ζεστό πάπλωμα της πλαστής μας ευημερίας. Ελλείμματα πολιτικά και κοινωνικά, που αναπήδησαν ξαφνικά μέσα από το λήθαργο, όπως όταν ένα κρύο χέρι σε ακουμπά απρόσμενα στην πλάτη μέσα στον ύπνο σου. Το κρύο χέρι της οικονομικής κρίσης τα τράβηξε μαζί του σε ένα λυπημένο χορό τον οποίο όλοι υποχρεωθήκαμε να σύρουμε, χορεύουμε-δε χορεύουμε.
Το κλείσιμο των οικονομικών ελλειμμάτων το ανέλαβε η τρόικα. Τα άλλα έμειναν να κοιτούν. Να μας κοιτούν και να τα κοιτάμε κι εμείς γεμάτοι τρόμο και αμηχανία. Κανείς δεν τολμούσε να απλώσει το χέρι και να τα αγγίξει.
Μα καλά, πού βρέθηκαν τόσα ελλείμματα; Ελλείμματα πολιτικής υπευθυνότητας, ελλείμματα συνείδησης, ελλείμματα κοινωνικής συμπεριφοράς... Κι ενώ το δημοσιονομικό έλλειμμα έκλεινε, αυτά άνοιγαν, μεγάλωναν και αποκτούσαν και παρέα. Ήρθε το έλλειμμα κοινωνικής δικαιοσύνης, το έλλειμμα δικαιωμάτων, το έλλειμμα κοινωνικής συνοχής, το έλλειμμα δημοκρατίας... Γιατί τρία χρόνια τώρα, υπό το βάρος της εθνικής ανάγκης, τίποτα από όλα αυτά δεν συνιστούσε προτεραιότητα.
Ήταν πολυτέλεια ο υπολογισμός των κοινωνικών επιπτώσεων, το ζύγισμα των αντοχών, η εξέταση των αντιφάσεων, των αδικιών και των γεννημάτων τους. Των κοινωνικών και πολιτικών τους απότοκων. Ήταν επίσης πολυτέλεια ο υπολογισμός των συνεπειών από τη μη ομαλή λειτουργία της Δημοκρατίας. Νομοσχέδια πήγαιναν κι έρχονταν στη βουλή, ψηφίζονταν στο άψε σβήσε υπό τη δαμόκλειο σπάθη της χρεοκοπίας. Ακόμη και τώρα, που το πιο σκοτεινό σημείο του τούνελ είναι πίσω μας, πράξεις νομοθετικού περιεχομένου προσπερνούν τις κοινοβουλευτικές διαδικασίες και καθιστούν την εξαίρεση σε περίπτωση έκτακτων αναγκών καθημερινό εργαλείο.
Ελάχιστες δόσεις άποψης, διαφωνίας, σύνθεσης χωρούν να περάσουν. Γιατί πρέπει να βγουν οι αριθμοί. Γιατί πρέπει να σωθούμε. Γιατί πρέπει να κλείσει το δημοσιονομικό έλλειμμα. Σωστά. Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι. Οι πιέσεις ασφυκτικές. Το διακύβευμα τεράστιο. Ζήτημα εθνικης επιβίωσης. Και ο κίνδυνος σαρκαστικά γελούσε, ξερογλείφονταν μπροστά στα έντρομα μάτια σου. Τώρα που το δημοσιονομικό έλλειμμα κοντεύει να κλείσει, όμως, και ο κίνδυνος μαζεύτηκε και πήγε και κρύφτηκε σε μια γωνία, να σου ένας νέος κίνδυνος, που όλο αυτοπεποίθηση μπούκαρε στο σαλόνι και υποκλίνεται μπροστά σου. Ο κίνδυνος των υπόλοιπων ελλειμμάτων. Αυτών που γεννήθηκαν ενώ εμείς προσπαθούσαμε να κλείσουμε το δημοσιονομικό. Και αυτών που το συνόδευαν από την πρώτη στιγμή, αλλά κανείς δεν βρήκε το θάρρος να ακουμπήσει. Ελλείμματα που οικοδομούν μία κρίση έξω από τους αριθμούς. Που φέρνουν διαίρεση, ανισότητες, συγκρούσεις, απαξίωση, μηδενισμό και επικίνδυνα πολιτικά φαινόμενα. Για αυτά τα ελλείμματα δεν θα ενδιαφερθεί καμία τρόικα.
Γιατί για αυτά τα ελλείμματα δεν υπάρχουν μαθηματικοί τύποι και σχολές σκέψεις. Ούτε νομίσματα, ούτε δείκτες και spreads. Για αυτά πρέπει να ενδιαφερθούμε όλοι μας. Η πολιτική τάξη πρωτίστως και ο καθένας από εμάς ξεχωριστά. Και η προσαρμογή θα πρέπει να είναι εξίσου βίαιη με τη δημοσιονομική.
18°
