Σε πρώτη ανάγνωση, η είδηση μοιάζει από αδιάφορη έως ψιλοαβανταδόρικη: «Η Εγνατία Οδός Α.Ε. θα αναλάβει την εκπόνηση όλων των μελετών, πλην της αρχιτεκτονικής, έως το στάδιο της δημοπράτησης, για το έργο της ανάπλασης της πλατείας Διοικητηρίου, στη Θεσσαλονίκη».
Σε πρώτη ανάγνωση, η είδηση μοιάζει από αδιάφορη έως ψιλοαβανταδόρικη: «Η Εγνατία Οδός Α.Ε. θα αναλάβει την εκπόνηση όλων των μελετών, πλην της αρχιτεκτονικής, έως το στάδιο της δημοπράτησης, για το έργο της ανάπλασης της πλατείας Διοικητηρίου, στη Θεσσαλονίκη».
Η ανάθεση εργασιών μίας δημόσιας αρχής σε μία κρατική εταιρία και κυρίως η εκταμίευση των σχετικών πόρων δεν είναι μία τυπική υπόθεση, ούτε μπορεί να είναι απεριόριστη. Υπακούει σε κανόνες, περιορισμούς και προϋποθέσεις. Στη συγκεκριμένη περίπτωση χρειάζεται η σύναψη μίας προγραμματικής σύμβασης, για τη νομιμότητα της οποίας βασικό προαπαιτούμενο είναι η διαπίστωση ανεπαρκούς τεχνικής στελέχωσης της δημόσιας υπηρεσίας που λειτουργεί ως εντολοδότης.
Ο δήμος Θεσσαλονίκης έχει συνάψει, διοικήσει, επιβλέψει, εκπονήσει και εκτελέσει μελέτες και έργα πολλών εκατοντάδων εκατομμυρίων, είτε με εσωτερικές διαδικασίες, είτε με την ανάθεση υπηρεσιών με outsourcing και μάλιστα πρωτοπορώντας στη χρήση των διαθέσιμων νομικών εργαλείων. Πολλά στελέχη του έχουν σωρεύσει σημαντική σχετική εμπειρία, η οποία μάλιστα είναι βασικό επιχείρημα για τη σημερινή διοίκησή του, που διεκδικεί τη μεταβίβαση σε αυτόν πόρων ύψους 120 εκατομμυρίων Ευρώ του ΕΣΠΑ προκειμένου αυτός να λειτουργήσει ως ενδιάμεσος φορέας διαχείρισης ενός υπό συγκρότηση Επιχειρησιακού Προγράμματος Αστικής Ανάπτυξης.
Η πραγματική λοιπόν είδηση είναι ότι αίφνης, ο ίδιος φιλόδοξος δήμος ανακαλύπτει ότι δεν μπορεί να κάνει μία δουλειά, που την έχει επαναλάβει σε μεγαλύτερη κλίμακα, πολλές φορές στο παρελθόν και αποφασίζει να την αναθέσει σε μία άσχετη κρατική εταιρία, της οποίας η μόνη προϋπηρεσία έργου αστικών διαμορφώσεων που μου έρχεται στο μυαλό είναι η τοποθέτηση του ανδριάντα του Καραμανλή στο Δραφάκι της Μυκόνου. Το ότι μπορεί πράγματι να έχουν φτάσει εκεί τα πράγματα, αφού σε διευθυντικές θέσεις του δήμου αναρριχώνται στελέχη με ανύπαρκτη ή αμφιλεγόμενη ατομική επάρκεια να «τρέξουν» τέτοιες υποθέσεις και καθώς η διοίκησή του ακκίζεται με τη δημοπράτηση έργων με εικονικές ή ελλιπείς μελέτες, σαν να επρόκειτο για την τελευταία προκαποδιστριακή κοινότητα, δεν με απασχολεί σε αυτό το σημείωμα. Ο χρόνος για τις προσεχείς δημοτικές εκλογές μετράει ήδη αντίστροφα. Εστιάζω το ενδιαφέρον μου αλλού.
Πρώτον, θα είναι συμφέρουσα για το δήμο μία τέτοια επιλογή, από την ώρα που η απελευθέρωση των αμοιβών των υπηρεσιών μηχανικού εξασφαλίζει τεράστιες εκπτώσεις στις τρέχουσες διαγωνιστικές διαδικασίες για σύναψη συναφών συμβάσεων με εξωτερικούς συνεργάτες; Πως θα διαμορφωθεί το οικονομικό αντικείμενο της προγραμματικής σύμβασης, εφόσον δεν θα μεσολαβήσει διαγωνισμός;
Δεύτερον, το τίμημα θα αντιπροσωπεύει το πραγματικό κόστος των υπηρεσιών που πρόκειται να παρασχεθούν από την «Εγνατία Οδός Α.Ε.», δεδομένου ότι πρόκειται για κρατική εταιρία, με διαθέσιμους πόρους από τον εθνικό προϋπολογισμό;
Με απλά λόγια, θέτω δύο προφανή ερωτήματα που υπό το πρίσμα της σημερινής δημοσιονομικής στενότητας και της απραξίας της αγοράς υπηρεσιών μηχανικού ενέχουν το στίγμα της καχυποψίας απέναντι σε ένα δημόσιο που είχε αναπτύξει ανάρμοστες συνέργειες, ώστε να συντηρεί υπηρεσίες αργόμισθων και υποαπασχολούμενων και κρατικές εταιρίες που είχαν προ πολλού εκμετρήσει το σκοπό της ύπαρξής τους, συνήθως ανταγωνιζόμενες ή συνθλίβοντας τον ιδιωτικό τομέα.
Με ακόμη πιο απλά λόγια, ανησυχώ πολύ μήπως από το παράδοξο συνοικέσιο του δήμου με την κρατική εταιρία επιβεβαιώνεται το κλασικό motto που περιγράφει το σκοπό της ελληνικής δημόσιας διοίκησης: Αντί του «να κάνουμε τη δουλειά μας», αρκεί το «σε δουλειά να βρισκόμαστε», κυριολεκτικά.
* Ο Νίκος Ταχιάος είναι αγρονόμος και τοπογράφος μηχανικός, πρώην δημοτικός σύμβουλος και αντιδήμαρχος αρχιτεκτονικού του Δήμου Θεσσαλονίκης
