Δίγλωσση έκδοση: ελληνικά, αγγλικά. Και με σχεδιαστική γραμμή, όγκο, φορμάτ, σελίδες, εικόνες και λέξεις που αυτόματα το κάνουν συλλεκτικό. Σε εκείνο το ράφι που πιθανόν κάποιοι να φυλάγουν «έπη», όπως το Matador ή το Visionaire. Κι αν πατρίδα του πρώτου είναι η Βαρκελώνη και του δεύτερου η Νέα Υόρκη, στην περίπτωση αυτού του εντύπου, πατρίδα του είναι η Θεσσαλονίκη.
Το ξεφυλλίζω και δοξάζω κατά σειρά προτεραιότητα την Πολιτιστική Εταιρεία Επιχειρηματιών Βορείου Ελλάδας που χρηματοδοτεί αυτήν την εξαμηνιαία έκδοση: σκοπός της, όπως δηλώνουν, η καταγραφή, το στίγμα και η γενναία καλλιτεχνική δημιουργία ανθρώπων της Θεσσαλονίκης. Που είτε μένουν εκεί είτε πάντα θα επιστρέφουν εκεί, μιας και μπορεί να δημιουργούν και να πράττουν παντού στον κόσμο, πάντα όμως η ταυτότητά τους και το DNA τους θα παραπέμπουν-οδηγούν στην πόλη. Ναι, το Arti μοιάζει να καταγράφει και να παλμογραφεί ό,τι πιο φρέσκο υπάρχει σήμερα στη Θεσσαλονίκη: μουσική, θέατρο, εικαστικά, αρχιτεκτονική, ξεφυλλίζω την έκδοση, και αυτή η άλλη πόλη, πέρα από τα κλισέ περί ΠΑΟΚ, φαγητού, γούστων και λοιπών στάνταρ εκδοχών «ευζωίας», παρελαύνει υπό μορφή γενναίων αφιερωμάτων. Στα πρόσωπα, στους δημιουργούς, στα έργα. Το σύγχρονο πρόσωπο μιας Θεσσαλονίκης που πλέον ταξιδεύει παντού. Κι όχι μόνο στα ψαγμένα πωλητήρια των μουσείων, των βιβλιοπωλείων και των γκαλερί, μα παντού στον κόσμο.
Ναι, σε καιρούς περίεργους, που «τα έντυπα πεθαίνουν», ο κόσμος «δεν διαβάζει», επειδή «για την τέχνη νοιάζονται λίγοι», και λοιπά εσχατολογικά ή προφητικά σε επίπεδο «ερασιτεχνικής Κασσάνδρας», οι Θεσσαλονικείς επιχειρηματίες παραδίδουν ένα περιοδικό για την τέχνη κυριολεκτικά έργο τέχνης.
Coffee table book; Απίστευτα μοντέρνα προσπάθεια που όμοιά της δεν υπάρχει στην Ελλάδα; Ρωτώ αλλά και απαντώ: έπος. Καλαισθησίας, σύλληψης, εκτέλεσης και υψηλής αισθητικής έντασης, που μαρτυρά ομάδα, όραμα, μανιφέστο ύπαρξης και φυσικά αφοσιωμένους στον σκοπό. Που δεν είναι άλλος πέρα από αυτόν που λίγο πιο κάτω θα αποσαφηνίσει ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης. Ηγείται της προσπάθειας. Που την εικόνα της απογειώνει ο Θανάσης Γεωργίου. Γνωστή η ανάμεσά τους σχέση και σφυρηλατημένη παλαιόθεν η συμφωνία χαρακτήρων τους: μαζί και πάλι, όπως τότε, στα ηρωικά χρόνια της εφημερίδας Μακεδονία, έφτιαξαν, ο πρώτος με τις λέξεις κι ο δεύτερος με την οπτική επικοινωνία, το εβδομαδιαίο περιοδικό Πανσέληνος. Μια σάρωση πολιτισμού, που από τότε που διέκοψε την έκδοσή της, άφησε ένα δυσαναπλήρωτο κενό. Και να πάλι που οι δυο τους ανταμώνουν. Με νέα ομάδα συνεργατών, νέες ιδέες, αλλά και ταυτόχρονα παλιάς κοπής «οικοδομικά υλικά κατασκευής»: το Arti μοιάζει να διαθέτει μια πολύ στέρεη αντίληψη περί τύπου: ρεπορτάζ στο τώρα, ευρεία σάρωση, περισκοπική αντίληψη για τη Θεσσαλονίκη και ταυτόχρονα απίστευτο focus σε αυτό που αξίζει να ιδωθεί και να ειπωθεί. Τα είπαμε καλά, Γεώργιε Σκαμπαρδώνη; Ελπίζω. Μα και ώρα να «επεκτείνεις» λίγο περισσότερο...
Το editorial του πρώτου τεύχους από τον Γιώργο Σκαμπαρδώνη
Κατά έναν παράδοξο τρόπο, σε δύσκολες εποχές, κρίσης, κατοχής ή κοινωνικής αναταραχής, γεννιούνται σημαντικά έργα τέχνης και γίνονται απροσδόκητα λαμπρές προσπάθειες στον χώρο της σκέψης και της δημιουργίας. Το περιοδικό Arti συνεχίζει αυτή την παράξενη παράδοση, που δεν είναι τίποτε άλλο από την προσπάθεια να μην παραιτηθούμε, να μην υποκύψουμε στον φόβο και στη σιωπή, να αντισταθούμε σε ηττοπάθεια και μοίρα. Να υψώσουμε τη φωνή μας πάνω από την ταπείνωση και την παθητικότητα.
Ξεκινώντας από τη Θεσσαλονίκη, δεύτερη σημαντική πόλη της Ελλάδας, μετά την Αθήνα, το Arti θέλει να αναδείξει και να εκφράσει ό,τι πιο τολμηρό και πρωτοποριακό συμβαίνει στον χώρο της Τέχνης: στη μουσική, στα εικαστικά, στο θέατρο, στη λογοτεχνία, στον χορό, στον κινηματογράφο, στη φωτογραφία, σε κάθε νέα μορφή καλλιτεχνικής αναζήτησης. Να φωτίσει τις πιο γενναίες και ρηξικέλευθες προσπάθειες νέων καλλιτεχνών να αναδείξουν με την ξεχωριστή τους γλώσσα το δικό τους σύμπαν, με καινούργια μέσα και υλικά, με προσωπική έκφραση και ύφος, απροκατάληπτα, χαράζοντας νέους δρόμους, αποκαλύπτοντας νέες οπτικές, ξετυλίγοντας μέσα από απρόσμενες, φρέσκιες, προφητικές διατυπώσεις τον επερχόμενο νέο κόσμο.
Η σημαντική Τέχνη είναι πάντα προφητική. Μέσα στα σημερινά έργα προικισμένων νέων περιέχονται δυνάμει όλα τα μελλοντικά πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Και το Arti φιλοδοξεί να προβάλει και να στηρίξει αυτές τις φωνές για να διαδώσουν το δικό τους μελλοντικό μήνυμα και αίνιγμα. Οι καταξιωμένοι καλλιτέχνες μάς ενδιαφέρουν εξίσου, αλλά κυρίως έγνοια μας είναι να βοηθηθούν οι νεότεροι, που αντιμετωπίζουν πολλαπλάσιες δυσκολίες μέσα στις ρευστές, δύσκολες οικονομικά και κάπως δυσοίωνες μέρες μας, ώστε να βοηθήσουν κι αυτοί με τη σειρά τους εμάς, να φτάσουμε μέσα από το δικό τους έργο σε μια νέα αυτοσυνείδηση και αυτοσυναίσθηση. Σε μια πιο καθαρή αντίληψη του κόσμου και του εαυτού μας, της θέσης μας μέσα στη νέα ιλιγγιώδη περιδίνηση των δυνάμεων του πλανήτη.
Στις δύσκολες εποχές η πρωτοποριακή Τέχνη γίνεται πιο απαραίτητη. Δείχνει τον δρόμο μέσα στη σύγχυση, την επιθετικότητα, τις αντιθέσεις και τις προκαταλήψεις. Η δική της προορατική σοφία, το δικό της ένστικτο, μας κάνει να αντιληφθούμε εγκαίρως το επερχόμενο, να μην κάνουμε τα ίδια λάθη, να δείξουμε οξυδέρκεια, συγκατάβαση και αγάπη. Να μην παρασυρθούμε πάλι σε παλιά σφάλματα.
Το Arti, από τη Θεσσαλονίκη, την μόνη ευρωπαϊκή πόλη με συνεχή αστικό βίο 2.500 ετών και με τεράστια παράδοση στην ανοχή και στην οικουμενική αντίληψη, είναι ένα όχημα ανάδειξης αυτής της νέας Τέχνης, η οποία όσο πιο πολύ, όσο πιο τολμηρά και ειλικρινά βυθίζεται στο εντόπιο, σε οποιοδήποτε σημείο της γης, τόσο ανυψούται και αναδεικνύει καθαρότερα το οικουμενικό και το παγκόσμιο.
Arti: Kέντρο η Θεσσαλονίκη, βλέμμα σ’ όλο τον κόσμο.
23°
