Όταν η Δημοκρατία καταλήγει σε αποστολή εξωδίκων των πολιτών προς βουλευτές, τότε τα πράγματα είναι σοβαρά. Ενδεχομένως να είναι τόσο σοβαρά ώστε να απειλείται άμεσα η ίδια η Δημοκρατία, εκτός αν οι συνταγματολόγοι, οι οποίοι αφθονούν σε αυτή τη χώρα, έχουν καταλήξει σε μία άλλη εκδοχή δημοκρατικού πολιτεύματος το οποίο λειτουργεί με βουλευτές υπό ομηρία. Ο Ρουσό στα τελευταία του έπασχε από παρανοϊκό σύνδρομο καταδίωξης επικαλούμενος «παγκόσμια συνωμοσία εναντίον του». Μικρό το κακό, διότι ο μεγάλος θεωρητικός της αστικής επανάστασης είχε ήδη ολοκληρώσει το έργο του. Το πρόβλημα αρχίζει και δυστυχώς καταλήγει σχεδόν πάντα με μία τραγωδία όταν ο κάθε πολίτης αισθάνεται και συμπεριφέρεται ως ένας εν δυνάμει Ροβεσπιέρος με τη σιγουριά ότι διαθέτει στο τσεπάκι του τις λύσεις για τη διαχείριση μιας κοινωνίας. Το σύνθημα «Διεκδικήστε το ανέφικτο», το οποίο κυριάρχησε στους δρόμους τους Καρτιέ Λατέν τον Μάη του ’68, ήταν όντως γοητευτικό. Μέχρι τη στιγμή που η μικροαστική θηριώδης μάζα των Γάλλων κατέβηκε στους δρόμους στο πλευρό του πατριάρχη της συντηρητικής Γαλλίας, του στρατηγού Ντε Γκολ. Εκείνη την ημέρα, με τα τανκς του στρατηγού Μασί να έχουν σχηματίσει φάλαγγα στο Κολμάρ της Αλσατίας με προορισμό το Παρίσι, ο Μάης άφησε την τελευταία του επαναστατική πνοή στα καλντερίμια της γαλλικής πρωτεύουσας. Απλά, το σύνθημα ήταν πραγματικά ανέφικτο.
Η κυβέρνηση Παπανδρέου και δημοσκοπικά πλέον αποτελεί παρελθόν. Πολιτικά έχει εκπνεύσει από τη στιγμή κατά την οποία δεν κατάφερε να υλοποιήσει αυτό για το οποίο δεσμεύθηκε. Να αλλάξει τη νοοτροπία της χώρας. Το Μνημόνιο 1 απέτυχε διότι δεν υλοποιήθηκε. Το Μνημόνιο 2 είναι απλώς επαχθές, άδικο και κυρίως απάνθρωπο. Το πολιτικό κεφάλαιο του Γιώργου Παπανδρέου εξαντλήθηκε μέσα σε ένα εξάμηνο. Η Ελλάδα του Μαρτίου του 2004 και αυτή του Ιουνίου 2011 είναι σαν δύο αποκλίνουσες χορδές στο σύμπαν.
Ο αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης ενεργεί ως κακέκτυπο ενός τριτοκοσμικού Περόν. Ο πρωθυπουργός της Γαλλίας Φρανσουά Φιγιόν, ομοϊδεάτης του και εξίσου συντηρητικός, αποκάλυψε με χαρακτηριστική αποτελεσματικότητα που θυμίζει τον Ταυλεράνδο, την πραγματική πολιτική κουλτούρα του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας όταν, μπροστά στους Γάλλους πολιτικούς συντάκτες, ανέφερε πως ο Έλληνας πολιτικός επιμένει σε αυτά που ισχυρίζεται αποκλειστικά για προεκλογικούς λόγους.
Με έναν πρωθυπουργό σε πρόωρη πολιτική εξάντληση εκ του αποτελέσματος και με έναν εν δυνάμει πρωθυπουργό ιδιοτελή και διεθνώς εκτεθειμένο, η μεταπολίτευση πρέπει να θεωρείται και τυπικά νεκρή. Τα στατιστικά δεδομένα έρχονται εκ των υστέρων να πιστοποιήσουν το θάνατό της.
Η Αριστερά δεν είναι σε θέση παρά να διαδραματίσει τον αμήχανο ρόλο του διοργανωτή μιας θεαματικής μεν αλλά ξεκαρδιστικά αφελούς πολιτικής επιθεώρησης. Η χώρα έχει προ πολλού κηρύξει παύση πληρωμών. Απλώς οι συναλλαγματικές καταβάλλονται με εκταμιεύσεις από το Ταμείο Αρωγής των Βρυξελλών εν είδει επιδόματος. Η χώρα δεν είναι σε θέση να διαχειριστεί τα του οίκου της και ως εκ τούτου τίθεται υπό διεθνή επιτροπεία. Δεν είναι η πρώτη φορά. Είναι η πολλοστή φορά από το 1823.
Οι πολίτες, ευδαιμονούντες κατά την πρωθύστερη ιστορική περίοδο, ανακάλυψαν την «αγανάκτηση» ως μέσο διαφυγής από μία φυγόκεντρη σπείρα η οποία αναπόφευκτα τους οδηγεί εκτός του κέντρου λήψης αποφάσεων. Πρόκειται για ένα δράμα το οποίο εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια της κοινωνίας. Η κατάσταση κατέστη δραματικότερη από τη στιγμή που η αγανάκτηση ενώθηκε με την «Έπαρση της Άγνοιας», όπως σοφά δηλώνει η ποιήτρια Κική Δημουλά όταν καλείται να εξηγήσει το πώς εκλαμβάνει το φαινόμενο της «Πλατείας».
Κάποιοι καθηγητές, προφανώς πνιγμένοι στην ανεμελιά της ανευθυνότητας, περιστοιχίζουν «Σπίθες» και εξοργισμένους επιδεικνύοντας την εναλλακτική της επιστροφής στη δραχμή ασελγώντας πάνω στις θεωρίες όλων των οικονομολόγων. Πρόκειται για επίδειξη παθογενούς αυτοϊκανοποίησης η οποία οδηγεί αναπόφευκτα, κάποια στιγμή, στον εγκλεισμό. Μόνο που στο σημερινό ΕΣΥ δεν εναπομένουν διαθέσιμες κλίνες.
Σε περιόδους επικυριαρχίας του λαϊκισμού ως μοναδικής προτεινόμενης εναλλακτικής οδού για την εκτόνωση των κοινωνικών πιέσεων, δύο είναι οι μέθοδοι διαχείρισης κρίσης. Η πρώτη είναι η δημοκρατική και αρχίζει και τελειώνει στην κάλπη. Εκλογές λοιπόν σε μία από κοινού προσδιορισμένη ημερομηνία. Μία εκδοχή είναι αυτή της διεξαγωγής εκλογών των ερχόμενο Οκτώβρη.
Η δεύτερη εκδοχή είναι εκείνη των προσωρινών μεταβατικών διαχειρίσεων οι οποίες σχεδόν κατά κανόνα διολισθαίνουν σε αντιδημοκρατικές συμπεριφορές.
Η διεξαγωγή εκλογών προϋποθέτει και αλλαγή προσώπων αλλά και πολιτικών σχηματισμών. Στη χώρα έχουν διαμορφωθεί τρία πολιτικά μπλοκ. Το ένα των συντηρητικών - εσωστρεφών, το δεύτερο των προοδευτικών με χαρακτηριστικά ευρωπαϊσμού και το τρίτο μιάς ιδιότυπης μετασταλινικής Αριστεράς με έντονα χαρακτηριστικά αργεντίνικου περονισμού.
Είναι προφανές πως για λόγους πολιτικού ωφελιμισμού το πρώτο και το τρίτο μπλοκ είναι σε θέση να συνεργαστούν ατύπως για την εξαφάνιση του δεύτερου πολιτικού πόλου. Σε αυτή την ιδιότυπη και άτυπη συμμαχία παρεισφρέουν όλα τα στοιχεία που αισθάνονται πως μπορούν να υφαρπάξουν τμήματα μικροεξουσίας. Επί παραδείγματι ο Στέλιος Παπαθεμελής συμφωνεί με τον Μίκη Θεοδωράκη ο οποίος συμφωνεί με παρακμιακούς πανεπιστημιακούς οι οποίοι βρίσκονται στο περιθώριο και όλοι μαζί τραγουδούν τους στίχους του Ελύτη και του Σεφέρη. Πρόκειται για αχταρμά μεν, αλλά με βλέψεις νομής ωφελημάτων στο επερχόμενο πολιτικό σκηνικό.
Το «κίνημα των Αγανακτισμένων» είναι μία πρόφαση και μάλιστα παραγωγική. Ο κάθε «αγανακτισμένος» προφανώς απώλεσε κάτι. Η ένταση της οργής είναι ευθέως ανάλογη του μεγέθους της απώλειας. Είναι άλλη η οργή του ανέργου και άλλη η οργή του πικραμένου δημοσίου υπαλλήλου και εντελώς διαφορετική οργή είναι εκείνη του ρατσιστή εθνικιστή ο οποίος μισεί τους μετανάστες. Διαφορετική είναι τέλος η οργή ενός νέου φοιτητή ή ακόμη και σχολιαρόπαιδου το οποίο δεν αναγνωρίζει συντεταγμένες σε αυτή τη θολούρα. Το μείγμα είναι απολύτως εκρηκτικό και η πολιτική ελίτ δεν είναι σε θέση να προτείνει διεξόδους όσο παραμένει στα πολιτικά σχήματα της καθεστωτικής πολιτικής τάξης.
Στην αμηχανία συμβάλλουν καθοριστικά τα ΜΜΕ. Η καθολική κρίση στο Συγκρότημα Μπόμπολα η οποία ξέσπασε τη Δευτέρα που μας πέρασε, η διαμάχη μέχρις εξαντλήσεως μεταξύ των Συγκροτημάτων Κουρή και Αλαφούζου, η επερχόμενη δραματική κατάρρευση του Συγκροτήματος Λαμπράκη και η κυοφορούμενη τραγωδία στην «Ελευθεροτυπία» καθορίζουν μία πορεία προς μία περίοδο αποσύνθεσης του ιστού των «Νταβατζήδων». Προφανώς νέοι μιντιακοί συνδυασμοί θα τους αντικαταστήσουν. Όχι αναγκαστικά καλύτερης ποιότητας, αλλά σίγουρα καλύτερης «αποτελεσματικότητας».
Οι νταβατζήδες σε περιόδους κρίσης αντικαθίστανται από άλλους εν εξελίξει νταβατζήδες. Συνέβη τη δεκαετία του ’80. Θα επιχειρηθεί να ξανασυμβεί αυτή την περίοδο, όπου διαμορφώνονται οι νέες συμμαχίες μεταξύ επενδυτών, τραπεζιτών, νεομιντιαρχών και πολιτικών προσώπων. Αρκετά και σημαντικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ και μία «ομάδα» του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος έχουν ήδη εμπλακεί σε συνομιλίες Τρίτου Τύπου. Τουλάχιστον δέκα στελέχη της Κεντροδεξιάς έχουν επίσης εμπλακεί σε αναβαθμισμένες συζητήσεις. Γνωστοί επιχειρηματίες εκτός «Τζακιών» αντιμετωπίζουν με «δικαιολογημένη αισιοδοξία» την κατάρρευση του καθεστωτικού συστήματος αξιών.
Ο θάνατος της μεταπολίτευσης αποτελεί μία νέα αφετηρία. Υπ’ αυτές τις συνθήκες η κοινωνία καλείται να διαλέξει μεταξύ ενός αναβαθμισμένου βαλκανικού μπερλουσκονισμού, κακής αισθητικής και αμφιβόλου δημοκρατικής ηθικής, και ενός δημοκρατικού μοντέλου εξέλιξης, δύσκολου και επίμονου. Προς το παρόν η «εφαρμοσμένη οργή» δείχνει την πρώτη εκδοχή. Οι δημοσκοπήσεις επίσης.
12°
