Μπορεί ο άνθρωπος να ερωτευτεί μια μηχανή;

Η Replika είναι μια εφαρμογή που σου επιτρέπει να δημιουργήσεις ένα άβαταρ για να κάνετε παρέα. Ένα μεγάλο ποσοστό των χρηστών όμως αναζητά στο άβατάρ έναν κανονικό σύντροφο. Μπορεί όμως ο άνθρωπος να ερωτευτεί μια μηχανή;  

Είναι ένα ερώτημα με το οποίο είχε καταπιαστεί πριν από πολλά χρόνια η λογοτεχνία του φανταστικού. Υπάρχει ένα απόσπασμα στο «Ηλεκτρικό πρόβατο», το βιβλίο του Φίλιπ Ντικ στο οποίο βασίστηκε το κινηματογραφικό «Blade Runner», όπου η Ρέιτσελ στοχάζεται γύρω από την ύπαρξη – τη δική της ύπαρξη ως ανθρωποειδούς.

Στο βιβλίο και την ταινία, τα ανθρωποειδή μοιάζουν τόσο πολύ στον άνθρωπο ώστε ο Ρικ Ντέκαρντ, κυνηγός των εξεγερμένων ανθρωποειδών, ερωτεύεται την Ρέιτσελ. Οι σωματικές αναλογίες, τα φυσικά χαρακτηριστικά, το δέρμα είναι πιστές ρεπλίκες. Ένα μόνο πράγμα δεν μπορούν να αντιγράψουν: την ικανότητα να συναισθανθούν. Όπως φαίνεται, ακόμη και στον κόσμο της επιστημονικής φαντασίας υπάρχει μια γραμμή που παραμένει κόκκινη. Ο άνθρωπος μπορεί να νιώσει συναισθήματα, οι μηχανές όχι.

Αν όμως οι άνθρωποι άρχιζαν να ερωτεύονται τις μηχανές; Είναι ένα ερώτημα που δικαιούται να θέσει κανείς όταν κατεβάζει στο κινητό του την εφαρμογή Replika. Στην Replika δημιουργείς ένα άβαταρ με το οποίο μπορείς να μιλήσεις ανά πάσα στιγμή. Το σάιτ της εταιρίας, στην οποία ανήκει η εφαρμογή, σου υπόσχεται «έναν φίλο που δεν σου δημιουργεί προβλήματα, δεν σε κριτικάρει και δεν σου προκαλεί στρες». Αντίθετα, σου επιτρέπει να «κάνεις παρέα, να μοιραστείς ένα αστείο, να του μιλήσεις για οτιδήποτε θέλεις».

Κατεβάζεις λοιπόν την εφαρμογή και επιλέγεις φύλο, μαλλιά, χρώμα δέρματος, ντύσιμο, όνομα και δημιουργείς μια παρέα που έχει αρκετή τεχνητή νοημοσύνη για να αντιδρά σωστά στα ερεθίσματα που της στέλνεις.  Κι όλα αυτά, ενώ σε λίγο καιρό θα μπορείς, με τη βοήθεια της επαυξημένης πραγματικότητας, να φέρεις τη Replika σου στο σαλόνι σου ή – γιατί όχι; - στο κρεβάτι σου.

Από εκεί πόσο μακριά είναι ο έρωτας; Αν λάβει κανείς υπόψη του την ιστορία της Replika, μπορεί να πάρει μια απάντηση. Δημιουργός της εφαρμογής είναι η Ευγκένια Κούιντα, ρωσίδα startupper που ξεκίνησε με την ιδέα να δημιουργήσει ένα άβαταρ στο πρότυπο ενός φίλου της που είχε χάσει τη ζωή του σε ένα τροχαίο δυστύχημα το 2015. Από αυτήν την τόσο βαθιά ανθρώπινη ιστορία γεννήθηκε η Replika. Η κατασκευή όμως ξεπέρασε τα όρια της φιλικής αγάπης και της δυσκολίας να διαχειριστεί κανείς το πένθος του. Η εφαρμογή σού επιτρέπει να επιλέξεις το είδος της σχέσης. Και σύμφωνα με το Daily Beast, πάνω από το 40% των χρηστών επιλέγουν το άβατάρ τους ως σύντροφο.

Με κινηματογραφικούς όρους, είναι ακριβώς αυτό που συμβαίνει στον Θίοντορ Τούονμπλι, τον βασικό χαρακτήρα της ταινίας «Her» που ερμήνευσε ο Γιόαχιμ Φίνιξ. Ο Θίοντορ ερωτεύεται την ψηφιακή του βοηθό, η οποία διαθέτει τεχνητή νοημοσύνη αλλά έχει μόνο φωνή.  Μπορεί λοιπόν να συμβεί και στην αληθινή ζωή αυτό που συνέβη στον Ρικ Ντέκαρντ του «Blade Runner» ή στον Θίοντορ Τούονμπλι του «Her»;

Ερευνες δείχνουν πως οι άνθρωποι, ναι, μπορούν  να αναπτύξουν συναισθήματα για τις μηχανές. Υπάρχει μόνο μια προϋπόθεση: Να μπορέσει και η τεχνητή νοημοσύνη να νιώσει κάτι. Μπορεί; Η λογοτεχνία και ο κινηματογράφος έχουν δώσει ήδη μια απάντηση. Και τώρα, με τη Replika, φαίνεται να δίνει και η πραγματική ζωή.