Να το πάλι το άσχημο σιδερένιο καράβι, που τα πρωινά στέκει σαν παρατημένη σκαλωσιά στην άκρη της πλατείας Αριστοτέλους. Το δέντρο, η φάτνη, ο συνήθης διάκοσμος δηλαδή της χριστουγεννιάτικης Θεσσαλονίκης, τις νύχτες φωτοβολεί προσπαθώντας να φτιάξει διάθεση και ατμόσφαιρα, αλλά φευ! Βολτάροντας στην Τσιμισκή, τη Μητροπόλεως, την Κορομηλά και την Εγνατία, το παιχνίδι μας είναι να μετράμε πελάτες εντός των εμπορικών καταστημάτων. Δύσκολα τα πράματα, ψυχή, πωλητές στα πρόθυρα νευρικής κρίσης, ιδιοκτήτες στα όρια της κλάψας και της απόγνωσης, η Θεσσαλονίκη αυτές τις μέρες σε χρώμα γκρι αφραγκί. Και παντού συζητήσεις για την πρώην χορεύτρια Αζέλ και νυν μάρτυρα υπεράσπισης του πρώην τραγουδιστή και νυν νομάρχη Παναγιώτη. Για τον επιχειρηματία της νύχτας Καραμπέρη, για το δικηγόρο Κουκουβίνο, για τον Πάπιστα, που τα γραφεία του ομίλου του, στον Τρίλοφο, λάμπουν σηματοδοτημένα από τεράστια πορτοκαλιά νέον γράμματα.
Τα τελευταία χρόνια οι πρωταγωνιστές της σκανδαλολογίας κρατούν σκούφια από εδώ, στα πρωτοσέλιδα λυσσομανούν βόρειοι άνεμοι. Κι όλοι έχουν να διηγηθούν μια ιστορία, αφού η Θεσσαλονίκη είναι χωριό κι αυτοί πολλοί: οι κουμπάροι, ο Ζαχόπουλος και φυσικά ο «Σάχης της Κατερίνης» και πρώην εκδότης των εφημερίδων «Μακεδονία» και «Θεσσαλονίκη», Γιώργος Σαχπατζίδης. Ο άνθρωπος που, όπως δήλωσε το καλοκαίρι, έκανε απλά το χρέος του, σαν κάθε σωστός παοκτσής, ενισχύοντας τη διοίκηση Ζαγοράκη, κάτι που είχε κάνει και με τη διοίκηση Μπατατούδη στο παρελθόν. Δεν θα ξεχάσω ποτέ εκείνον τον τελικό κυπέλλου του ΠΑΟΚ με τον Ολυμπιακό στη Νέα Σμύρνη! Όχι μόνο για τη χαρά της κατάκτησης του τροπαίου, αλλά και για το σοκ που πάθαμε όλοι εμείς οι απλήρωτοι εργαζόμενοι τότε στο συγκρότημα Σαχπατζίδη, με το που ο Σάχπα ανακοίνωσε πριμ θριάμβου 50.000 ευρώ. Μικρό το χωριό μας, όλα γνωστά, όλοι κάπου έχουμε ανταμώσει και συμβιώσει.
Αυτές τις ιστορίες πιάσαμε να θυμόμαστε με τον Γιώργο Σκαμπαρδώνη στην μπάρα του “De facto”, όπου δώσαμε ραντεβού για μια βότκα μόνο με πάγο και χωρίς λεμόνι αυστηρώς, γιατί έτσι την προτιμά ο συγγραφέας. Ιστορίες από την περίοδο Σαχπατζίδη, όπου το σουρεάλ και η αστειότητα μπερδεύονταν σχεδόν μολιερικά με την πολιτική και τις επιχειρήσεις, καθώς γύρω μας στριφογυρνούσαν άνθρωποι πρωταγωνιστές σήμερα της κεντρικής πολιτικής σκηνής, εκκολαπτόμενοι γίγαντες τότε. Θυμάμαι τον υφυπουργό Σταύρο Καλαφάτη, υπεύθυνο δημοσίων σχέσεων του συγκροτήματος, τους βουλευτές Αράπογλου και Γκιουλέκα να αρθρογραφούν αλλά και να κάνουν ραδιοφωνικές εκπομπές στο ραδιόφωνο του ομίλου. Ιστορίες, ιστορίες, ιστορίες ενός παρελθόντος, όπως το ζήσαμε εκείνες τις «χρυσές» μέρες του μεγαλοπαράγοντα κι εκδότη Σαχπατζίδη, που το θυμόμαστε και γελάμε. Είχαμε δημιουργήσει θυμάμαι και μικρό λεξικό εκεί στην εφημερίδα. Είχαμε βαφτίσει τη γενέτειρά του Κατερίνη «Σάχπαland», τις οικονομικές στενότητες «Σαχπαζί νταλγκά», και άλλα ωραία που τακτικά λόγω της επικαιρότητας των ημερών τα ανασύρουμε διά να ευθυμήσομεν σε αυτή την πόλη Ελντοράντο και χώρα μυθικών γαλαζοπράσινων ευκαιριών.
Στο προηγούμενο βιβλίο του, «Πολύ βούτυρο στο τομάρι του σκύλου», ο Σκαμπαρδώνης περιέγραψε ανεπανάληπτα μια ταραγμένη εποχή για τη Θεσσαλονίκη, όπου εκδορείς σφαγείων και τζογαδόροι συμφύονταν με στρατιωτικούς και πολιτικούς, λίγες μέρες πριν την έλευση Ντε Γκολ και τη δολοφονία Λαμπράκη. Μπορείς να το πεις χάρισμα της πόλης, ιδιότητα χαραγμένη στην κυτταρική της δομή, το ότι δηλαδή σαν τρελό τουρλουμπούκι όλοι μπερδεύονται με όλους, προσωπικά μικροσυμφέροντα και απατεωνιές βαδίζουν αντάμα με υψηλά ιδανικά, εθνικά κηρύγματα και μεγαλόπνοα οράματα.
Δυο χρόνια μετά το «Τομάρι του σκύλου», ο Σκαμπαρδώνης ξαναχτυπά ρεμπέτικα, καψούρικα, αλανιάρικα κι επικίνδυνα, καθώς μέσα από τον έρωτα του Μάρκου Βαμβακάρη και της Ζιγκοάλας καταγράφει παθιάρικα και τεκετζίδικα χρονικά, μεταφέροντας αυτή τη φορά ήρωες, σκηνικά και λέξεις στην πειραιώτικη Τρούμπα και την Κοκκινιά. «Όλα βαίνουν καλώς εναντίον μας» (εκδ. Ελληνικά Γράμματα) είναι ο τίτλος, 100% σκαμπαρδωνικός, σλογκανάτος, άγριος και κυνικός, μα και ανεπανάληπτα τρυφερός, καθώς κρύβει μέσα του την υπέρτατη νομοτέλεια. Και γύρω μας όλα βουίζουν, όλοι χορεύουν, ο dj ρίχνει το “Song 2” των Blur και νομίζουμε πως είναι θέμα χρόνου να καταρρεύσουν τα πατώματα, να πέσουν οι τοίχοι και να σπάσουν τα μπουκάλια. Έξω νύχτα βροχερή και γλιστερή.
Χωρίζουμε με τον Σκάμπι, ο καθένας στα δικά του και πάλι, αλλά γύρω μας, πάνω μας, δίπλα μας, παντού η Θεσσαλονίκη, όπως την παίζουν τα κανάλια αλλά και η μνήμη μας. Τα ρεπορτάζ αλλά και κάποιες παλαιότερες συναναστροφές μας. Γυρνώντας σπίτι, σκέφτομαι πως τα περισσότερα βιβλία του Σκαμπαρδώνη θα μπορούσαν να ντύσουν τίτλους επικαιρότητας, μιας και, πέρα από τη λογοτεχνία, στο αίμα του κυλάει βέρα γερακίσια δημοσιογραφία. Το «Πάλι κεντάει ο στρατηγός» είναι ένα all time classic επίγραμμα κάθε που ο Ψωμιάδης κάνει δηλώσεις. Η «Ψίχα της μεταλαβιάς» δένει ταμάμ με τον Εφραίμ και τους άλλους κάλπικους άγιους. Το «Επί ψύλλου κρεμάμενος» κάθεται καπάκι με τα γκάλοπ και τον Καραμανλή. Μεγαλείο! Σε μια Θεσσαλονίκη τουρλού, ό,τι να ’ναι, αρνητική πρωταγωνίστρια τα τελευταία χρόνια, με αχυρένιους ήρωες και ζαλισμένο κοσμάκη, που αντί να τους πάρει φαλάγγι, όχι απλώς τους υπομένει, αλλά μασάει, τουμπάρεται και τους ξαναψηφίζει, η περίπτωση Σκαμπαρδώνη είναι μοναδική. Ένας αμετανόητος παρατηρητής και καταγραφέας, που αντί να τρίβεται και να φθείρεται με το ταπεινό σήμερα, εκσκαφεί στο παρελθόν και αναδύει στον αφρό των ημερών παλιοκαιρίσια ημερολόγια. Πάντα τέτοια, αγόρι μου.
* Οι εκδόσεις «Ελληνικά Γράμματα» και ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης παρουσιάζουν το βιβλίο «Όλα βαίνουν καλώς εναντίον μας» σε δύο εκδηλώσεις σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Τη Δευτέρα 8/12 ο ηθοποιός Ιεροκλής Μιχαηλίδης και ο σκηνοθέτης Γρηγόρης Καραντινάκης, μαζί με το συγγραφέα, δίνουν ραντεβού στο βιβλιοπωλείο «Ιανός» (Σταδίου 24) στις 19.30 και λίγες μέρες μετά, την Παρασκευή 12/12, οι τρεις τους ανεβαίνουν στη Θεσσαλονίκη και πάλι στον «Ιανό» (Αριστοτέλους 7) στις 20.00.
