Κρατήστε, ξεκινώντας την ανάγνωση, τις παρακάτω γραμμές στο μυαλό σας και θα σας πω στο τέλος πού τις βρήκα: «Δυνάμει της αρχής της κοσμικότητας, τα θρησκευτικά συναισθήματα, τα οποία είναι ιερά, δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να έχουν ανάμειξη στις κρατικές υποθέσεις ούτε στην πολιτική».
Ο ιερός μουσουλμανικός νόμος, λοιπόν, ή αλλιώς «Σαρία», που σημαίνει «το μονοπάτι που οδηγεί στον Αλλάχ», είναι ένα απροσδιόριστο και προφορικό δίκαιο που συμπυκνώνεται σε μια σειρά διατάξεων οικογενειακής, κυρίως, φύσεως και διέπει τους Έλληνες μουσουλμάνους στη Θράκη. Εκφράζει δίχως αμφιβολία ένα απολιθωμένο και παλιό πρότυπο οικογενειακής συμπεριφοράς. Ακόμα και σήμερα, ωστόσο, αν είσαι Έλληνας μουσουλμάνος στη Θράκη μπορείς να παντρεύεσαι, να χωρίζεις, να μεγαλώνεις τα παιδιά σου μετά από χωρισμό και να κληρονομείσαι με εντελώς διαφορετικό τρόπο απ’ ό,τι στην υπόλοιπη Ελλάδα. Αν είσαι Ελληνίδα μουσουλμάνα, τότε τα πράγματα για σένα είναι δυσκολότερα.
Το ειδικό αυτό καθεστώς οφείλεται στη Συμφωνία των Αθηνών, η οποία υπογράφηκε μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας το 1913 και καθόριζε την ανταλλαγή των πληθυσμών. Έτσι, λοιπόν, εισήχθη στην ελληνική έννομη τάξη η Σαρία και μας έμεινε μέχρι και σήμερα, με νεότερη νομοθεσία του 1991, να δημιουργεί Έλληνες πολίτες «δύο ταχυτήτων».
Τι εννοούμε, όμως, όταν λέμε πολίτες «δύο ταχυτήτων»; Για παράδειγμα, αν ο Γιάννης που είναι χριστιανός ορθόδοξος παντρευτεί τη Μαρία που επίσης είναι χριστιανή ορθόδοξη και αποφασίσουν μετά από 3-4 χρόνια ότι θέλουν κοινή συναινέσει να χωρίσουν, θα πάνε σ’ ένα δικηγόρο, θα υπογράψουν ένα συναινετικό διαζύγιο με το οποίο θα καθορίζουν ποιος θα πάρει τι, θα πάνε έπειτα στα δικαστήρια, θα τους το επικυρώσουν και τέλος. Αν τώρα, η Σεμπιχά, Ελληνίδα μουσουλμάνα της Θράκης, θέλει να χωρίσει με συναινετικό διαζύγιο, τότε θα πάρει τον Αχμάντ, Έλληνα μουσουλμάνο της Θράκης, ενώπιον του «καδή» (του δικαστή δηλαδή που διαβάζει τη Σαρία) και αφού πληρώσει αποζημίωση (!) στον άντρα της θα απαλλαγεί από τον έγγαμο βίο. Αν τώρα, το διαζύγιο του Γιάννη και της Μαρίας δεν είναι συναινετικό, αλλά αντίθετα το προκαλέσει ο Γιάννης, τότε, όπως συνήθως συμβαίνει, θα της οφείλει μια αποζημίωση και μια διατροφή για ένα εύλογο χρονικό διάστημα. Αντίθετα ο Αχμάντ, ακόμα κι αν ο ίδιος «διαταράξει» το γάμο, έχει το δικαίωμα της «αποπομπής», μπορεί δηλαδή να διώξει τη γυναίκα του, δίνοντάς της μια αποζημίωση την οποία την υπόσχεται (σαν εγγύηση) όταν παντρευτούν, και έπειτα για τρεις και μόνο μήνες είναι απλά υποχρεωμένος να της δίνει κάτι μηνιάτικα ως διατροφή. Για να γίνει, μάλιστα, η αποπομπή αυτή πρέπει να πάει στο Μουφτή 3 φορές, όταν η γυναίκα δεν θα έχει περίοδο, και να πει «ταλάκ», δηλαδή αποπομπή. Αυτό ήταν! Χώρισε και ησύχασε.
Τα πράγματα, όμως, δε σταματούν εδώ. Μετά το χωρισμό, η Μαρία, Ελληνίδα χριστιανή ορθόδοξη, μπορεί την αμέσως επόμενη κιόλας μέρα να παντρευτεί άλλον άνδρα. Δεν ισχύει όμως το ίδιο και για τη Σεμπιχά, που είναι Ελληνίδα μουσουλμάνα της Θράκης.
Εκείνη είναι υποχρεωμένη να περιμένει 3 μήνες μετά το χωρισμό για να είναι έγκυρος ο γάμος της. Και τι γίνεται αν μετά το χωρισμό ο άνδρας δεν δίνει τα οφειλόμενα, την αποζημίωση δηλαδή και τη διατροφή; Αν το χρέος είναι του Γιάννη, τότε η Μαρία θα πάει στα ελληνικά δικαστήρια και θα δικαιωθεί. Αν, όμως, το χρέος είναι του Αχμάντ, η Σεμπιχά θα πάει στα ελληνικά δικαστήρια τα οποία και πιθανότατα θα της πουν «δεν συζητάμε εμείς τις οικογενειακές σας υποθέσεις, να πάτε στο Μουφτή σας». Ωστόσο, ακόμα κι αν τις συζητήσουν, το πρόβλημα συνεχίζει να υπάρχει. Η γυναίκα παραμένει «διαφορετική» σε αυτή τη γωνιά της Ελλάδας. Το αστείο, μάλιστα, της υπόθεσης είναι ότι, νομικά, οι αποφάσεις του Μουφτή για να είναι έγκυρες πρέπει να επικυρώνονται από ελληνικά δικαστήρια τα οποία με αυτό τον τρόπο έχουν τη δυνατότητα και να τις ελέγχουν. Αυτό, όμως, πάλι δε λύνει το πρόβλημα για έναν πολύ απλό λόγο. Την απόφαση του μουσουλμάνου ιεροδικαστή, ο Έλληνας δικαστής… δεν μπορεί να τη διαβάσει (!). Συνεπώς, απλά και εθιμοτυπικά την επικυρώνει.
Μια τέτοια κατάσταση, όπως είναι φανερό, υποβαθμίζει την έννοια του «Πολίτη» για συγκεκριμένο αριθμό Ελλήνων και άρα Ευρωπαίων πολιτών. Πλάθει γυναίκες οι οποίες για να ανταπεξέλθουν σε αυτή την πίεση που τους προκαλεί το ιερό μουσουλμανικό δίκαιο είναι αναγκασμένες να «σπάσουν» την τοπική τους ιερή παράδοση η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ίδια τη ζωή και την ιστορία τους και να αναζητήσουν τις τύχες τους, μόνες τους, στα ελληνικά πολιτικά δικαστήρια αντί για τον Μουφτή. Ένα κράτος δικαίου, όμως, και μάλιστα ευρωπαϊκό, δεν μπορεί να έχει την απαίτηση από τους πολίτες του να υπερβαίνουν τον εαυτό τους για να απολαύσουν τα δικαιώματά τους. Στο τέλος της ημέρας, οι γυναίκες της Θράκης, ζώντας υπό ένα δικαστικό καθεστώς που θεσπίστηκε για άλλους λόγους και σε μια άλλη εποχή, μένουν εγκλωβισμένες στην ίδια τους την Ιστορία.
Η Σαρία, λοιπόν, πρέπει να καταργηθεί. «Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στα δικαιώματα των μειονοτήτων» θα σου πούνε, αλλά ας μη γελιόμαστε. Είναι ηθικά ασυνεπές και νομικά ανακόλουθο άνθρωποι οι οποίοι παραβιάζουν την αρχή της διαφορετικότητας να την επικαλούνται ως δικαίωμα. Αλλά επιπλέον ας ξεκαθαριστεί και μία ακόμα παρανόηση. Ο πλουραλισμός, ο σεβασμός στη διαφορετικότητα και η πολυπολιτισμικότητα σε μια κοινωνία ανοιχτή, προοδευτική και φιλελεύθερη, επ’ ουδενί δεν μπορεί να σημαίνει και υποβάθμιση του ρόλου της γυναίκας. Πολύ απλά, η ανεκτικότητα αξίζει στους ανεκτικούς.
Η Ελλάδα, όπως και όλος ο ευρωπαϊκός κόσμος, δόμησε και ανέπτυξε το δίκαιο της πάνω στην Αξία του Ανθρώπου και τα δικαιώματά του. Και σε αυτά δεν πρέπει να κάνει εκπτώσεις για χάρη καμίας μειονότητας. Όσοι διαβάσατε το άρθρο μέχρι αυτό το σημείο, ίσως σας απογοητεύσει ο επίλογος. Επειδή, για τέλος κράτησα να σας πω ότι ο ιερός μουσουλμανικός νόμος έχει καταργηθεί σε άλλες ισλαμικές χώρες όπως στην Ιορδανία από το 1951, στην Τυνησία από το 1956, στο Ιράκ και στο Μαρόκο από το 1959 και… στην Τουρκία από το 1926 λόγω της εκκοσμίκευσης του κράτους από τον Κεμάλ. Η Ελλάδα είναι η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα η οποία διατηρεί σε ισχύ τις δικαστικές αρμοδιότητες του Μουφτή και την εφαρμογή της Σαρία. Για τελευταία, λοιπόν, πρόταση του άρθρου μου επιλέγω ένα κομμάτι από το προοίμιο του Τουρκικού Συντάγματος, όσο οξύμωρο κι αν ακούγεται αυτό, όπως διατυπώθηκε το 1928: «Δυνάμει της αρχής της κοσμικότητας, τα θρησκευτικά συναισθήματα, τα οποία είναι ιερά, δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να έχουν ανάμιξη στις κρατικές υποθέσεις ούτε στην πολιτική».
19°
