Λαϊκισμός με το αζημίωτο

Στις πλατείες των αγανακτισμένων του 2011, εκτός από τις γνωστές κρεμάλες, είχαμε και τη διοργάνωση λαϊκών συνελεύσεων. Εκείνες οι λαϊκές συνελεύσεις, στο όνομα της άμεσης δημοκρατίας, έπαιρναν αποφάσεις –ισχυριζόμενες ότι εκφράζουν τον λαό– χωρίς να σκεφτούν τι θα συνέβαινε αν και οι χρυσαυγίτες της άλλης πλατείας έπαιρναν τις δικές τους αποφάσεις και προσπαθούσαν να τις κάνουν πράξη.

Στις πλατείες των αγανακτισμένων οι συγκεντρωμένοι παρακολουθούσαν με έκσταση μερικούς καθηγητές (Βαρουφάκης, Τσακαλώτος και Κατρούγκαλος) να κατατροπώνουν το νεοφιλελευθερισμό και να εξηγούν πώς τα μνημόνια παραβιάζουν το σύνταγμα και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ήταν οι καθηγητές οι οποίοι έμελλε να διαπρέψουν αργότερα ως υπουργοί των κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Ειδικά ο Κατρούγκαλος ανέπτυξε τη θεωρία που συνοψίζεται στη φράση «η κοινωνία αποφασίζει για το τι είναι νόμιμο ή μη», φράση που χρησιμοποίησε σε τηλεοπτική εκπομπή (Ανατροπή, 14/10/13), όταν αρνήθηκε να καταδικάσει την ομηρία συναδέλφων του από φοιτητές στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.

Η αντίληψη αυτή αντιμετωπίζει την κοινωνία σαν κάτι ενιαίο και αδιαίρετο, αγνοώντας τον –δεδομένο και για τη μαρξιστική θεωρία– διαχωρισμό της σε επιμέρους υποσύνολα, ταξικά και άλλα. Όσοι θέλουν να αγνοούν αυτόν το διαχωρισμό δεν το κάνουν από αφέλεια. Εμφανίζοντας την κοινωνία σαν ένα υποκείμενο με κοινά συμφέροντα και ενιαία βούληση, ανοίγουν το δρόμο ώστε οι ίδιοι να αυτοανακηρυχθούν εκφραστές της.

Ακριβώς επειδή η κοινωνία είναι γεμάτη από διαφορετικές αντιλήψεις, συμφέροντα και επιδιώξεις, η Δημοκρατία έχει συγκροτήσει θεσμούς για τη διαχείριση και επίλυση των προβλημάτων που προκύπτουν. Επιτήδειοι λαϊκιστές εκμεταλλεύονται δυσλειτουργίες των θεσμών και παρουσιάζουν απλοϊκές λύσεις για δύσκολα ζητήματα, λύσεις για τις οποίες υποτίθεται ότι αρκεί η θέληση του λαού.

Στη σημερινή Ελλάδα βλέπουμε εκείνοι που επιδιώκουν την υποκατάσταση των θεσμών από τη λαϊκή βούληση να βρίσκονται ακόμη και στην κορυφή των θεσμών. Ο πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας δήλωσε ότι «δικό μας καθήκον ως δικαστών είναι να πιάσουμε το σφυγμό της ελληνικής κοινωνίας και να μπορέσουμε, με τις αποφάσεις μας και την άψογη τήρηση της διαδικασίας, να δώσουμε κάποια ελπίδα, μια ώθηση προς τα εμπρός της κοινωνίας».

Η κοινωνία αναθέτει σε ειδικούς να λύσουν σύνθετα προβλήματα που απαιτούν γνώση, εμπειρία και ακεραιότητα, αλλά εκείνοι της πετούν το μπαλάκι πίσω. Οι δικαστές αντί να απονέμουν δικαιοσύνη σύμφωνα με το σύνταγμα και τους νόμους, θα ενδιαφέρονται για το τι λέει ο κόσμος. Αν ξεπεράσει κανείς την αυτοαναίρεση του προέδρου, θα αναρωτηθεί με ποιον τρόπο μπορεί ένα δικαστήριο να πιάσει τον σφυγμό της κοινωνίας. Με την υποκειμενική εντύπωση των δικαστών ή παραγγέλλοντας δημοσκοπήσεις, οι οποίες όμως σε όλο τον κόσμο συχνά πέφτουν έξω; Κι όταν οι απόψεις των πολιτών μεταβάλλονται, θα μεταβάλλονται αναλόγως και οι αποφάσεις των δικαστηρίων;

Ο πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, ενώ είχε δηλώσει προηγουμένως ότι οι δικαστές «δεν καθοδηγούνται, δεν επηρεάζονται, ούτε υποκύπτουν σε πιέσεις από όπου κι αν αυτές προέρχονται» (4/7/2016), στη συνέχεια παρουσίασε θετικά τον εξωτερικό επηρεασμό, με τη δήλωσή του για «το σφυγμό της κοινωνίας».

Ο ίδιος άνθρωπος διέκοψε τη συνεδρίαση του ανωτάτου δικαστηρίου για το θέμα των τηλεοπτικών αδειών «εν όψει του κλίματος, το οποίο επιχειρείται να διαμορφωθεί τις τελευταίες, ιδίως, ημέρες από δημόσιες τοποθετήσεις και εκδηλώσεις». Για τον πρόεδρο του ΣτΕ απόπειρα επηρεασμού αποτελούν οι απόψεις που εκφράζονται σε εκδηλώσεις και όχι η απάντηση του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ ότι δεν υπάρχει περίπτωση, λόγω του δημόσιου συμφέροντος, το ΣτΕ να βγάλει αρνητική απόφαση σε σχέση με το νόμο για τις τηλεοπτικές άδειες λέγοντας ότι «δεν γίνονται αυτά τα πράγματα, δεν δίνω ούτε μια πιθανότητα».

Είναι αδύνατο ένας δικαστής που κατέχει ένα τόσο υψηλό αξίωμα να σκέφτεται και να εκφράζεται με αυτό τον τρόπο. Οι δηλώσεις του θα πρέπει να αναγνωστούν σε συνδυασμό με τις μεθοδεύσεις που προηγήθηκαν και με όσα καταγγέλθηκαν από τους δύο αντιπροέδρους του Συμβουλίου της Επικρατείας για την εκδίκαση των προσφυγών για το ζήτημα των τηλεοπτικών αδειών. Ένα ζήτημα που τόσο καίει την κυβέρνηση.

Οι δηλώσεις του πρόεδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας έγιναν έξω από το μέγαρο Μαξίμου μετά από συνάντηση των ανωτάτων δικαστών με τον Αλέξη Τσίπρα.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια της συνάντησης προχώρησε σε υποσχέσεις οικονομικών παροχών προς την κορυφή της δικαστικής πυραμίδας. Ο πρωθυπουργός αποφάσισε να κάνει δημόσια τη συνεννόηση για τις παροχές σε μια εποχή υπερφορολόγησης και περικοπών για το σύνολο των πολιτών, ίσως γιατί επεδίωκε να φτάσει άμεσα το μήνυμα στους ενδιαφερόμενους δικαστές.

Έτσι οι άνεργοι, οι συνταξιούχοι και οι φορολογούμενοι που δεν μπορούν να πληρώσουν τις δόσεις στη εφορία έμαθαν σε απευθείας μετάδοση ότι η προτεραιότητα της κυβέρνησης είναι να δοθούν αυξήσεις σε δικαστές της ανώτερης βαθμίδας. Το να πιάνεις το σφυγμό της κοινωνίας είναι μια πολύ δύσκολη δουλειά και θα πρέπει να γίνεται με το αζημίωτο. Ποιος είπε ότι ο λαϊκισμός είναι δωρεάν;