Βγαίνοντας από το μετρό στη στάση Ελαιώνας, κάποιος που δεν βιάζεται, θα προσέξει πιθανόν τα τρία από τα πέντε βάθρα που στην αρχαιότητα στήριζαν την τοξωτή γέφυρα που περνούσε πάνω από τον Κηφισό στο συγκεκριμένο σημείο. Φυσικά ρυάκια πότιζαν τον Ελαιώνα ενώ ο ποταμός, στοιχείο του φυσικού πλούτου της Αττικής, ανίδεος για τη μελλοντική του τύχη, διέσχιζε ορμητικός την περιοχή για να καταλήξει στο Φαληρικό Δέλτα. Σήμερα, σε απόσταση αναπνοής από το πολύβουο Γκάζι, λίγα βήματα από την Ιερά οδό, βρίσκεται μια περιοχή, ας πούμε όχι από αυτές που στολίζονται με λαμπιόνια τα Χριστούγεννα ούτε από αυτές που γεμίζουν από παρκαρισμένα αυτοκίνητα τα Σαββατόβραδα. Η οδός Πολυκάρπου, η Αγίας Άννης και οι γύρω λασπόδρομοι, στην αφάνεια όλη την εβδομάδα, ζωντανεύουν τις Κυριακές από υπαίθρια παζάρια.
Πάγκοι διαφυλετικοί με πωλητές και αγοραστές από διαφορετικές εθνικότητες να συνεννοούνται χωρίς δυσκολία στη γλώσσα των αριθμών. Παλιά μπιμπελό, δίσκοι, ρούχα, είδη προικός μαζί με προϊόντα ομορφιάς. Κάποια τρόφιμα αμφιβόλου προελεύσεως στον ίδιο πάγκο με γυαλιά ηλίου και εγκυκλοπαίδειες. Το πιο ενδιαφέρον από τα είδη προς παζάρεμα είναι τα ποδήλατα. Εκεί, αν σου έκλεψαν μέσα στην εβδομάδα το ποδήλατό σου μπορεί να το ξαναβρείς κι αν είσαι καλός στα παζάρια να το ξαναγοράσεις σε πολύ καλή τιμή, ειδικά αν παραπονεθείς πως ο προηγούμενος κάτοχός του, δηλαδή εσύ, δεν το είχε διατηρήσει και σε πολύ καλή κατάσταση!
Ετοιμόρροπες εγκαταλελειμμένες αποθήκες προσφέρονται για να στεγάσουν την πραμάτεια. Αντικείμενα των οποίων οι ιδιοκτήτες δεν τα χρειάζονται πια ή δεν ζουν. «Οι κάλτσες πενήντα λεπτά» φώναζε ο πλανόδιος πωλητής στους πλανόδιους αγοραστές. Άλλοι ενθουσιασμένοι, άλλοι χωρίς να ρίξουν καν βλέμμα στην τόσο προνομιακή τιμή. Δίπλα στον πωλητή καλτσών, μια άλλη πωλήτρια στεκόταν διαλαλώντας την πραμάτεια της ξυπόλητη με ένα μωρό δεμένο πάνω της σε αυτοσχέδιο πάνινο μάρσιπο. «Πού στέκεσαι μακριά μου και λόγο δε μου λες» ακούγεται από το τρανζιστοράκι που επιβεβαιώνει ότι λειτουργεί. Υφάσματα με το κιλό μέσα σε καλάθια, κάποια ρούχα που τα παρέσυρε ο αέρας κι έπεσαν στα λασπόνερα, ξαναγύρισαν στον πάγκο για τους αγοραστές που δεν δίνουν σημασία σε τέτοιες λεπτομέρειες.
Οι συλλέκτες και αυτοί που έχουν το «μικρόβιο» του ψαξίματος πάνε από νωρίς για να εντοπίσουν θησαυρούς. «Το καλό πράγμα φεύγει γρήγορα από την πιάτσα» μου λέει ένας γνώστης. Κάποιοι ψάχνουν ένα-ένα τα βιβλία για ιδιόχειρες αφιερώσεις του συγγραφέα που πέρασαν απαρατήρητες και βρέθηκαν στον πάγκο. Ένας αλλοδαπός πωλητής ηλεκτρονικών παιχνιδιών μάς ζητάει να του διαβάσουμε τι λέει ένα μηχάνημα και αν γνωρίζουμε τι είναι. Στην ερώτηση από πού προέρχονται τα προϊόντα δεν απαντάει κανείς, αν το θες το παίρνεις αλλιώς φύγε, οι λεπτομέρειες περιττεύουν.
Διασχίζοντας την οδό Πολυκάρπου, για να βρούμε το επόμενο παζάρι, περνάμε μπροστά από τη δομή φιλοξενίας στον Ελαιώνα, εκεί όπου ζουν 2.300 πρόσφυγες, κυρίως από τη Συρία και το Αφγανιστάν, αν και οι εθνικότητες που μπορεί να συναντήσει κάποιος φτάνουν τις είκοσι μία. Προσφυγάκια με ποδήλατα, μπροστά από τη δομή, δεν ξεμυτίζουν, σε αντίθεση με τα μικρά τσιγγανόπουλα που αλωνίζουν με τα δικά τους ποδήλατα την περιοχή. Τελικά ό,τι και να συμβαίνει στον κόσμο ένα παιδί με ποδήλατο θα βρει χώρο για βόλτα. Λακκούβες με νερά σε μέγεθος μικρής λίμνης, αλλά το ποδήλατο ασταμάτητο. Ακόμα κι εκεί, μπροστά από άδεια κτίρια με σπασμένα τζάμια και βουνά από σκουπίδια.
Βρισκόμαστε σε απόσταση αναπνοής από το κέντρο της Αθήνας κι όμως είναι λες και ταξιδεύαμε ώρες για να βρεθούμε εκεί. Περάσαμε μπροστά από την κλειδωμένη με λουκέτα εκκλησία του προστάτη της ευκαρπίας για να πάμε στο τελευταίο παζάρι, κι από στενά χωρίς όνομα. Μεσημέρι πια και οι αγοραστές έχουν αρχίσει να αραιώνουν, αφήνοντας το σκοτεινό εκείνο σημείο της πόλης που ακόμα υπάρχουν αλάνες, χωματόδρομοι και φτωχικές αυλές. Εκεί που κάποτε κυλούσε ο Κηφισός.
