Όταν κάποιο βράδυ είμαι πιεσμένος, θυμωμένος, όταν καμιά φορά είμαι απελπισμένος, γράφω πολύ οργισμένα κείμενα, άρθρα πολεμικής, μερικές φορές με προσωπικές επιθέσεις.
Όταν κάποιο βράδυ είμαι πιεσμένος, θυμωμένος, όταν καμιά φορά είμαι απελπισμένος, γράφω πολύ οργισμένα κείμενα, άρθρα πολεμικής, μερικές φορές με προσωπικές επιθέσεις. Δυστυχώς είμαι μεγάλος, με τους περισσότερους απ’ όσους συμμετέχουν σ’ αυτό που αποκαλείται δημόσιος διάλογος μεγάλωσα μαζί, πολλούς τους ξέρω προσωπικά. Ξέρω καλά πόσο κυνικοί, πόσο υστερόβουλοι, πόσο ανίκανοι είναι για οτιδήποτε άλλο πέρα από την υπεράσπιση του δικού τους συμφέροντος. Το πρωί όταν τα ξαναδιαβάζω, τα σκίζω, αρχίζω από την αρχή. Αντικαθιστώ τα ονόματα, γράφω για τις «δυνάμεις της ακινησίας». Ξαναγράφω ό,τι θέλω να πω πιο ήρεμα, πιο ψύχραιμα, αναγνωρίζω ελαφρυντικά, δέχομαι τις αλήθειες των άλλων. Πρέπει όλοι μαζί να προσπαθήσουμε να ξεφύγουμε από αυτόν το φαύλο κύκλο αυτοκαταστροφής που διαλύει την κοινωνία και σπρώχνει τις ζωές μας στον παραλογισμό και τη μιζέρια. Αν ηττηθούμε ως κοινωνία θα χάσουμε όλοι, δεν θα υπάρχουν κοινωνικές ομάδες, επαγγελματικές τάξεις που θα διασωθούν. Μόνο πολύ λίγοι ισχυροί θα κερδίσουν από μια επερχόμενη πτώχευση.
Δεν πιστεύω ότι υπάρχουν αθώοι. Κάποτε ο Γκόρκι, πριν πάρα πολλά χρόνια, είχε γράψει ότι κανένας λαός του 20ού αιώνα δεν εξαπατήθηκε. Το να ισχυρίζεσαι «δεν ξέραμε» είναι ένα καθησυχαστικό, συλλογικό ψεύδος. Δεν υπάρχουν βλάκες. Είναι σωστό αυτό, είναι όμως αλήθεια ότι πολλές φορές οι λαοί αντιδρούν όπως οι άνθρωποι, μπερδεύονται, φοβούνται, δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τη σκληρή πραγματικότητα, θέλουν να δραπετεύσουν, να βρουν ένα βολικό εχθρό για να του φορτώσουν την ευθύνη. Έτσι δεν κάνουμε όλοι στη ζωή μας;
Δεν υπάρχει άλλο φάρμακο γι’ αυτό παρά μόνο η ψυχραιμία, η συνεχής προσπάθεια, η γνώση. Μόνο πληροφορημένοι άνθρωποι μπορούν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα της ζωής τους και να αντιδράσουν ορθολογικά για να τα διορθώσουν. Στοιχεία, γεγονότα, αριθμοί, προτεινόμενες λύσεις. Επιχειρήματα, συμπεράσματα. Έτσι μόνο αντιμετωπίζονται τα προβλήματα. Πάει καιρός που έχουμε καταλάβει, πρόσφατα το κατάλαβαν και οι Ευρωπαίοι εταίροι μας, ότι το ελληνικό πρόβλημα δεν είναι ένα πρόβλημα χρέους αλλά ένα πρόβλημα δημόσιας οργάνωσης, παραγωγικού μοντέλου, πολιτικού προσωπικού. Την οικονομική κρίση μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε. Την κρίση πολιτικού συστήματος φαίνεται ότι δεν μπορούμε να ξεπεράσουμε. Πριν 22 χρόνια το πολιτικό σύστημα, επειδή απλώς είχε να αντιμετωπίσει το σκάνδαλο Κοσκωτά, αντέδρασε με πρωτοφανείς για τα ελληνικά πράγματα κινήσεις. Κυβέρνησε η ΝΔ με την Αριστερά, συγκυβέρνησε το Πασόκ με τη ΝΔ και την Αριστερά. Σήμερα που ο κίνδυνος αφορά όλη τη χώρα, που η πτώχευση, η έξοδος από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα και η επιστροφή στην υποτιμημένη δραχμή είναι μπροστά μας, το πολιτικό σύστημα αρνείται να συνεργαστεί, να στρατευτεί σε μια κοινή προσπάθεια με την Ευρωπαϊκή Ένωση, για να ξεπεράσει τη χρεοκοπία. Μικροκομματικά συμφέροντα, σπασμωδικές κινήσεις, ανευθυνότητα και καιροσκοπισμός οδηγούν κάθε βδομάδα τη χώρα πιο βαθιά στο χάος. Δεν μπορούν και δεν θέλουν, ίσως γιατί ξέρουν ότι όσο πιο πολύ «κανονική» χώρα γίνεται η Ελλάδα, τόσο λιγότερο θα περιλαμβάνει κόμματα-επιχειρήσεις, πολιτικούς νταλαβεριτζήδες, χρεοκοπημένα μέσα ενημέρωσης που υπάρχουν μόνο από την κρατική ενίσχυση. Ένα αξεδιάλυτο κουβάρι κομμάτων, τραπεζών και διαπλεκόμενων media, τόσο μπερδεμένο και αλληλοεκβιαζόμενο που δεν μπορεί να ξεφύγει, οδηγείται με μαθηματική ακρίβεια στην ολική χρεοκοπία χωρίς να μπορεί να αντιδράσει. Και παρασύρει μαζί του την κοινωνία.
Αυτό αντιμετωπίζουμε δύο χρόνια τώρα. Όχι την οικονομική κρίση, αλλά την κρίση του συστήματος εξουσίας. Το πελατειακό κράτος που αρνείται να παραδώσει την εξουσία και προτιμάει να αυτοκαταστραφεί μαζί με τη χώρα. Η οικονομική κρίση είναι αντιμετωπίσιμη. Πολλές χώρες έχουν περάσει από αυτή την κατάσταση, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχει επέμβει στις μισές χώρες του πλανήτη. Στη γειτονική μας Τουρκία μέσα σε λίγα χρόνια το ξεπέρασαν, δεν χρειάστηκαν άλλο το ΔΝΤ και πέρασαν πάλι στην ανάπτυξη. Μιλάνε για «εξόντωση της κοινωνίας», για «πόλεμο». Τα τελευταία χρόνια έχουμε πτώση του ΑΕΠ 12%. Και στην τριετία ’90-’93, όμως, είχαμε 14%. Μιλάνε για «εσωτερική υποτίμηση» που μας επιβάλλει η τρόικα. Δηλαδή στις 3 δεκαετίες της μεταπολίτευσης, με τις υποτιμήσεις, τη συνεχή διολίσθηση, τον πληθωρισμό 20%, τότε που το δολάριο πήγε από 30 δραχμές 300, είχαμε μικρότερη υποτίμηση; Η ίδια η ΓΣΕΕ, όχι η τρόικα, η ΓΣΕΕ, λέει ότι ο μέσος μισθός μειώθηκε 9,2% στον ιδιωτικό τομέα και 11,2% στο σύνολο. Η κατάσταση είναι δύσκολη, όλοι περνάμε στριμωγμένα και πολλοί συνάνθρωποί μας είναι άνεργοι, αλλά είναι αυτό μια κατάσταση που δικαιολογεί την πολεμική ατμόσφαιρα που επικρατεί στη δημόσια ζωή; Είναι αυτά τα οικονομικά προβλήματα που δικαιολογούν την ατμόσφαιρα εμφυλίου πολέμου;
Τα προβλήματά μας είναι γνωστά και λύνονται μόνο με πολιτικές προτάσεις και προσπάθεια. Δανειζόμαστε ευτυχώς ακόμα χάρη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, για να κερδίσουμε λίγο χρόνο, να γίνουμε πιο παραγωγικοί, να αλλάξουμε το οικονομικό μοντέλο. Τίποτα άλλο δεν πρέπει να μας απασχολεί, μόνο αυτές οι αλλαγές, η μείωση των ελλειμμάτων, με τον πιο σωστό τρόπο. Απλές λύσεις, όπως έκαναν οι άλλες χώρες της Ευρώπης. Το πελατειακό κράτος δεν μπορεί να το πει αυτό. Δεν μπορεί να μπει σ’ αυτόν το δημόσιο διάλογο για τις αλλαγές που χρειάζεται η χώρα. Γιατί εκεί φαίνεται ποιοι είναι προοδευτικοί και ποιοι συντηρητικοί, ποιοι υποστηρίζουν το άδικο μοντέλο που μας οδήγησε στη χρεοκοπία, ποιοι είναι τα βαρίδια που κρατούν καθηλωμένη την κοινωνία. Γι’ αυτό συντονισμένα, Μέσα της διαπλοκής, κόμματα, πολιτικοί, συνιστώσες του παρασιτισμού έχουν δημιουργήσει μια εξωγήινη πραγματικότητα. Οι εφημερίδες έχουν πρωτοσέλιδους τίτλους για γερμανικά τανκς, πολιτικοί μιλάνε για προδότες και Τσολάκογλου πρωθυπουργούς συνεργάτες της Βέρμαχτ, κόμματα επαγγέλλονται το νέο ΕΑΜ, παπάδες ζητάνε εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες εναντίον της διεθνούς του σιωνισμού, σιτιζόμενοι από τη διαπλοκή και το κράτος διανοούμενοι και πολιτικοί επιχορηγούμενοι από τα κρατικά ταμεία, δηλαδή τα δάνεια της Μέρκελ, ζητάνε κρεμάλες, εκτελέσεις στο Γουδί και κηρύσσουν το ΟΧΙ στο νέο αγώνα για ανεξαρτησία. Φλερτάρουν με τη βία, κολακεύουν την τρομοκρατία, υποθάλπουν την ανομία, προσπαθώντας να κρύψουν το πρόβλημα, προσπαθώντας να μας αλλάξουν ήπειρο και αιώνα για να διασώσουν τα προνόμιά τους. Δεν ζούμε πια στον 21ο αιώνα, σε μια ευρωπαϊκή δημοκρατία όπου ψηφίζουμε και αλλάζουμε τους πολιτικούς και τις πολιτικές που δεν μας αρέσουν, αλλά στη Λιβύη. Κατηγορούμε τους πολιτικούς μας αντιπάλους ως προδότες, τους ζητάμε να φύγουν από τη χώρα, ετοιμάζουμε κρεμάλες για τους δοσίλογους, τους ρίχνουμε μπουκάλια και γροθιές στο σβέρκο, τους απειλούμε. Πολιτική πράξη ονομάζουμε πια τη μούντζα, το ουστ!
Το πελατειακό κράτος κατέστησε την πτώχευση αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Πολέμησε και πολεμάει με κάθε τρόπο την αποφυγή της, ώσπου να γίνει αναπόφευκτη. Αυτοκτονούμε ως χώρα. Και οι μέρες που έρχονται θα είναι ακόμα πιο δύσκολες. Πώς θα ψηφίσει η κοινωνία σε ένα δημοψήφισμα για την οικονομική κρίση όταν το κόμμα της Καθυστέρησης έχει επιβάλει το ανύπαρκτο δίλημμα της εθνικής ανεξαρτησίας από τους «νέους Χίτλερ»; Κανένα δημοψήφισμα δεν μπορεί να συγκαλύψει την προφανή αδυναμία του Πασόκ να κυβερνήσει. Το δημοψήφισμα θα αποκάλυπτε τον εκ του ασφαλούς εγκληματικό λαϊκισμό της αντιπολίτευσης, αλλά τα επιτακτικά διλήμματα σε μια κοινωνία μπερδεμένη και εν βρασμώ είναι συνήθως καταστροφικά. Το δημοψήφισμα δεν θα λύσει τα προβλήματα, αμφιβάλλω και αν θα γίνει. Μόνο μια εθνική συνεννόηση μπορεί να αποτρέψει την πλήρη διάλυση.
Οδηγούμαστε με μαθηματική ακρίβεια στο προδιαγεγραμμένο τέλος. Στην πτώχευση, στην έξοδο από την Ευρώπη, στην υποτιμημένη δραχμή, στην καταστροφή της κοινωνίας. Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα άλλο πέρα από το να κρατήσουμε την ψυχραιμία μας, να επιμένουμε στον ορθό λόγο. Απέναντι στις εμφυλιοπολεμικές κορόνες, τα μεσαιωνικά κηρύγματα, μπορούμε μόνο να αντιπαρατάξουμε τη λογική, την ηρεμία, την ψυχραιμία, το διάλογο, να υπερασπιστούμε την πολιτισμένη κοινωνία και την εποχή μας.
12°
