Για το ανθρώπινο σμάρι που έφτασε στη χώρα μας τον τελευταίο χρόνο δεν πρέπει να έχεις εύκολα λόγια. Ακόμα κι αν έχει τις κεραίες σου σηκωμένες, οι εικόνες που βλέπεις είναι διαλεγμένες από άλλους. Μικρά και μεγάλα στιγμιότυπα που συνήθως τα θολώνει το συναίσθημα του κομιστή. Εσύ δεν έχεις ποτέ όλη την εικόνα όταν είναι αυτή που σου δίνει η τηλεόραση και τα σάιτ, η γνώμη σου γίνεται δανεική και ετερόφωτη. Για να μιλήσεις για το προσφυγικό, για το μεταναστευτικό, για να πάρεις θέση για το τι αντέχει η κοινωνία, ο ντόπιος, ο ξένος και ο γείτονας, πρέπει να δεις –τουλάχιστον μια φορά να επισκεφθείς– τη «συνοικία των άλλων».
Περπατάς στο εμπορικό κέντρο της Χίου, από τη μια πλευρά φαρμακείο, καφενείο, μπακάλικο και από την άλλη, η πίσω μεριά του δρόμου, «η αυτοσχέδια πόλη». Απ’ τη μια οι κάτοικοι που αγκάλιασαν, έσωσαν, τάισαν, ζέσταναν τους κατατρεγμένους, τους πούλησαν νερό 3 ευρώ και φόρτιση μπαταρίας 5, κλείστηκαν φοβισμένοι στα σπίτια και διαδήλωσαν για τα χοτ σποτ. Και από την άλλη οι κυνηγημένοι, οι απάτριδες που ανάμεσά τους κρύβουν άθελά τους και κυνηγούς. Στα κάγκελα του μπαλκονιού δεμένα τα σχοινιά για τ’ απλωμένα ρούχα των Σύρων, Αφγανών, Πακιστανών. Οι νοικοκυρές πλένουν σε λεκάνες πλαστικές και με την τέχνη της ανάγκης κρεμάνε τα ρούχα με φροντίδα στη λεπτομέρεια και τη θέση του ήλιου.
Οικογένειες σε παράλυση, γυναίκες σε φασκιωμένη απόγνωση, παιδιά με το φόβο στο ένα και την ελπίδα στο άλλο μάτι, και άλλοι με μάτια σκοτεινά και μαχαίρι που σηκώνουν στον ομόθρησκο. Πώς να τα χωρέσεις όλα στα κλισέ σχήματα που δημιουργούν εύκολα συλλογικά υποκείμενα ενώ είναι χιλιάδες ξεχωριστές ζωές; Προσφυγικές και ελληνικές.
Επισκέφθηκα τη Χίο για να μιλήσω σε μία εκδήλωση για το θέμα αυτό. Πώς να μιλήσεις στους νέους που τα ζουν εσύ που τα διαβάζεις, τα μελετάς, τα παρακολουθείς από απόσταση; Προσπάθησα να είμαι ειλικρινής μαζί τους και να τους δώσω αυτό που είχα, δηλαδή την ψυχραιμία αυτού που βρίσκεται μακριά. Αλλά προσπάθησα να μάθω κι από αυτά, στο τέλος μου δίδαξαν περισσότερα.
Έφυγα με συντετριμμένες τις βεβαιότητες, πιο μελαγχολική αλλά και πιο σοφή. Η μέριμνά μας στα παιδιά. Τα παιδιά των ξένων είναι και δικά μας παιδιά. Τα παιδιά που δεν έχουν πατρίδα, μπορούν να ’χουν κοινότητα εδώ. Να μπουν σε μια αγκαλιά με ευρωπαϊκά ιδανικά και ελληνική γνώση. Η γλώσσα, το σχολείο, η ηρεμία και η ασφάλεια που προσφέρεις στον ανήλικο πολίτη, είναι το αντίδορο στον αυριανό ενεργό πολίτη της κοινωνίας μας. Οι δομές και οι συνθήκες δεν μπορεί να είναι επιπόλαιες και πρόσκαιρες. Οι τοπικές κοινωνίες από μόνες τους δεν φτάνουν, χρειάζεται η κρατική εμπειρια χειρισμού. Τα νησιά μας χρειάζονται βοήθεια και η πολιτεία να στραφεί στο ανθρώπινο δυναμικό όχι μόνο των εθελοντών αλλά και όσων εργάζονται υπερβαίνοντας δυνάμεις και καθήκοντα.
Παιδιά με μέλλον, κοινωνία με παρόν.
Φωτο: τα παιδιά των ξένων βουτούν και παίζουν στη δική μας θάλασσα / Χίος, 12.30 το πρωί της Πέμπτης στη Σούδα
12°
